Question

Wypisz uprawnienia urzedników centralnych w Rp:
-marszałek
-kanclerz
-podkanclerzy
-podskarbi
-hetman

Answer 1

- marszałek- do jego obowiązków należał nadzór nad dworem oraz, od czasów unii lubelskiej, uczestnictwo w obradach senatu
-kanclerz- (wielki koronny)- urzędnik kierujący kancelarią monarchy oraz odpowiadający za politykę zagraniczną (urząd ten pojawił się na początku XII wieku i był sprawowany przez osobę duchowną), kanclerz koronny był pierwszym urzędnikiem państwa dbającym o praworządność i pilnującym by król przestrzegał praw i zachowywał pacta conventa, przewodził także sądowi królewskiemu - Asesorii, był czasem nazywany pieczętarzem, od pieczęci, którymi uwierzytelniał dokumenty.
-podkanclerzy- mieli identyczny zakres uprawnień jak kanclerz a faktyczny podział wpływów między kanclerzem a podkanclerzym zależała od aktualnych konfiguracji politycznych, podkanclerzy prowadził korespondencję dyplomatyczną; jako szef kancelarii wystawiał przywileje i nadania królewskie oraz inne akty związane z wewnętrzną organizacją państwa.
-podskarbi- do obowiązków podskarbiego koronnego wielkiego należało zarządzanie finansami państwa, przechowywanie insygniów królewskich i piecza nad archiwum państwowym. W 1504 obowiązki podskarbiego wielkiego koronnego sprecyzował statut Jana Olbrachta. Ten sam statut określał także obowiązki podskarbiego nadwornego: zarządzał dobrami stołowymi i dochodami króla, od połowy XVI w. dysponował także przychodami państwa, miał pieczę nad prywatną szkatułą królewską, kontrolował wydatki i przychody dworu królewskiego, wystawiając asygnaty, dbał o inwentarz dworu, w jego rękach były m. in. serwisy stołowe i przedmioty, będące ozdobą komnat, był obecny w czasie zdawania przez podskarbiego wielkiego sprawozdania ze swojej działalności przed sejmem, przechowywał rejestry rachunków podskarbiego wielkiego,wypłacał pensje dworzanom na podstawie list przekazywanych podskarbiemu wielkiemu.
-hetman- początkowo tytuł hetmana nadawany był osobie, która w imieniu króla dowodziła całości lub częścią wojsk, do kompetencji hetmana należało organizacja zawodowej siły zbrojnej, zaciąg wojsk najemnych oraz pospolitego ruszenia, przywilejem hetmanów było mianowanie niższych dowódców, wyznaczanie leż dla oddziałów, kontrolowanie wydatków na wojsko i dozorowanie wypłaty żołdu, posiadał także władze sądowniczą nad wojskiem, mógł również pomagać swym podwładnym w procesach sądowych wydając tzw. egzempcje wojskowe, hetman miał obowiązek wysłuchiwania skarg osób cywilnych pokrzywdzonych przez żołnierzy i zadośćuczynienia im. NAJISTOTNIEJSZYM jednak obowiązkiem hetmana było planowanie i przeprowadzanie operacji wojskowych.