Question

Wypisz gatunki literackie uprawiane w średniowieczu, ale wywodzące się ze starożytności.

Answer 1

Kroniką nazywamy gatunek opisujący historię państwa - „Kronika polska Galla Anonima”, - „Kronika polska mistrza Wincentego Kadłubka”, - „Jana Długosza Roczniki, czyli Kroniki Królestwa Polskiego”. Są to przykłady historiografii. Przykłady hagiografii (żywotopisarstwo świętych, inaczej tzw. „żywoty świętych): - „Legenda o św. Aleksym”. Żywot świętego ma specyficzną budowę. Części żywotu: 1. Prolog– wypowiedź autora, w której mówi on o przyczynach, dla których opisuje żywot świętego, prosi o pomoc i wyrozumiałość. 2. Opis narodzin świętego. 3. Cudowne dzieciństwo ( pierwsze objawy wspaniałości ). 4. Młodość świętego (wzrastające cnoty). 5. Małżeństwo (często związane ze ślubem czystości). 6. Ucieczka ascety z domu. 7. Cuda czynione przez świętego za życia. 8. Prześladowanie,umartwianie. 9. Męczeńska śmierć świętego. 10. Cuda czynione po śmierci. Do gatunków literackich uprawianych w średniowieczu zaliczamy: Hymn – uroczysta pieśń pochwalna, sławiąca bóstwa, bohaterów, wzniosłe idee, uznawanie wartości. Zazwyczaj głos zabiera podmiot zbiorowy lub podmiot liryczny, wypowiadający się w imieniu ludzkości. Najstarsza pieśń (hymn) polska – „Bogurodzica”. Kronika – są to opowieści o dziełach przeszłych i współczesnych, wierne zasadniczo chronologii wydarzeń, łączące wiedzę źródłową i fikcję literacką. Pieśń – gatunek liryczny,którego pochodzenie wywodzi się ze starożytnych pieśni obrzędowych, śpiewanych przy akompaniamencie muzyki. Cechy pieśni: uproszczenie budowy, prostaskładnia, układ stroficzny, występowanie refrenów. Są pieśni pochwalne, pożegnalne, biesiadne, poranne i wieczorne. Legenda – opowieść narracyjna, często nasycona pierwiastkami fantastyki, niezwykłości i cudowności, zwłaszcza o życiu świętych, apostołów i męczenników za wiarę. Epos rycerski – utwór o wartościach takich jak: walka w obronie słabszych, honor, godność, dzielność,odwaga, wielkoduszność, wrażliwość na krzywdę, wierność przysiędze. Psalm – hebrajska pieśń modlitewno – hymniczna. Zbiór 150 psalmów wchodzi w skład pism StaregoTestamentu. Są wśród nich różne grupy tematyczne: hymny pochwalne sławiące Jahwe, pieśni dziękczynne, patriotyczne, żałobne, pokutne i inne. Poezja liturgiczna – utwory o tematyce religijno – filozoficznej, ich autorzy często nawiązywali do wątków i motywów biblijnych.