Question

Wymień charakterystyczne cechy sprawowanych rządów przez dyktatorów powstania listopadowego .

Answer 1

zasady administracji:
1. Zasada resortowości (resort ministra).
Zasada resortowości wykształciła się w okresie panowania Ludwika XIII i XIV. Zgodnie z tą zasadą wykonywanie administracji powierzono niezależnym od siebie resortom.
Do pierwszych resortów możemy zaliczyć:
—Resort spraw zagranicznych
—Skarbowości
—Wojskowość
—Sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości.
Z czasem zaczęła pojawiać się instytucja administracji zespolonej. Instytucja zespolenia charakteryzuje się zespoleniem osobowym i służbowym. Zgodnie z zasadą zespolenia osobowego podmiot zwierzchnik ( np. Starosta w Powiecie, czy Wojewoda w Województwie) upoważnieni są do powoływania i odwoływania większości kierowników zespolonych służb inspekcji i straży administracji rządowej. Założenie było takie, że resorty mają być sobie równe. Założenie to upadło, ponieważ powstał resort skarbu. Zjawisko to doprowadziło z czasem do ukształtowania się konstrukcji państwa policyjnego. Idea państwa policyjnego polega na tym, że ingeruje bardzo ściśle w funkcjonowanie wszystkich sfer funkcjonowania ludzi ograniczając reglamentując uprawnienia ludzi. W państwie policyjnym ludzie pozbawieni są respektowania ich praw podmiotowych.

2. Zasada centralizacji i decentralizacji.
Są to przeciwstawne wobec siebie zasady. Chodzi w nich o stosunki zachodzące pomiędzy organami centralnymi lub wyższymi organami administracji i organami niższego rzędu. Centralizacja zgodnie z historycznym ujęciem zakłada ścisłe podporządkowanie organów niższego rzędu organom wyższego rzędu, brak samodzielności w podejmowaniu decyzji albo innych rozstrzygnięć, wielkość form wpływania organów niższych na wyższych na funkcjonowanie organów niższych możliwością swobodnego przejmowania zadań pomiędzy tymi organami, brak samodzielności i odpowiedzialności organów niższych za podejmowane decyzje (cała odpowiedzialność jest przenoszona na organy wyższe). (Współcześnie centralizacja funkcjonuje nieco w odmiennej formie. Na pewno funkcjonuje hierarchiczne podporządkowanie organu. Na pewno organy nadrzędne wyposażone są w szeroką gamę środków prawnych, którymi wpływają na funkcjonowanie niżej położonych hierarchicznie organów (np.: upoważnione są do stosowania środków kierownictwa z poleceniami służbowymi i wytycznymi włącznie). Współcześnie w strukturach scentralizowanych np. w administracji rządowej podmioty administracji posiadają własne uprawnienia i obowiązki. Upoważnieniem przekazywania czyli delegowaniu uprawnień muszą być ustawy i akty wykonawcze (rozporządzenia).

3. Zasady koncentracji i dekoncentracji.
Ze zjawiskami centralizacji i decentralizacji ściśle związane są zasady koncentracji i dekoncentracji. Z koncentracją mamy do czynienia wówczas, gdy kompetencje przyznane administracji państwowej mają być spełnione przez szczeble wyższe, zwłaszcza centralne. Dochodzi wówczas do zjawiska skupienia kompetencji w rękach np. ministra, wojewody.
Dekoncentracja polega na powierzeniu kompetencji administracyjnych także organom terenowym zwłaszcza poziomu podstawowego, co prowadzi do rozłożenia uprawnień do wydawania decyzji i ponoszenia odpowiedzialności za nie. Najczęściej te dwa zjawiska, czyli koncentracji i dekoncentracji przenikają się nawzajem (współcześnie tak jest w Polsce).
Każdy zdecentralizowany układ funkcjonowania administracji związany jest ściśle z zasadą dekoncentracji (czyli rozproszenia kompetencji). Każdy układ zdecentralizowany jest zdekoncentrowany, z tym, że dekoncentracja występuje również w strukturach zcentralizowanych (ale nie musi). Koncentracja występuje tylko w strukturach zcentralizowanych (nie może występować i nie powinna występować w strukturach zdecentralizowanych).

4. Zasada hierarchicznego podporządkowania.
Zasada hierarchicznego podporządkowania wywodzi się już ze średniowiecza, gdzie król był pomazańcem bożym z bożej łaski (dei gratiae). Hierarchiczność polega na podporządkowaniu organów niższych organom wyższego szczebla. Najściślej występowała ona w okresie monarchii absolutnej. Systemy zhierarchizowane oparte są na zasadzie centralizacji koncentracji.

5. Zasada kolegialności i jednoosobowości.
Zasada kolegialności stanowiła charakterystyczną cechę funkcjonowania administracji w
XVII i XVIII w. Decyzje podejmowane były większością głosów, członków obecnych na
posiedzeniu organu. System ten zapewnia większą samokontrolę organu i
zmniejsza skorumpowanie organu. Dalsza rozbudowa administracji prowadziła do odchodzenia od zasady kolegialności na rzecz jednoosobowości organów, ponieważ
rozpatrywanie spraw przez organy kolegialne było mniej sprawne i bardziej dłuższe (rozległe
w czasie).
Zasada jednoosobowości zaczęła rozwijać się od początku XIX w. Wywodzi się z Francji.
Polega ona na połączeniu całego zakresu władzy w rękach jednej osoby stojącej na czele np.
resortu (np. minister). Najczęściej organ jednoosobowy dekoncentruje swoje uprawnienia na
rzecz swoich podwładnych.

6. Zasada biurokratyzmu.
Zasada biurokratyzmu wywodzi się z monarchii absolutnej francuskiej. Potrzeba biurokratyzacji wynikała z konieczności stworzenia fachowego aparatu urzędniczego. Biurokracja stanowiła zhierarchizowaną strukturę organizacyjną administracji, gdzie występowało podporządkowanie służbowe. Cechą charakterystyczną było pobieranie przez personel wynagrodzenia pieniężnego. Przy obsadzie stanowisk w zasadzie decydowały kwalifikacje. We Francji powstała kategoria szlachty urzędniczej. Przykładowo w XVIII w we Francji nobilitowano kilkanaście tysięcy osób. W Monarchii Habsburskiej w XVIII i XIX w. było 12 tyś. Nobilitacji. (W Rosji znacznie więcej około 20 tyś.). Pojęcie biurokratyzmu zrodziło się we Francji w 1747 r. Biurokracja w znaczeniu funkcjonalnym oznaczała rzędy urzędników, urzędników w znaczeniu podmiotowym oznaczała pojawienie się warstwy urzędniczej (korpusu urzędniczego). Biurokracja wiąże się ściśle z centralizacją i koncentracją. Od lat trzydziestych XIX w. rozpoczęło się w Niemczech negatywne rozumienie biurokracji, jako niedowładu funkcjonowania administracji związanego ze zbytnim formalizmem funkcjonowania administracji.
Maks Weber na przełomie XIX i XX w. sformułował następujące rozumienie systemu biurokratycznego:
•Zawodowy charakter administracji, czyli pełnienie funkcji administracyjnych przez wykwalifikowany personel
•Specjalizacja, fachowość przy załatwianiu określonych kategorii spraw,
•Hierarchiczność struktury władzy
•Tworzenie norm przepisów generalnych określających działalność całego aparatu administracyjnego.