Question

Wyjaśnij pojęcie : wiersz średniowieczny.

Answer 1

WIERSZ ŚREDNIOWIECZNY,charakterystyczny dla pol. poezji średniowiecza i wczesnego renesansu wiersz zdaniowy, zw. również wierszem składniowo-intonacyjnym, odznaczający się zgodnością rozczłonkowania zdaniowego i wersowego przy nienormowanej sylabicznie długości —> wersów (wierszasylabiczny). Ramy wersu lub —> dystychu wypełniały tu odrębne całostki składniowe: pojedyncze zdania lub jednorodne człony zdaniowe; —> przerzutnia jako celowy zabiegwersyfikacyjny nie była możliwa. Wewn. dwudzielność wersu zaznaczał również działskładniowy, z zasady słabszy niż w —>klauzuli. W.ś. ukształtował się w utworach wykonywanych łącznie z muzyką, przypuszcza się więc, że podstawę rytmicznej ekwiwalencji wersów (—> rytm) stanowiły w nim przede wszystkim układy melodyczne, a nie językowe. W miarę jak rozwijała się poezja, rozpowszechniana drukiem i przeznaczona do czytania (np. utwory Biernata z Lublina i M. Reja), nasilał się proces przechodzenia od asylabizmu wierszowego do sylabizmu względnego, tzn. do wyrównywania sylabicznego rozmiaru wersów i tworzenia wielowersowych ciągów równozgłoskowych, nieregularnie przetykanych wersami o in., ale zbliżonej długości; np. w obręb 8-zgłoskowca włączane były wersy 7- i 10-zgłoskowe, rzadziej 6- lub 9-zgłoskowe. W.ś. nazywany bywa również wierszem zdaniowo-rymowym ze względu na uwydatnianie zakończeń wersów nie tylko przy pomocy sygnałów składniowych, ale także współbrzmień rymowych (—> rym). Układy rymowe pozostawały w bliskim związku z budową zdaniową utworu, zasięg wiązań rymowych, na ogół zmienny i nieregularny, zależał często od rozległości i sposobu rozłożenia na wersy jakiegoś zespołu zdaniowego. Powtarzalność jednakowej formy gram. w obrębie podobnych zdań stawała się podstawą współbrzmień rymowych (rym gramatyczny). Układ rymów, ich głębokość, stopień dokładności, postaćakcentowa nie były ustabilizowane, a wśród wersów rymujących się pojawiać się mogły od czasu do czasu wersy bezrymowe. Ogólne zasady w.ś. zmieniła gruntownie dopiero poezja J. Kochanowskiego. Przykład w.ś. - zdaniowego, asylabicznego, powiązanego jednym rymem gram. o nieustabilizowanej postaci akcentowej i jednozgłoskowej głębokości:

Answer 2

 typ wiersza, należący do systemu nienumerycznego, zbudowany na zasadzie, że jednostkę budowy wersu stanowi zdanie.