Question

Wyjaśnij daty:

1517-

1521-

1545-

1563-

1534-

1573-

1374-

1422-

1433-

1430-

1505-

1506-

1548

1562-

1570-

1575-

1582-

Answer 1

W Krakowie na Rynku odbył się turniej rycerski, w obecności króla i posła cesarskiego, po którym przyjmowano monarchę na ratuszu.

 

5 kwietnia – wojna polsko-krzyzacka: zawarto 4-letni rozejm w Toruniu.

 

7 grudnia – Henryk Stuart, lord Darnley, drugi mąż Marri Stuart

 

7 lipca – Zygmunt August wydał w Wilnie przywilej dopuszczający prawosławnych do najwyższych urzędów Wielkiego Księstwa Litewskiego.

 

Rozpoczęła się IV wojna moskiewska.

 

6 stycznia – zwołano sejm konwokacyjny, na którym ustalono formę wolnej elekcji w systemie viritim.

 

 

17 września – Król Ludwik Węgierski nadał szlachcie przywilej koszycki.

 

8 lutego – odbył się ślub Władysława II Jagiełły z Zofią Holszańską.

 

9 stycznia – Władysław Jagiełło wydał przywilej krakowski, będący powtórzeniem przywileju jedleńskiego, gwarantujący wolność osobistą szlachty.

 

 

Answer 2

1517

Maciej z Miechowa wydał Traktat o Dwu Sarmacjach. W Krakowie na Rynku odbył się turniej rycerski, w obecności króla i posła cesarskiego, po którym przyjmowano monarchę na ratuszu.

1521

5 kwietnia – wojna polsko-krzyżacka : zawarto 4-letni rozejm w Toruniu. 9 lipca – na wieży katedry wawelskiej zawieszono Dzwon Zygmunta. 13 lipca – Polacy po raz pierwszy usłyszeli głos Dzwonu Zygmunta.

1545

13 grudnia – rozpoczął się Sobór trydencki.

 

1563

7 lipca – Zygmunt August wydał w Wilnie przywilej dopuszczający prawosławnych do najwyższych urzędów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Rozpoczęła się wojna o Inflanty między Polską, Rosją i Szwecją. Postanowiono, że Prusy Książęce mają być przekazane Hohenzollernom brandenburskim po śmierci aktualnego władcy, Albrechta Fryderyka, który był chory psychicznie. Stało się to w 1618 roku.

 

1534

Rozpoczęła się IV wojna moskiewska. Sejm polski odrzucił Korekturę Taszyckiego.

 

1573-

6 stycznia – zwołano sejm konwokacyjy, na którym ustalono formę wolnej elekcji w systemie viritim. 28 stycznia – podpisano konfederację warszawską, w której szlachta wszystkich wyznań zadeklarowała tolerancję religijną. 7 marca – Iwan Fedorow założył we Lwowie pierwszą drukarnię. 5 kwietnia – otwarto pierwszy warszawski stały most na Wiśle. 11 maja – pod Warszawą, we wsi Kamionek, zakończyła się pierwsza wolna elekcja w Polsce. W elekcji wziął udział hiszpański poseł Pedro Fajardo. Henryk Walezy wybrany na króla Polski. 20 maja – na sejmie elekcyjnym spisano artykuły henrykowskie.

 

 

1374-

17 września – Król Ludwik Węgierski nadał szlachcie przywilej koszycki.

 

1422-

8 lutego – odbył się ślub Władysława II Jagiełły z Zofią Holszańską. 23 lipca – Władysław Jagiełło wydał przywilej czerwiński dla szlachty. 27 września – pokój z Krzyżakami nad jeziorem Melno (Pokój melneński). Władysław Jagiełło zezwolił na budowę fosy wokół Kazimierza. Zakroczym otrzymał prawa miejskie. Łask otrzymał prawa miejskie.

 

 

1433-

9 stycznia – Władysław Jagiełło wydał przywilej krakowski, będący powtórzeniem przywileju jedleńskiego, gwarantujący wolność osobistą szlachty. 17 kwietnia – rozpoczęła się bitwa żorska, stoczona podczas wojny o sukcesję korony czeskiej.

 

13 maja - wojna polsko-krzyżacka: w bitwie pod Trzebnicą książę raciborski Mikołaj V pokonał księcia głogóweckiego Bolka V.

wojny husyckie: zwycięstwem wojsk antyhusyckich zakończyła się bitwa żorska.

 

 

1430-

4 marca – Władysław Jagiełło nadał przywilej jedlneński, później powtórzony w Krakowie, a gwarantujący wolność osobistą szlachty. 10 listopada − Kazimierz I oświęcimski nadał Wadowicom dokument lokacyjny.

 

 

1505-

30 maja – podczas obrad Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję nihil novi, stanowiącą podstawę funkcjonowania dwuizbowego parlamentu Korony. 20 lipca – w Budzie został ufundowany przez króla Władysława Jagiellończyka czterowydziałowy Uniwersytet Wrocławski. Zygmunt Jagiellończyk (późniejszy król Zygmunt Stary) ufundował renesansowy nagrobek dla swojego brata Jana Olbrachta. Piorun uderzył w wieżę zamku wawelskiego zwaną Lubranką. Powstał Kodeks Baltazara Behema.

 

1506-

20 października – Zygmunt I Stary został Wielkim Księciem Litewskim. 8 grudnia – na sejmie piotrkowskim Zygmunt I Stary został obrany królem polskim. Początek epidemii dżumy w Polsce. Został wydany drukiem w języku łacińskim zbiór prawa polskiego tzw. Statut Łaskiego.

 

1548

12 stycznia – w Piotrkowie zakończył się, trwający od 31 października 1547, a zwołany przez Zygmunta II Augusta sejm. Podczas obrad nasilił się konflikt króla ze szlachtą, która nie chciała uznać jego małżeństwa z Barbarą Radziwiwiłłówną. 1 kwietnia – królem Polski został Zygmunt II August, koronowany vivente rege 20 lutego 1530 roku. W Polsce osiedlali się bracia czescy uchodzący z Czech w obawie przed kontrreformacją.

 

 

1562-

Ustawa o powołaniu wojska kwarcianego. Margrabia Jerzy Fryderyk nadał Tarnowskim Górom herb. Na sejmie w Piotrkowie Zygmunt II August przystąpił do ruchu egzekucyjnego. 5 marca w Rydze Gotthard Kettler złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi

 

1570-

14 marca – opracowano konstytucje (statuty Karnkowskiego) regulujące sprawy władztwa Polski nad Bałtykiem. Akcentowały one zwierzchnie prawa nad Gdańskiem króla Polski i Korony, a dopiero na dalszym miejscu wymieniały uprawnienia władz gdańskich. Władze Gdańska protestowały, gdyż statuty były sprzeczne z przywilejami Gdańska. 14 kwietnia – podpisano zgodę sandomierską gwarantującą wszystkim odmianom protestantyzmu (z wyłączeniem arianizmu) wzajemną tolerancję religijną. 13 grudnia – pokój w Szczecinie – koniec walk o Inflanty, które podzielono między Rosję, Polskę, Szwecję i Danię.

 

1575-

Wiosną pod Konstantynowem wojska polskie rozbiły pustoszącą Wołyń ordę tatarską chana Dewlet Gireja. 16 maja – Henryk Walezy został uznany za zbiegłego. 16 czerwca – w Krakowie miał miejsce tzw. "tumult cmentarny", kiedy to gawiedź krakowska wykopała zwłoki wojewody krakowskiego, ewangelika Stanisława Myszkowskiego oraz innych osób, uczestnicy zajść włóczyli je po mieście i stawiali pod murem nogami do góry. 15 grudnia – Anna Jagiellonka, przyszła żona Stefana Batorego, została obwołana przez szlachtę królem Polski.

 

 

1582

15 stycznia – rozejm w Jamie Zapolskim między Stefanem Batorym a Iwanem Groźnym na 10 lat. Iwan IV Groźny musiał oddać Polsce Inflanty. 4 października – czwartek, ostatni dzień obowiązywania w Rzeczypospolitej kalendarza juliańskiego. Następny dzień, piątek, zgodnie z rachubą gregoriańską nosił datę 15 października. 4 grudnia – w zdobytych Inflantach erygowane zostało biskupstwo wendeńskie. Zakończenie oblężenia Pskowa, które doprowadziło do rozejmu w Jamie Zapolskim.