Słowiańskie mity opierały się na wierze rodzimej i religiach pierwotnych. Mity były tworzone na podstawie róznych tradycji słowiańskich czy kulów. Te właśnie mity były rozpowszechniane z pokolenia na pokolenie. Słowiański mit był tworzony głównie pod kątem religijnym. ;)
Raczej nigdy nie dowiemy się jak przedstawia się historia wierzeń Słowian. Informacje, którymi dysponujemy dotyczą tylko schyłku – czasów tuż przed przyjęciem chrześcijaństwa i po jego przyjęciu. Informacje z epok wcześniejszych są nikłe i nie starsze jak z V w. n.e. (autorzy starożytni i wczesnośredniowieczni). Można jedynie wysnuć przypuszczenia nie mające potwierdzeń archeologicznych czy źródłowych. Nieznany jest okres, kiedy Słowianie lub wcześniejsze wspólnoty rozpoczęły czcić bóstwa, aparat kultowy uległ rozwojowi, utrwaliły się w świadomości mity. Badania archeologiczne dowodzą, że kult słońca (i może księżyca) był obecny w Europie przed nadejściem rolnictwa. Nie ma przekonujących dowodów, aby obiekty kultu były deifikowane. Gdy rolniczy tryb życia rozwinął się na Starym Kontynencie pojawił się kult Matki Ziemi. Prawdopodobnie wraz z nadejściem rolników z Bliskiego Wschodu kolonizujących ziemie europejskie (od ok. 4500 do 3500 r. p.n.e.) pojawiła się ich religia, w miarę jednolita, która z upływem czasu zaczęła się regionalizować i wchłaniać niektóre pierwiastki wcześniejszych kultów. Możliwe, że wtedy rozwinął się panteon bóstw. Nie wiemy też kiedy Słowianie zaczęli czcić suwerenne bóstwa i czy ich kult napłynął, jak wspomniano, wraz z falą rolników indoeuropejskich – miałby wtedy rodowód mocno przedsłowiański (wcześniejsze większe wspólnoty); czy też część lub całość zagadnień teogonicznych przyjęli z zewnątrz jako Słowianie lub wcześniejsza grupa ludów (np.: Bałto-słowianie).
ZAPOŻYCZENIA I WPŁYWY OBCE
Istotna jest też rola wpływów z zewnątrz, które kształtowały całokształt wierzeń. Bardzo trudno jest ustalić, że zjawisko występujące w mitologii jest zapożyczeniem. Według nowszych koncepcji, przyjmuje się, że mitologia słowiańska ma w sobie wiele wpływów wschodnich. Dużo wyrazów o znaczeniu kultowym takich jak: raj, wiara, święty, ofiarować, wzywać ma pochodzenie irańskie. Podobnie jest z terminami lekarskimi: zdrowy, chory, goić. Także zapożyczenia irańskie odnaleźć można w imionach niektórych bóstw: Swaroga, Chorsa, Siemargła. Pożyczki indoirańskie wśród Słowian są efektem długookresowego sąsiedztwa plemion słowiańskich (względnie bałto-słowiańskich) i irańskojęzycznych (Sarmatów i może Scytów). Zapożyczenia są częste, wówczas gdy zachodzi dominacja elit (jedno plemię zaczyna dominować nad drugim np.: poprzez zabiegi militarne) lub plemię o niższym poziomie cywilizacyjnym przejmuje wzory od plemienia lub państwa o wyższym poziomie cywilizacyjnym. W mitologii słowiańskiej spotkać można zapożyczenia, a może pierwiastki prastarych kultów z terenów azjatyckich (uralskich, ałtajskich), gdzie obecny był kult księżyca. Chors – słowiański bóg księżyca – może być obiektem kultu przejętym ze wschodu lub wspólną z tymi ludami cząstką, pozostałością mezo- lub neolitycznych kultów. Mitologia jest efektem nakładania się na siebie różnych rytuałów, kultur; jej dokładne poznanie jest niemożliwe, głównie w aspekcie historii, kształtowania się w czasie…
Słowiańskie mity opierały się na wierze rodzimej i religiach pierwotnych. Mity były tworzone na podstawie róznych tradycji słowiańskich czy kulów. Te właśnie mity były rozpowszechniane z pokolenia na pokolenie. Słowiański mit był tworzony głównie pod kątem religijnym. ;)
POCHODZENIE MITOLOGII SŁOWIAŃSKIEJ
Raczej nigdy nie dowiemy się jak przedstawia się historia wierzeń Słowian. Informacje, którymi dysponujemy dotyczą tylko schyłku – czasów tuż przed przyjęciem chrześcijaństwa i po jego przyjęciu. Informacje z epok wcześniejszych są nikłe i nie starsze jak z V w. n.e. (autorzy starożytni i wczesnośredniowieczni). Można jedynie wysnuć przypuszczenia nie mające potwierdzeń archeologicznych czy źródłowych. Nieznany jest okres, kiedy Słowianie lub wcześniejsze wspólnoty rozpoczęły czcić bóstwa, aparat kultowy uległ rozwojowi, utrwaliły się w świadomości mity. Badania archeologiczne dowodzą, że kult słońca (i może księżyca) był obecny w Europie przed nadejściem rolnictwa. Nie ma przekonujących dowodów, aby obiekty kultu były deifikowane. Gdy rolniczy tryb życia rozwinął się na Starym Kontynencie pojawił się kult Matki Ziemi. Prawdopodobnie wraz z nadejściem rolników z Bliskiego Wschodu kolonizujących ziemie europejskie (od ok. 4500 do 3500 r. p.n.e.) pojawiła się ich religia, w miarę jednolita, która z upływem czasu zaczęła się regionalizować i wchłaniać niektóre pierwiastki wcześniejszych kultów. Możliwe, że wtedy rozwinął się panteon bóstw. Nie wiemy też kiedy Słowianie zaczęli czcić suwerenne bóstwa i czy ich kult napłynął, jak wspomniano, wraz z falą rolników indoeuropejskich – miałby wtedy rodowód mocno przedsłowiański (wcześniejsze większe wspólnoty); czy też część lub całość zagadnień teogonicznych przyjęli z zewnątrz jako Słowianie lub wcześniejsza grupa ludów (np.: Bałto-słowianie).ZAPOŻYCZENIA I WPŁYWY OBCE
Istotna jest też rola wpływów z zewnątrz, które kształtowały całokształt wierzeń. Bardzo trudno jest ustalić, że zjawisko występujące w mitologii jest zapożyczeniem. Według nowszych koncepcji, przyjmuje się, że mitologia słowiańska ma w sobie wiele wpływów wschodnich. Dużo wyrazów o znaczeniu kultowym takich jak: raj, wiara, święty, ofiarować, wzywać ma pochodzenie irańskie. Podobnie jest z terminami lekarskimi: zdrowy, chory, goić. Także zapożyczenia irańskie odnaleźć można w imionach niektórych bóstw: Swaroga, Chorsa, Siemargła. Pożyczki indoirańskie wśród Słowian są efektem długookresowego sąsiedztwa plemion słowiańskich (względnie bałto-słowiańskich) i irańskojęzycznych (Sarmatów i może Scytów). Zapożyczenia są częste, wówczas gdy zachodzi dominacja elit (jedno plemię zaczyna dominować nad drugim np.: poprzez zabiegi militarne) lub plemię o niższym poziomie cywilizacyjnym przejmuje wzory od plemienia lub państwa o wyższym poziomie cywilizacyjnym. W mitologii słowiańskiej spotkać można zapożyczenia, a może pierwiastki prastarych kultów z terenów azjatyckich (uralskich, ałtajskich), gdzie obecny był kult księżyca. Chors – słowiański bóg księżyca – może być obiektem kultu przejętym ze wschodu lub wspólną z tymi ludami cząstką, pozostałością mezo- lub neolitycznych kultów. Mitologia jest efektem nakładania się na siebie różnych rytuałów, kultur; jej dokładne poznanie jest niemożliwe, głównie w aspekcie historii, kształtowania się w czasie…© 2002-2007 Fronsac