Wsi spokojna, wsi wesoła,
Który głos twej chwale zdoła?
Kto twe wczasy, kto pożytki
Może wspomnieć za raz wszytki?
Człowiek w twej pieczy uczciwie
Bez wszelakiej lichwy żywię;
Pobożne jego staranie
I bezpieczne nabywanie.
Inszy się ciągną przy dworze
Albo żeglują przez morze,
Gdzie człowieka wicher pędzi,
A śmierć bliżej niż na piędzi.
Najdziesz, kto w płat język dawa,
A radę na funt przedawa,
Krwią drudzy zysk oblewają,
Gardła na to odważają.
Oracz pługiem zarznie w ziemię;
Stąd i siebie, i swe plemię,
Stąd roczną czeladź i wszytek
Opatruje swój dobytek.
Jemu sady obradzają,
Jemu pszczoły miód dawają;
Nań przychodzi z owiec wełna
I zagroda jagniąt pełna.
On łąki, on pola kosi,
A do gumna wszytko nosi.
Skoro też siew odprawiemy,
Komin wkoło obsiędziemy.
Tam już pieśni rozmaite,
Tam będą gadki pokryte,
Tam trefne plęsy z ukłony,
Tam cenar, [tam] i goniony.
A gospodarz wziąwszy siatkę
Idzie mrokiem na usadkę
Albo sidła stawia w lesie;
Jednak zawżdy co przyniesie.
W rzece ma gęste więcierze,
Czasem wędą ryby bierze;
A rozliczni ptacy wkoło
Ozywają się wesoło.
Stada igrają przy wodzie,
A sam pasterz, siedząc w chłodzie,
Gra w piszczałkę proste pieśni;
A faunowie skaczą leśni.
Zatym sprzętna gospodyni
O wieczerzej pilność czyni,
Mając doma ten dostatek,
Że się obejdzie bez jatek.
Ona sama bydło liczy,
Kiedy z pola idąc ryczy,
Ona i spuszczać pomoże;
Męża wzmaga, jako może.
A niedorośli wnukowie,
Chyląc się ku starszej głowie,
Wykną przestawać na male,
Wstyd i cnotę chować w cale.
Dzień tu, ale jasne zorze
Zapadłyby znowu w morze,
Niżby mój głos wyrzekł wszytki
Wieśne wczasy i pożytki.
1. Aby wyeksponować topoc oracza, Kochanowski wymienia także inne toposy. Wyszukaj w tekście określenia przywoływanych zajeć, a następnie zinterpretuj cytaty według wzoru podanego w tabeli. (tabela w załączniku)Cytaty już mam więc proszę tylko o drugą część tabeli
2. Odszukaj w tekście i zapisz cytaty, które świadczą o oszczędnośći oracza.
3. Opisz dokładnie krajobraz, z którym oracz pracuje na codzień.
4. Jaki topos przywołuje Kochanowski do opisu krajobrazu? Wskaż genezę tego toposu.
5. Określ stosunek oracza do natury. Odpowiedź uzasadnij w 1-2 zdaniach.
Z góry wielkie dzięki ;)
Który głos twej chwale zdoła?
Kto twe wczasy, kto pożytki
Może wspomnieć za raz wszytki?
Człowiek w twej pieczy uczciwie
Bez wszelakiej lichwy żywię;
Pobożne jego staranie
I bezpieczne nabywanie.
Inszy się ciągną przy dworze
Albo żeglują przez morze,
Gdzie człowieka wicher pędzi,
A śmierć bliżej niż na piędzi.
Najdziesz, kto w płat język dawa,
A radę na funt przedawa,
Krwią drudzy zysk oblewają,
Gardła na to odważają.
Oracz pługiem zarznie w ziemię;
Stąd i siebie, i swe plemię,
Stąd roczną czeladź i wszytek
Opatruje swój dobytek.
Jemu sady obradzają,
Jemu pszczoły miód dawają;
Nań przychodzi z owiec wełna
I zagroda jagniąt pełna.
On łąki, on pola kosi,
A do gumna wszytko nosi.
Skoro też siew odprawiemy,
Komin wkoło obsiędziemy.
Tam już pieśni rozmaite,
Tam będą gadki pokryte,
Tam trefne plęsy z ukłony,
Tam cenar, [tam] i goniony.
A gospodarz wziąwszy siatkę
Idzie mrokiem na usadkę
Albo sidła stawia w lesie;
Jednak zawżdy co przyniesie.
W rzece ma gęste więcierze,
Czasem wędą ryby bierze;
A rozliczni ptacy wkoło
Ozywają się wesoło.
Stada igrają przy wodzie,
A sam pasterz, siedząc w chłodzie,
Gra w piszczałkę proste pieśni;
A faunowie skaczą leśni.
Zatym sprzętna gospodyni
O wieczerzej pilność czyni,
Mając doma ten dostatek,
Że się obejdzie bez jatek.
Ona sama bydło liczy,
Kiedy z pola idąc ryczy,
Ona i spuszczać pomoże;
Męża wzmaga, jako może.
A niedorośli wnukowie,
Chyląc się ku starszej głowie,
Wykną przestawać na male,
Wstyd i cnotę chować w cale.
Dzień tu, ale jasne zorze
Zapadłyby znowu w morze,
Niżby mój głos wyrzekł wszytki
Wieśne wczasy i pożytki.
1. Aby wyeksponować topoc oracza, Kochanowski wymienia także inne toposy. Wyszukaj w tekście określenia przywoływanych zajeć, a następnie zinterpretuj cytaty według wzoru podanego w tabeli. (tabela w załączniku)Cytaty już mam więc proszę tylko o drugą część tabeli
2. Odszukaj w tekście i zapisz cytaty, które świadczą o oszczędnośći oracza.
3. Opisz dokładnie krajobraz, z którym oracz pracuje na codzień.
4. Jaki topos przywołuje Kochanowski do opisu krajobrazu? Wskaż genezę tego toposu.
5. Określ stosunek oracza do natury. Odpowiedź uzasadnij w 1-2 zdaniach.
Z góry wielkie dzięki ;)
lichwiarz - żyje nieuczciwie
dworzanin - to życie w ciągłym pędzie
adwokat - każe sobie płacić za dobre rady
żeglarz - tuła się po świecie narażając swoje życie
żołnierz - bogaci się zabijając innych, naraża swoje życie
Generalnie żadnego z powyższych sposobów na życie nie popiera.
2. Oracz pługiem zarznie w ziemię;
Stąd i siebie, i swe plemię,
Stąd roczną czeladź i wszytek
Opatruje swój dobytek.
3. Oracz pracuje głównie w polu, ale jego gospodarstwo to także sad, pasieka pełna uli. Dom otaczają łąki i pola. W zagrodzie są owce i młode jagnięta. Niedaleko znajduje się staw, a dalej las i rzeka.
4. Kochanowski stosuje tu topos Arkadii, czyli wsi na której życie upływa spokojnie i szczęśliwie, a ciężka praca przynosi tylko zadowolenie i zaspokaja wszystkie potrzeby człowieka. To wyidealizowany obraz krainy pełnej szczęścia. Motyw ten pojawia się w Mitologii, a także w Biblii (Kanaan - ziemia obiecana). Toposu arkadii dopatrujemy się w ,,Żywocie człowieka poczciwego’’ Mikołaja Reja.
5. Oracz uważa że natura może dać człowiekowi wszystko czego ten potrzebuje. Zaspokaja jego podstawowe potrzeby takie jak: żywi go, ubiera, daje zzajęcie. Ale ponadto dostarcza też wartości duchowych - daje radość śpiewem ptaków, rozwesela szumem wody, zapewnia spokojne i szczęśliwe życie.