Question

Ułóż kalendarium żydów

Answer 1

1748-1754

-Stanisław odbywa kilka podróży do krajów Europy Zachodniej.

1753

-Objęcie urzędu starosty przemyskiego.

1755

-(26 V) Stanisław obejmuje urząd stolnika litewskiego.
-(lato) Wyjazd do Petersburga w roli sekretarza posła angielskiego, Charlesa Hanbury Williamsa.

1756

-(VI/VII) Stanisław powraca do Rzeczypospolitej.
-(XII) Ponowny wyjazd do Rosji (z poselstwem saskim).
-Stanisław zostaje odznaczony Orderem Orła Białego przez Augusta III

. 1758

-(VIII) Powrót do Rzeczypospolitej.

1763

-Próba zamachu stanu Czartoryskich.
-Wkroczenie wojsk rosyjskich na Litwę.
-Śmierć najstarszego syna Augusta III, Fryderyka Krystiana.

1764

-Zawiązanie w Wilnie konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego popierającej Czartoryskich.
-(5 IV) Stanisław otrzymuje Order Czarnego Orła z rąk króla Prus, Fryderyka II.
-(7 V-23 VI) Sejm konwokacyjny.

Utworzenie Komisji Skarbowej Koronnej i Litewskiej. Powołanie Komisji Wojskowej Koronnej. Ograniczenie władzy niektórych urzędów (hetmana, podskarbiego). Uporządkowanie sposobu prowadzenia sejmu (zasada większości w sprawach skarbowych). Próba uregulowania spraw gospodarczych kraju. Zniesienie prywatnych ceł i myt. Ustanowienie cła generalnego na granicach. Wprowadzenie głosowania większością w sprawach skarbowych. Odrzucenie postulatu udzielenia pełni praw obywatelskich dysydentom.

-Zawiązanie konfederacji generalnej na czas nieokreślony.
-Porażka wojsk Karola Stanisława Radziwiłła z Rosjanami pod Słonimem.
-(27 VIII-8 IX) Sejm elekcyjny.

(6 IX) Elekcja Stanisława Poniatowskiego.

-(25 XI) Koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego w katedrze warszawskiej.
-(3-20 XII) Sejm koronacyjny.

Utworzenie Komisji Wojskowej Litewskiej. Zatwierdzenie przez sejm reformy miar i wag. Powstanie w miastach królewskich komisji dobrego porządku, zajmujących się zarządzaniem miastem. Reforma poczty. Zapoczątkowanie nadawania i uznawania tytułów książęcych arystokracji Rzeczypospolitej.

-Stanisław otrzymuje Order Św. Andrzeja Powołańca z rąk carycy Katarzyny II.

1765

-(7 V) Utworzenie Orderu Św. Stanisława.
-Założenie Szkoły Rycerskiej w Warszawie.
-(19 XI) Otwarcie Teatru Narodowego w Warszawie.
-Lustracja dóbr państwowych.

Ustalona zostaje właściwa relacja między podatkami a faktycznymi dochodami z królewszczyzn.

-Otwarcie mennic państwowych w Krakowie i Warszawie.
-Komisja Skarbu Koronnego uchwala zakaz wwożenia monet bitych przez Prusy.
-Wycofanie obcych monet z obiegu.
-Stanisław August zakłada w Warszawie ludwisarnię odlewającą działa dla artylerii koronnej.
-Prusy wymuszają zniesienie cła generalnego.

1766

-Zastąpienie cła generalnego przez podatek czopowy i szelężny.
-Sejm Czaplica.
-Odrzucenie przez żądań Rosji i Prus w sprawie równouprawnienia politycznego dysydentów.
-Odrzucenie przez sejm propozycji króla ograniczenia "liberum veto".
-Założenie Kompanii Manufaktur Wełnianych, pierwszej spółki akcyjnej w Rzeczypospolitej.

1767

-(20 III) Konfederacje dysydentów w Słucku (dyzunici) i Toruniu (protestanci).
-Wkroczenie armii rosyjskiej do Rzeczypospolitej.
-(23 VI) Zawiązana zostaje konfederacja w Radomiu, domagająca się równouprawnienia w sprawach religii i wolności szlacheckiej.

1767-1768

-(5 X 1767-III 1768) Obrady Sejmu Repninowskiego (Sejmu Delegacyjnego).

Zaostrzenie kar dla szlachty za zabójstwo chłopa. Uchwalenie równych praw dla dysydentów. Zniesienie liberum veto na sejmikach szlacheckich. (24 II 1768) Traktat wieczystej przyjaźni z Rosją. Ustanowienie praw kardynalnych. Caryca Katarzyna II zostaje uznana gwarantką praw kardynalnych. 1768

-(29 II) Zawiązanie antykrólewskiej i antyrosyjskiej konfederacji barskiej.

(4 III) Konfederaci powołują Związek Wojska Koronnego.

-(24 III) Stanisław August uzyskuje zgodę senatu na zwrócenie się do Rosji o pomoc wojskową przeciwko konfederatom.
-Konfederaci barscy zostają pobici pod Ułanowem (7 V) i Podhajcami (11 V).
-(VI-VII) Koliszczyzna (Koliwszczyzna) - powstanie chłopskie Iwana Gonty i Maksyma Żeleźniaka na Ukrainie.

(29 VI) Rzeź humańska na Polakach i Żydach. Krwawe stłumienie powstania przez wojska koronne i rosyjskie. Iwan Gonta zostaje odarty ze skóry i żywcem poćwiartowany.

-Odbicie Baru (19 VI), Nieświeża i Krakowa (21 VIII) z rąk konfederatów.
-Uznanie urzędów hetmana i podskarbiego nadwornego za urzędy senatorskie.

1769

-Aneksja Spiszu przez Austrię.
-(27 VII) Utworzenie Generalności, najwyższej władzy konfederacji barskiej.

ok. 1770

-Pierwsze obiady czwartkowe - spotkania uczonych i literatów zapraszanych przez władcę do jego stołu.

1770

-Zwycięstwo Rosjan nad konfederatami pod Dobrą (23 I) i Kcynią (29 I).
-Aneksja Sądecczyzny przez Austrię.
-(10 IX) Konfederaci barscy (pod dowództwem Kazimierza Pułaskiego) zajmują Jasną Górę.
-(22 X) Generalność ogłasza detronizację Stanisława Augusta i bezkrólewie.
-Prusy tworzą kordon sanitarny.

Wkroczenie wojsk pruskich na Kujawy i do Wielkopolski. 1771

-(1-15 I) Konfederaci odpierają rosyjskie ataki na Jasną Górę.
-(28 IV) Konfederaci barscy, pod dowództwem Sawy Calińskiego zostają zwyciężeni przez Rosjan pod Szreńskiem.
-(6 IX) Zwycięstwo hetmana wielkiego litewskiego, Michała Kazimierza Ogińskiego, nad Rosjanami pod Bezdzieżą.
-(23 IX) Zwycięstwo wojsk rosyjskich nad konfederatami pod Stołowiczami.
-(3 XI) Stanisław zostaje uprowadzony przez konfederatów w Warszawie.

(4 XI) Ucieczka z rąk konfederatów. 1772

-(II) Zajęcie Wawelu przez konfederatów.
-(17 II) Rosyjsko-pruski układ w Petersburgu.

Ustalenie zasad rozbioru Rzeczypospolitej.

-Odbicie z rąk konfederatów Wawelu (24 IV), Lanckorony (8 V), Tyńca (VII) i Jasnej Góry (18 VIII).
-(5 VIII) I rozbiór Rzeczypospolitej.

Rosja przejmuje terytorium północno-wschodnie od Dźwiny i Dniepru (Połock, Witebsk, Homel, Mścisław, Mohylew, Orsza) oraz Inflanty Polskie (z Dyneburgiem). Prusy zajmują Pomorze Gdańskie, Warmię, część Kujaw i Wielkopolski; (Chełmno, Malbork, Bydgoszcz, Wałcz, Radziejów). Austria przejmuje obszar na południe od górnej Wisły, Podole, Ruś Czerwoną; (Bochnia, Sanok, Wieliczka, Rzeszów, Lwów, Przemyśl, Zamość, Brody, Tarnopol, Bełz, Zbaraż). 1773-1775

-(19 IV 1773-11 IV 1775) Obrady sejmu deputacyjnego.

(30 IX 1773) Zatwierdzenie traktatów rozbiorowych. (14 X 1773) Utworzenie Komisji Edukacji Narodowej. (15-18 III 1775) Utworzenie przy królu powoływanej przez sejm Rady Nieustającej. (1775) Ustanowione zostaje cło generalne. (1775) Wprowadzenie jednolitego podatku, zwanego podymnym. (1775) Ustanowienie nowego regulaminu służby obozowej dla wojska koronnego i litewskiego. 1773

-(VI) Bitwa wielkopolskich wojsk koronnych z Prusakami pod Kąpielem.
-Traktat handlowy z Prusami.

1774

-Utworzenie Korpusu Kadetów w Grodnie przez Antoniego Tyzenhauza.

1775

-Reforma starostw.
-Utworzenie szkoły rachunkowości w Grodnie przez Antoniego Tyzenhauza.

1776

-Wprowadzenie przez sejm jednolitego stroju narodowego dla szlachty.
-Uchwalenie zakazu stosowania tortur i kary śmierci.
-Zniesienie procesów o czary.
-Ograniczenie władzy hetmana.
-Powołanie komisji (z Andrzejem Zamoyskim na czele) do skodyfikowania prawa sądowego.

1777-1783

-Hugo Kołłątaj przeprowadza reformę Akademii Krakowskiej.

1778

-Utworzenie Korpusu Inżynierów Koronnych, w celu opieki nad twierdzami.

1779

-Utworzenie Kompanii Kruszcowej Olkuskiej.

1780

-Odrzucenie przez sejm projektu kodeksu sądowego Andrzeja Zamoyskiego.
-Wycofanie się wojsk rosyjskich z Rzeczypospolitej.

1780-1781

-Zniesienie odrębnego sądownictwa ormiańskiego.

1781

-Powstaje masońska Wielka Loża Narodowa Wielkiego Wschodu Polski (do której należy również Stanisław August).

1782

-Powołanie Komisji Kruszcowej, sprawującej pieczę nad górnictwem.
-Udostępnienie biblioteki królewskiej dla wszystkich zainteresowanych.

1783

-(18 III) Powstaje Kompania Handlowa Polska w Winnicy, mająca na celu handel czarnomorski.
-Przywilej królewski dla Kompanii Solnej na poszukiwanie soli i węgla.

1784

-Otwarcie Kanału Ogińskiego, łączącego Niemen z Dnieprem.
-Ukończenie Kanału Królewskiego, łączącego Dniepr z Wisłą.
-Przekształcenie Akademii Zamoyskiej w liceum.
-Jan Śniadecki, astronom i matematyk, odbywa pierwsze w Polsce loty balonem (nad Krakowem).

1785

-Likwidacja szkoły rachunkowości w Grodnie.
-Odkrycie pokładów węgla kamiennego w okolicy wsi Dąbrowa.

1786

-Podniesienie ceny dukata.
-Zrównanie stopy menniczej z brandenburską.
-Odsunięcie nieszlachty i cudzoziemców od szarż wojskowych.
-Ustanowienie monopolu tytoniowego.
-(8 IV) Lokacja Nowego Tomyśla.

1787

-(6 V) Zjazd z Katarzyną II w Kaniowie.

Stanisław otrzymuje najwyższe rosyjskie odznaczenie, Order Św. Andrzeja Pierwszego Powołańca. Nieudana próba nakłonienia carycy do zgody na reformy wewnętrzne oraz powiększenie armii Rzeczypospolitej.

-Rozwiązanie Kompanii Handlowej Polskiej.

1788

-(6 X) Rozpoczyna obrady Sejm Wielki.

(10-22 X) Reforma armii. Zwiększenie etatu wojska do 100000. (3 XI) Zniesienie Departamentu Wojskowego. Powołanie Komisji Wojskowej Obojga Narodów. Powstanie Głównej Szkoły Artylerii i Głównej Szkoły Inżynierów. (9 XII) Zniesienie Departamentu Interesów Cudzoziemskich. Powołana zostaje Komisja Spraw Zagranicznych. 1789

-(19 I) Zniesienie Rady Nieustającej.
-Oficjalny sejmowy nakaz wycofania wojsk austriackich i rosyjskich z terenów Rzeczypospolitej.
-Wyłonienie przez sejm Deputacji do ułożenia konstytucji.
-Sejm zatwierdza etat wojska.
-Ujednolicenie nazw stanowisk oraz stopni wojskowych.
-Nałożenie na szlachtę i duchowieństwo podatku zwanego ofiarą dziesiątego grosza.
-(XI-XII) Zjazd przedstawicieli stanu mieszczańskiego w Warszawie.

(2 XII) Czarna procesja mieszczan. Sejm wyłania deputację do spraw miejskich. 1790

-(29 III) Zawarcie przymierza wojskowego z Prusami.
-Propozycja pruska pomocy militarnej dla Rzeczypospolitej, w zamian za przekazanie Prusom Gdańska, Torunia i części Wielkopolski.
-(6 IX) Sejm uchwala nienaruszalność granic Rzeczypospolitej.

Załamanie się przymierza z Prusami.

-(16 XI) Wybory do sejmu.

Podwojenie liczebności izby poselskiej.

-Powołanie Komisariatu Wojskowego w miejsce Komisji Wojskowej Obojga Narodów.
-Wcielenie księstwa siewierskiego do Korony.

1791

-(24 III) Uchwalenie ustawy o reorganizacji sejmików.

Od udziału w obradach zostaje odsunięta szlachta nie posiadająca dóbr ziemskich (nieposesjonaci).

-(18 IV) Ustawa o miastach królewskich.
-(3 V) Uchwalenie konstytucji przez stronnictwo patriotyczno-królewskie.
-(22 X) Zaręczenie wzajemne Obojga Narodów

. 1792

-Zatwierdzenie konstytucji przez sejmiki.
-Zagwarantowanie przez sejm nietykalności osobistej Żydom.
-(29 V) Zakończenie obrad przez Sejm Wielki.
-(27 IV) Zawiązana zostaje (w Petersburgu) konfederacja (pod przywództwem Szczęsnego Potockiego, Ksawerego Branickiego i Seweryna Rzewuskiego), popierana przez Rosję, przeciwna reformom Sejmu Wielkiego.

(14 V) Ogłoszenie konfederacji w Targowicy nad Siwuchą.

-(18 V-VII) Wojna z Rosją.

(VI) Starcia z Rosjanami pod Boruszkiewicami. (18 VI) Rozbicie wojsk rosyjskich pod Zieleńcami. (22 VI) Stanisław August ustanawia Order Virtuti Militari. (18 VII) Bitwa pod Dubienką. (24 VII) Stanisław Poniatowski przystępuje do konfederacji targowickiej. Zaprzestanie działań wojennych z Rosją.

-Traktat rosyjsko-prusko-austriacki w sprawie Rzeczypospolitej.
-Objęcie rządów dyktatorskich przez Targowicę.

Likwidacja reform Sejmu Wielkiego. Utworzenie w Brześciu nad Bugiem Generalności, najwyższej władzy konfederacji targowickiej. 1793

-(23 I) II rozbiór Rzeczypospolitej.

Rosja zajmuje większość Białorusi, Ukrainę naddnieprzańską i Podole; (Mińsk, Bracław, Pińsk, Żytomierz). Prusy przejmują Wielkopolskę (z Poznaniem), północną część Mazowsza (z Płockiem), Gdańsk, Toruń, Kujawy (z Włocławkiem).

-Antypruskie zamieszki w Gdańsku i Toruniu.
-Odtworzenie Rady Nieustającej przez Generalność.
-(17 VI-23 XI) Ostatni sejm Rzeczypospolitej w Grodnie.

Zakończenie konfederacji targowickiej. Przywrócenie praw kardynalnych. Zatwierdzenie traktatów rozbiorowych. 1794

-Masowa redukcja wojska Rzeczypospolitej.

(12 III) Generał Antoni Madaliński odmawia rozwiązania I Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej. Starcia oddziałów Antoniego Madalińskiego z Prusakami. Rosyjski komendant Krakowa, Łykoszyn wyrusza przeciwko Madalińskiemu.

-(24 III) Tadeusz Kościuszko zaprzysięga (na Rynku Głównym w Krakowie) akt insurekcji.
-(4 IV) Kościuszko zwycięża pod Racławicami wojska generała Tormasowa.
-(17-18 IV) Insurekcja Warszawska.

Wyparcie wojsk rosyjskich z Warszawy. (19 IV) Powstaje Rada Zastępcza Tymczasowa w Warszawie, prowizoryczny rząd powstańczy.

-Wybuch powstania na Litwie.

Rozbicie garnizonu rosyjskiego w Wilnie przez siły Jakuba Jasińskiego. Powołanie Rady Najwyższej Rządowej w Wilnie.

-(7 V) Uniwersał Połaniecki Tadeusza Kościuszki.

Zniesienie poddaństwa chłopów. Ogłoszenie nieusuwalności chłopa z uprawianej przez niego ziemi. Zmniejszenie pańszczyzny na czas wojny.

-Zajęcie Skały przez wojska pruskie.
-(10 V) Powołanie Rady Najwyższej Narodowej, cywilnej władzy powstania.
-(6 VI) Klęska wojsk powstańczych pod Szczekocinami.
-(8 VI) Zwycięstwo wojsk rosyjskich pod Chełmem nad siłami Józefa Zajączka.
-(15 VI) Wojska pruskie zajmują Kraków.
-(VI) Emisja pierwszych banknotów przez władze powstańcze (z powodu braku kruszcu).
-(27 VI) Kurlandia przystępuje do insurekcji.
-(30 VI) Wkroczenie wojsk austriackich na Lubelszczyznę.
-(13 VII-8 IX) Nieudane oblężenie Warszawy przez wojska pruskie i rosyjskie.
-(26 VII) Powstańcy kurlandzcy odbijają Lipawę z rąk rosyjskich.
-(12 VIII) Kapitulacja Wilna przed wojskami rosyjskimi.

Upadek powstania na Litwie.

-(20-23 VIII) Wybuch powstania w Wielkopolsce.
-(23 VIII) Tadeusz Kościuszko powołuje Sąd Kryminalny Wojskowy do karania targowiczan i zdrajców.
-Zajęcie Koła, Gniezna (25 IX) i Bydgoszczy (2 X) przez wojska generała Jana Henryka Dąbrowskiego.
-Porażki (z Rosjanami) wojsk Karola Sierakowskiego pod Krupczycami (17 IX) i Terespolem (19 IX).
-(10 X) Porażka pod Maciejowicami.

Tadeusz Kościuszko dostaje się do niewoli rosyjskiej.

-(12 X) Rada Najwyższa Narodowa obiera Tomasza Wawrzeckiego na Naczelnika powstania.
-Wydanie przez Radę Najwyższą Narodową uchwały nadającej ziemię na własność powstańcom lub ich rodzinom.
-Zwycięstwo wojsk rosyjskich w starciu z powstańcami pod Kobyłką.
-(4 XI) Atak wojsk rosyjskich na warszawską Pragę.

(5 XI) Kapitulacja Warszawy.

-(8 XI) Rozwiązanie się Rady Najwyższej Narodowej.
-(18 XI) Kapitulacja wojsk powstańczych pod Radoszycami.

Zakończenie insurekcji.

-(30 XI) Rozwiązana zostaje Szkoła Rycerska.
-Przyznanie pełni praw obywatelskich Cyganom.

1795

-(7 I) Stanisław August zostaje wywieziony do Grodna przez oddział dragonów Katarzyny II.
-Rozwiązanie gwardii królewskiej przez Rosjan.
-(24 X) III rozbiór Rzeczypospolitej.

Rosja zajmuje resztę Podola, Wołynia, Żmudzi, Kurlandię; (Wilno, Grodno, Brześć Litewski, Łuck, Kowno, Włodzimierz Wołyński). Prusy przejmują większość Mazowsza, tereny litewskie po Niemen; (Warszawa, Łomża, Białystok, Suwałki, Augustów). Austria zajmuje Małopolskę między Pilicą i Bugiem z częścią Podlasia i Mazowsza (Kraków, Sandomierz, Radom, Lublin).

-(25 XI) Abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego.
-Rosjanie wywożą do Petersburga cały księgozbiór Biblioteki Załuskich.
-Otwarcie pierwszej kopalni węgla kamiennego w Dąbrowie.

Początek eksploatacji złóż Zagłębia Dąbrowskiego. 1797

-Przyjazd Stanisława Poniatowskiego do Petersburga na zaproszenie cara Pawła I.
-Zawarcie w Petersburgu przez Rosję, Prusy i Austrię ostatecznego układu rozbiorowego Rzeczypospolitej.

1798

-(12 II) Śmierć Stanisława Augusta Poniatowskiego w Petersburgu.