Wzgórze wawelskie w Krakowie od zarania polskiej historii stanowiło centrum władzy świeckiej i duchownej. W r. 1000 w Krakowie powstało biskupstwo, a wkrótce potem wzniesiono na Wawelu pierwszą katedrę. Zamek wawelski służył władcom Polski jako rezydencja od połowy w. XI do początku w. XVII. Obecna budowla zawiera fragmenty romańskie i znaczne partie gotyckie, swój obecny kształt uzyskała jednak głównie w latach ok. 1504-1535 za czasów królów Aleksandra Jagiellończyka (1501-1506) i Zygmunta Starego (1506-1548). Budowę renesansowego zamku rozpoczęli mistrz Eberhard Rosemberger, odpowiedzialny za partie murarskie i Franciszek Florentczyk, którego dziełem są kamienne elementy dekoracyjne oraz krużganki. Ich prace kontynuowali mistrz Benedykt i Florentyńczyk, Bartolomeo Berrecci. Wspólnym dziełem tych artystów jest jeden z najokazalszych zabytków architektury renesansowej w Europie.
Po trzecim rozbiorze Polski w r. 1795 dawny zamek królewski został zamieniony na koszary armii austriackiej i funkcję tę pełnił przez większą część w. XIX. Dopiero w r. 1905 wojsko opuściło Wawel, co pozwoliło na rozpoczęcie prac konserwatorskich, zmierzających do przywrócenia zabytkowi jego historycznych walorów. W r. 1930 zostało oficjalnie powołane muzeum wawelskie jako oddział Państwowych Zbiorów Sztuki. Zamek pełnił jednocześnie funkcję oficjalnej rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej. W czasie II wojny światowej na Wawelu miały swą siedzibę okupacyjne władze Generalnego Gubernatorstwa i rezydował Hans Frank. Po wyzwoleniu niemal natychmiast odtworzono muzeum, które kształt zbliżony do obecnego uzyskało w latach sześćdziesiątych. W r. 1992 został podjęty szeroki program prac remontowo-konserwatorskich, obejmujących Zamek Królewski i sąsiadującą z nim katedrę, który ma przygotować Wawel do obchodów 1000-lecia biskupstwa krakowskiego w r. 2000. Zamek Królewski na Wawelu stanowi dziś muzeum o charakterze rezydencji historycznej, obejmujące też kilka wyspecjalizowanych działów oraz dwa oddziały zamiejscowe. W renesansowym zamku w Pieskowej Skale prezentowana jest ekspozycja sztuki europejskiej w. XV-XIX. XVII-wieczny dwór w Stryszowie, położony w pięknym podgórskim krajobrazie to przykład skromnej polskiej rezydencji wiejskiej. Jego stała ekspozycja ukazuje wnętrza mieszkalne w. XIX. We dworze są też urządzane wystawy czasowe.
Wzgórze wawelskie w Krakowie od zarania polskiej historii stanowiło centrum władzy świeckiej i duchownej. W r. 1000 w Krakowie powstało biskupstwo, a wkrótce potem wzniesiono na Wawelu pierwszą katedrę. Zamek wawelski służył władcom Polski jako rezydencja od połowy w. XI do początku w. XVII. Obecna budowla zawiera fragmenty romańskie i znaczne partie gotyckie, swój obecny kształt uzyskała jednak głównie w latach ok. 1504-1535 za czasów królów Aleksandra Jagiellończyka (1501-1506) i Zygmunta Starego (1506-1548). Budowę renesansowego zamku rozpoczęli mistrz Eberhard Rosemberger, odpowiedzialny za partie murarskie i Franciszek Florentczyk, którego dziełem są kamienne elementy dekoracyjne oraz krużganki. Ich prace kontynuowali mistrz Benedykt i Florentyńczyk, Bartolomeo Berrecci. Wspólnym dziełem tych artystów jest jeden z najokazalszych zabytków architektury renesansowej w Europie.
Po trzecim rozbiorze Polski w r. 1795 dawny zamek królewski został zamieniony na koszary armii austriackiej i funkcję tę pełnił przez większą część w. XIX. Dopiero w r. 1905 wojsko opuściło Wawel, co pozwoliło na rozpoczęcie prac konserwatorskich, zmierzających do przywrócenia zabytkowi jego historycznych walorów. W r. 1930 zostało oficjalnie powołane muzeum wawelskie jako oddział Państwowych Zbiorów Sztuki. Zamek pełnił jednocześnie funkcję oficjalnej rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej.
W czasie II wojny światowej na Wawelu miały swą siedzibę okupacyjne władze Generalnego Gubernatorstwa i rezydował Hans Frank. Po wyzwoleniu niemal natychmiast odtworzono muzeum, które kształt zbliżony do obecnego uzyskało w latach sześćdziesiątych. W r. 1992 został podjęty szeroki program prac remontowo-konserwatorskich, obejmujących Zamek Królewski i sąsiadującą z nim katedrę, który ma przygotować Wawel do obchodów 1000-lecia biskupstwa krakowskiego w r. 2000.
Zamek Królewski na Wawelu stanowi dziś muzeum o charakterze rezydencji historycznej, obejmujące też kilka wyspecjalizowanych działów oraz dwa oddziały zamiejscowe. W renesansowym zamku w Pieskowej Skale prezentowana jest ekspozycja sztuki europejskiej w. XV-XIX. XVII-wieczny dwór w Stryszowie, położony w pięknym podgórskim krajobrazie to przykład skromnej polskiej rezydencji wiejskiej. Jego stała ekspozycja ukazuje wnętrza mieszkalne w. XIX. We dworze są też urządzane wystawy czasowe.