- dążenie kozaków do zwiększenia rejestru kozackiego
- dążenie magnatów polskich do uczynienia z kozaków chłopów pańszczyźnianych
Skutki :
- utrata ziem wschodnich
- osłabienie Polski
- zmniejszenie i zubożenie ludności ukraińskiej
- podział Ukrainy między Polskę a Rosję
- wzrost znaczenia Rosji i Turcji
Okoliczności :
Powstanie wybuchło w 1648 r.
Przebieg :
1648 - wybuch powstania, w którym udział brało kozactwo i chłopstwo ruskie pod przywództwem hetmana kozackiego Bogdana Chmielnickiego
1649 - oblężenie twierdzy Zbaraż
1651 – Bitwa pod Beresteczkiem
1652 – Bitwa pod Batohem. 1654 – Ugoda w Perejasławiu. 1655 – Rozejm w Niemierzy. 1658 – Ugoda w Hadziaczu. 1660 – Bitwy pod Połonką i Cudnowem. 1667 – Rozejm w Andruszowie. 1686 – Zawarcie pokoju wieczystego w Moskwie.
Na Zaporożu mieszkali Kozacy, byli to zbiegli chłopi, uciekający z folwarków. Ceni sobie wolności oraz byli bardzo odważni. Wyznawali prawosławie. Główną przyczyną ich konfliktu z polską było skreślenie z rejestru wojskowego, przez co tracili swą wolność i dochody, a magnaci zajęliby ich ziemie. Tak więc wkrótce na Zaporożu wybuchło powstanie, na czele którego stanął Bohdan Chmielnicki w 1648 roku. Początkowo chciał on pomścić jedynie krzywdę, którą wyrządził mu sąsiad- polski szlachcic. Z czasem jednak stwierdził, że uda mu się uniezależnić Zaporoże od Rzeczpospolitej. Słynne walki dowodzone przez Chmielnickiego odbyły się pod Korsuniem, Żółtymi Wodami i Piławcami. Rozgromił on regularne oddziały polskie i wojska magnackie. Kozakom pomocy udzielili Tatarzy pod wodzą Tuhaj- Beja. Dopiero krwawa bitwa pod Beresteczkiem w 1651 roku powstrzymała kozacki pochód w głąb Reczpospolitej. Armia Polska pod wodzą Jana Kazimierza oraz wojewodę ruskiego Jemierego Wiśniowieckiego, pokonała połączone wojska kozacko- tatarskie.
Przyczyny :
- osobista nięchęć Chmielnickiego do szlachty
- konflikty wyznaniowe
- dążenie kozaków do zwiększenia rejestru kozackiego
- dążenie magnatów polskich do uczynienia z kozaków chłopów pańszczyźnianych
Skutki :
- utrata ziem wschodnich
- osłabienie Polski
- zmniejszenie i zubożenie ludności ukraińskiej
- podział Ukrainy między Polskę a Rosję
- wzrost znaczenia Rosji i Turcji
Okoliczności :
Powstanie wybuchło w 1648 r.
Przebieg :
1648 - wybuch powstania, w którym udział brało kozactwo i chłopstwo ruskie pod przywództwem hetmana kozackiego Bogdana Chmielnickiego
1649 - oblężenie twierdzy Zbaraż
1651 – Bitwa pod Beresteczkiem
1652 – Bitwa pod Batohem.
1654 – Ugoda w Perejasławiu.
1655 – Rozejm w Niemierzy.
1658 – Ugoda w Hadziaczu.
1660 – Bitwy pod Połonką i Cudnowem.
1667 – Rozejm w Andruszowie.
1686 – Zawarcie pokoju wieczystego w Moskwie.
Na Zaporożu mieszkali Kozacy, byli to zbiegli chłopi, uciekający z folwarków. Ceni sobie wolności oraz byli bardzo odważni. Wyznawali prawosławie. Główną przyczyną ich konfliktu z polską było skreślenie z rejestru wojskowego, przez co tracili swą wolność i dochody, a magnaci zajęliby ich ziemie. Tak więc wkrótce na Zaporożu wybuchło powstanie, na czele którego stanął Bohdan Chmielnicki w 1648 roku. Początkowo chciał on pomścić jedynie krzywdę, którą wyrządził mu sąsiad- polski szlachcic. Z czasem jednak stwierdził, że uda mu się uniezależnić Zaporoże od Rzeczpospolitej. Słynne walki dowodzone przez Chmielnickiego odbyły się pod Korsuniem, Żółtymi Wodami i Piławcami. Rozgromił on regularne oddziały polskie i wojska magnackie. Kozakom pomocy udzielili Tatarzy pod wodzą Tuhaj- Beja. Dopiero krwawa bitwa pod Beresteczkiem w 1651 roku powstrzymała kozacki pochód w głąb Reczpospolitej. Armia Polska pod wodzą Jana Kazimierza oraz wojewodę ruskiego Jemierego Wiśniowieckiego, pokonała połączone wojska kozacko- tatarskie.