Przeczytaj tekst i odpowiedz na pytania.
Dualizm średniowiecznych wyobrażeń, ostro dzielący świat na krańcowe pary przeciwieństw, grupował te przeciwstawne sobie kategorie wzdłuż osi pionowej: niebieskie jest tu przeciwstawne ziemskiemu, Bóg – diabłu, władcy piekieł, pojęcie góry kojarzy się z pojęciem szlachetności, czystości, dobra, podczas gdy "dół" ma odcień nieszlachetny, wulgarny, nieczysty, zły.
Kontrast materii i ducha, ciała i duszy także nosi w sobie antytezę góry i dołu. Pojęcia przestrzenne są więc nierozłączne z pojęciami religijno-moralnymi. Drabina, która przyśniła się biblijnemu Jakubowi, po której wznoszą się i zstępują aniołowie – oto jaka jest dominanta średniowiecznego pojęcia przestrzeni.
W świadomości średniowiecznego człowieka przeciwieństwo "ziemia – niebo" nosiło religijno-etyczny charakter. Niebo było miejscem wzniosłego, wiecznego, idealnego żywota, podczas gdy ziemia, ów padół grzechu, stanowiła tylko czasowe miejsce pobytu człowieka.
Szukanie doskonałości duchowej przybierało charakter topograficznego przemieszczania się (odejście od "świata", szukanie schronienia na pustyni lub w klasztorze). Osiągnięcie świętości również pojmowano jako przesuwanie się w przestrzeni: święty mógł być żywcem wzięty do raju, a grzesznik – stracony do piekieł.
Odpowiedz na pytania :
1.Wyjaśnij termin "dualizm" ?
2. Jaka jest najważniejsza opozycja w kulturze średniowiecza (akapit 1 ) ?
3, Do jakich kategorii odnosi się metafora drabiny Jakubowej (akapit 2 )?
4, Jakimi epitetami opisuje autor niebo, a jakimi ziemię (akapit 3)?
5, Jakimi sposobami próbowali dojść do świętości ludzie średniowiecza (akapit 4 )?
Dualizm - pogląd reprezentowany przez wiele religii, doktryn religijnych i herezji, dotyczący natury i pochodzenia dobra i zła istniejącego w świecie. Radykalny dualizm zakłada istnienie dwóch równorzędnych sił "Dobra" i "Zła", "Światła" i "Ciemności", "Dobrego Boga" i "Złego Boga", równorzędnych i współodwiecznych. Widzialny świat miałby być efektem ścierania się tych dwóch sił. Doktryny dualistyczne wiążą materię z pierwiastkiem "złym", zaś element duchowy - z "dobrym".
Świat materialny miałby być stworzony przez "Złego Boga", utożsamianego, w doktrynach dualistycznych związanych z chrześcijaństwem, z Bogiem Starego Testamentu (stąd odrzucają one Stary Testament). Człowiek miał powstać w wyniku "uwięzienia" elementu duchowego w materialnym ciele. Bierze się z tego niechęć wyznawców dualistycznych poglądów do materii i do prokreacji, jako przedłużającej "uwięzienie" pierwiastka duchowego w materii.
Takie poglądy występowały między innymi w starożytnej Persji oraz w Langwedocji. Przykładami religii dualistycznych mogą być manicheizm czy wierzenia katarów, w pewnej mierze zaratusztrianizm i niektóre doktryny gnostyckie. Głoszone na gruncie chrześcijaństwa tezy dualistyczne są herezjami dla katolicyzmu i wielu innych wyznań chrześcijańskich.