Question

Prosze o wszystkie zasady dotyczace wyrazen przyimkowych i max 2 przyklady z klasy 1gim plis daje naj

Answer 1

Wyrażenia przyimkowe to połączenia przyimków z rzeczownikami lub przysłówkami, liczebnikami i zaimkami. Zasadniczo pisze się je rozdzielnie bez względu na ich znaczenie pierwotne lub przenośne, np.

bez bez mała, bez liku, bez ustanku, bez reszty, bez wątpienia,
beze beze mnie,
dla dla dwojga, dla niepoznaki, dla nich,
do do pracy, do dziesięciu, do niego, do cna, do niedawna, do siego roku, do widzenia,
mimo mimo to, mimo woli, mimo przeszkód,
na na jaw, na pamięć, na pewno, na przekór, na przełaj, na przykład, na wznak, na opak,
na razie, na co dzień,
nad nad wyraz, nad miarę,
nade nade mną, nade wszystko,
o o ile,
od od dawna, od niedawna, od niechcenia, od rzeczy, od tego, od razu,
ode ode mnie,
po po cichu, po co, po omacku, po czym, po kolei, po pięć, po polsku, po prostu, po trochu,
po wtóre, po wszystkim, po południu,
pod pod dostatkiem, pod spodem, pod warunkiem, pod względem, pod kierunkiem,
pode pode mna,
poza poza mną, poza tym,
przed przed południem, przed czasem, przed domem,
przede przede mną, przede wszystkim,
przez przez lasy, przez Europę, przez ten czas,
przeze przeze mnie,
przy przy czym, przy tym, przy tobie,
spod spod oka, spod łóżka,
spode spode łba, spode mnie,
sprzed sprzed domu, sprzed roku,
sprzede sprzede mnie,
w w ogóle, w poprzek, w razie, w środku, w zamian, w okamgnieniu, w przeddzień, w prawo,
w bród,
we we wtorek, we Włodawie, we wrzątku,
z z cicha, z lekka, z powodu, z powrotem, z rana, z przodu, z reguły, z wolna, z daleka, z wysoka, z przeciwka, z grubsza,
za za mąż, za granicą, za półdarmo, za darmo, za dnia, za młodu, za mało, za wiele, za pan brat, za pomocą, za pięć złotych, za co, za to, za nic,
ze ze wszech miar, ze skutkiem, ze spodu, ze mną,
znad znad stawu, znad morza.


Wyrażenia przyimkowe mające dziś charakter zrostów, w których zatarło się już w znacznym stopniu odczucie ich złożoności, piszemy zgodnie z tradycją łącznie, np.

dlaczego, dlatego, donikąd, dopóki, dopóty, doprawdy, dotychczas, nadaremnie, nadto, naprędce, naprzeciwko, naprzód, naraz, nareszcie, natenczas, naumyślnie, nawet, nawzajem, nazbyt, pojutrze, pokrótce, pomału, poniewczasie, pospołu, pośrodku, przedwczoraj, wniwecz, wówczas, wpław, wpół, wręcz, wszerz, wzdłuż, wzwyż, zanadto, zawczasu, zgoła, znienacka.

Niekiedy o łącznej lub rozdzielnej pisowni wyrażeń przyimkowych decyduje ich znaczenie, np.

naraz (nagle, niespodziewanie), ale na raz (na jeden raz),
naprzód (do przodu), ale na przód (na przód czegoś),
niezadługo (wkrótce), ale nie za długo (niezbyt długo),
ponadto (oprócz tego), ale ponad to (ponad coś),
zapewne (z pewnością), ale za pewne (uważać coś za pewne).

Przyimki złożone z przyimków właściwych piszemy łącznie, np.

oprócz, ponad, poprzez, poza, pomiędzy, spomiędzy, spod, spoza, sprzed, znad, zza.
Przyimek złożony sponad piszemy w dwojaki sposób (zależnie od znaczenia):
sponad Sponad gór świeciło słońce.
zponad Z ponad (z więcej niż) stu dwudziestu kandydatek do konkursu Miss Polonia tylko dziesięć przeszło do półfinału.


Łącznie piszemy przyimki: wbrew, wskutek oraz połączenia przyimka i członów: -bok, -czas, -dług, -koło, -miast, -śród, -wnątrz, np.

obok, podczas, według, naokoło, zamiast, natomiast, natychmiast, spośród, wśród, wewnątrz, zewnątrz.