Muszka owocowa (wywilżnia karłówka, Drosophila melanogaster) – niewielki owad (wielkości 2-3 mm) należący do rzędu muchówek. Jest znanym gatunkiem należącym do ważnych bezkręgowych organizmów modelowych, który został użyty przez Thomasa Morgana w jego badaniach nad chromosomowa teorią dziedziczności.
W środowisku naturalnym owady te spotkać można w pobliżu drzew owocowych, wokół fermentujących owoców (leżących na ziemi), ale przywabiają je także zapachy produktów jak wino, konfitury, dżemy i ocet. Nazwa muszka owocowa pochodzi stąd, iż owady te odżywiają się drożdżami żyjącymi na gnijących owocach. Taksonomicznie nie jest to prawdziwa mucha owocowa, bo nie rozmnaża się w owocach rosnących na drzewach, lecz w tych, które już opadną i zaczną gnić. Nie jest więc szkodnikiem upraw rolnych, choć może powodować szkody w przetworach owocowych.
Muszka owocowa jako gatunek modelowy[edytuj]
Jako gatunek modelowy funkcjonuje od czasów wybitnych dla genetyki prac Tomasza Morgana z początku XX wieku. Dzięki łatwej hodowli, prostemu sposobowi krzyżowania oraz szybkiemu wzrostowi (zdolne do rozmnażania po 8-12 godzinach) są one powszechnie stosowane w badaniach genetycznych, a także jako żywy pokarm dla niektórych ryb akwariowych i gadów. Genom muszki jest niewielki,(haploid) zawiera ok. 131-165 milionów par nukleotydów a liczba genów wynosi ok. 14 tysięcy. Drosophila melanogaster posiada jedynie 4 pary chromosomów - po 3 pary autosomów i 1 parę chromosomów płci (XY - samce, XX - samice). Ponad 25% każdego chromosomu to heterochromatyna zlokalizowana w części centralnej i telomerach. Ze względu na to, że większość genów znajduje się w euchromatynie ułatwia to mapowanie genowe. Istotne dla badań jest istnienie chromosomów politenicznych (np. dla bybrydyzacji in situ dla lokalizacji markerów w chromosomie). Powstają one przez 10-krotną replikację DNA, które nie jest przedzielone podziałami mitotycznymi. Występują w gruczołach ślinowych, komórkach przewodu pokarmowego, cewkach Malpigiego i komórkach tłuszczowych.
Największym odkryciem genetyków u muszki owocówki było stwierdzenie, iż niektóre geny powtarzają się u ludzi. Jednym z takich genów jest gen "p53" odpowiedzialny za hamowanie rozwoju nowotworów. Drosophila melanogaster jest jednym z pierwszych eukariotycznych organizmów, których DNA zostało całkowicie zsekwencjonowane.
Najważniejszą obserwowaną cechą u muszki jest jej kolor oczu:
Muszka owocowa (wywilżnia karłówka, Drosophila melanogaster) – niewielki owad (wielkości 2-3 mm) należący do rzędu muchówek. Jest znanym gatunkiem należącym do ważnych bezkręgowych organizmów modelowych, który został użyty przez Thomasa Morgana w jego badaniach nad chromosomowa teorią dziedziczności.
W środowisku naturalnym owady te spotkać można w pobliżu drzew owocowych, wokół fermentujących owoców (leżących na ziemi), ale przywabiają je także zapachy produktów jak wino, konfitury, dżemy i ocet. Nazwa muszka owocowa pochodzi stąd, iż owady te odżywiają się drożdżami żyjącymi na gnijących owocach. Taksonomicznie nie jest to prawdziwa mucha owocowa, bo nie rozmnaża się w owocach rosnących na drzewach, lecz w tych, które już opadną i zaczną gnić. Nie jest więc szkodnikiem upraw rolnych, choć może powodować szkody w przetworach owocowych.
Muszka owocowa jako gatunek modelowy[edytuj]Jako gatunek modelowy funkcjonuje od czasów wybitnych dla genetyki prac Tomasza Morgana z początku XX wieku. Dzięki łatwej hodowli, prostemu sposobowi krzyżowania oraz szybkiemu wzrostowi (zdolne do rozmnażania po 8-12 godzinach) są one powszechnie stosowane w badaniach genetycznych, a także jako żywy pokarm dla niektórych ryb akwariowych i gadów. Genom muszki jest niewielki,(haploid) zawiera ok. 131-165 milionów par nukleotydów a liczba genów wynosi ok. 14 tysięcy. Drosophila melanogaster posiada jedynie 4 pary chromosomów - po 3 pary autosomów i 1 parę chromosomów płci (XY - samce, XX - samice). Ponad 25% każdego chromosomu to heterochromatyna zlokalizowana w części centralnej i telomerach. Ze względu na to, że większość genów znajduje się w euchromatynie ułatwia to mapowanie genowe. Istotne dla badań jest istnienie chromosomów politenicznych (np. dla bybrydyzacji in situ dla lokalizacji markerów w chromosomie). Powstają one przez 10-krotną replikację DNA, które nie jest przedzielone podziałami mitotycznymi. Występują w gruczołach ślinowych, komórkach przewodu pokarmowego, cewkach Malpigiego i komórkach tłuszczowych.
Największym odkryciem genetyków u muszki owocówki było stwierdzenie, iż niektóre geny powtarzają się u ludzi. Jednym z takich genów jest gen "p53" odpowiedzialny za hamowanie rozwoju nowotworów. Drosophila melanogaster jest jednym z pierwszych eukariotycznych organizmów, których DNA zostało całkowicie zsekwencjonowane.
Najważniejszą obserwowaną cechą u muszki jest jej kolor oczu:
(A) allel dominujący - warunkujący czerwoną barwę oczu
(a) allel recesywny - warunkujący białą barwę oczu.