pecia23
Najcenniejsze przyrodniczo obszary województwa śląskiego objęte są ochroną prawną w ramach Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Zespół obejmuje 8 parków krajobrazowych zgrupowanych w trzech dyrekcjach: Żywcu, Złotym Potoku i Rudach. Najciekawsze i najważniejsze partie Beskidów Zachodnich objęte są ochroną w obrębie Żywieckiego Parku Krajobrazowego utworzonego w 1986 roku, Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego utworzonego w 1998 r. i Parku Krajobrazowego Beskidu Małego utworzonego w 1998 r. Z kolei obszar Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej już na początku lat osiemdziesiątych objęty został ochroną w ramach Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, z których na terenie województwa śląskiego funkcjonują dwa: Park Krajobrazowy "Orlich Gniazd" i Park Krajobrazowy "Stawki". Obszary leśne, stawy w starorzeczu Odry i przestrzeń ukształtowaną w czasie wielowiekowej działalności zakonu cystersów chroni Park Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich", zaś leśne obszary dorzecza górnej Liswarty i zakole Warty w rejonie Działoszyna chronią Park Krajobrazowy "Lasy nad górną Liswartą" oraz fragment Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Walorem turystycznym województwa śląskiego są przede wszystkim łagodne, lesiste szczyty Beskidu Śląskiego, Żywieckiego i Małego oraz malownicze krajobrazy Jury Krakowsko-Częstochowskiej, które od dawien dawna stanowiły przeciwwagę silnie zurbanizowanego Śląska. Charakter bazy noclegowej i infrastruktury w Beskidach powoduje, że jest to teren atrakcyjny o każdej porze roku, przyciągający liczną rzeszę turystów i wczasowiczów z całej Polski i coraz częściej także z zagranicy. Latem kwitnie tu turystyka górska, a zimą -narciarska. Coraz większą popularnością cieszą się także: sporty wodne, jeździectwo, wędkarstwo, łowiectwo oraz sporty lotnicze - szybownictwo, lotniarstwo i paralotniarstwo. Turystykę i aktywny wypoczynek umożliwia prawie 1,5 tys. kilometrów znakowanych szlaków turystycznych, kilkanaście schronisk górskich, trzy kolejki linowe (Szczyrk -Skrzyczne, Ustroń-Czantoria, oraz Szyndzielnia), 150 wyciągów i 200 km tras narciarskich, których znaczna część jest już oświetlona i sztucznie naśnieżana), liczne gospodarstwa agroturystyczne i rozbudowane centra wypoczynkowe w Wiśle, Ustroniu i Szczyrku. Ta ostatnia miejscowość uznawana jest za zimową stolicą Beskidów uważa się Szczyrk, gdzie do niewątpliwych atrakcji zaliczana jest trasa zjazdowa FIS. Podobnie atrakcyjnie krajobrazowo i turystycznie jest Jura Krakowsko - Częstochowska, z jej głównymi szlakami. Szlak Warowni Jurajskich, który od Rudawy przez m.in. przez Ojców, Ogrodzieniec aż do Mstowa oprowadza turystów po historycznych obszarach Jury. Najbardziej znany szlak Orlich Gniazd, biegnie od Krakowa do Częstochowy poprzez wszystkie najpiękniejsze zamki jurajskie. Trzecim szlakiem jest także znany Szlak Zamonitu, który prowadzi z Dąbrowy Górniczej poprzez m.in. Pogorię, Centurię, Bobolice, Zloty Potok aż do Poraja. O walorach Jury Krakowsko-Częstochowskiej stanowią bogate formy krasowe, ostańce skalne, głębokie doliny i jary oraz liczne jaskinie. Jura Krakowsko - Częstochowska jest również popularnym terenem wspinaczkowym. Efektowne ściany skalne i jaskinie przyciągają rzesze alpinistów i speleologów, traktujących "skałki" jako teren treningowy. W bogatych kompleksach leśnych wytyczone zostały tereny łowieckie. Wśród atrakcji kulturowych województwa śląskiego niekwestionowane pierwsze miejsce zajmuje Zespół Klasztorny OO. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Jest to jedyny obiekt mający rangę zabytku klasy "zerowej". Każdego roku przybywa tu około czterech milionów pielgrzymów, by modlić się przed obrazem Czarnej Madonny. Muzeum Zamkowe w Pszczynie jest perełką wśród muzeum wnętrz w Polsce. Zachowało bowiem około 80% oryginalnego wyposażenia wnętrz z przełomu wieków XIX/XX. W Pszczynie przeprowadzono w ostatniej dekadzie prace konserwatorskie, a w oparciu o zachowaną ikonografię i archiwalne spisy inwentarzowe przywrócono dawne funkcje i aranżacje wnętrz odkrywając oryginalne kolory i złocenia. Wyrazem słuszności przyjętej koncepcji wnętrz jest nagroda, którą w 1995r. Muzeum otrzymało od organizacji Europa Nostra, z siedzibą w Hadze, zajmującej się ochroną europejskiego dziedzictwa kulturowego i środowiska naturalnego, "za pieczołowite odtworzenie wnętrz zamku z ich wyposażeniem, oparte na wnikliwych historycznych badaniach, które przywróciły blask początku XX wieku". Muzeum Zamkowe w Pszczynie słynie także z najlepszej w kraju kolekcji miniatur portretowych polskich i obcych. Unikatową w kraju placówką jest Centrum Scenografii Muzeum Śląskiego w Katowicach, gromadzące dorobek polskich scenografów teatralnych i filmowych. Również Muzeum Historii Katowic posiada wyjątkową w kraju ekspozycję stałą, prezentującą wnętrza mieszczańskie, a ponadto jest w posiadaniu kolekcji portretów tzw. Asymetrycznej Damy Witkacego. Muzeum Śląskie w Katowicach oraz Muzeum Górnośląskie w Bytomiu mają bogate kolekcje malarstwa polskiego od końca XVIII wieku, jedne z lepszych w kraju. W Mysłowicach znajduje się kolejna unikatowa w kraju placówka muzealna. To Centralne Muzeum Pożarnictwa, które zgromadziło blisko 9 tysięcy eksponatów obrazujących rozwój techniki pożarniczej. Za najcenniejszy zabytek architektury miejskiej województwa śląskiego uchodzi Pilica, bardzo często porównywana do Kazimierza nad Wisłą. Natomiast na Górnym Śląsku można znaleźć perełki architektury przemysłowej. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zaprasza do zwiedzania m.in. skansenu podziemnego "Guido", którego trasy prowadzą na poziomie 320 metrów przez wyrobiska i korytarze, oraz do istniejącego na terenie najstarszej, założonej w 1791 roku, kopalni węgla kamiennego na Górnym Śląsku, Skansenu Górniczego "Królowa Luiza". W Tarnowskich Górach, w dawnej kopalni kruszców można zwiedzać Sztolnię Czarnego Pstrąga. Jedną z atrakcji na Śląsku jest Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Na obszarze ponad 600 hektarów z niezliczoną ilością krętych dróżek i alejek o długości ponad 80 kilometrów, znajdują się ogrody, kawiarenki obiekty rekreacyjne i turystyczne tonące w zieleni świerków, wierzb, jałowców czy szlachetnych odmian lipy, magnolii i cytrusów. Uroku dodają romantyczne samotnie, świątynie dumania i majestatyczne rzeźby. Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie jest jedynym zielonym kompleksem, gdzie można zwiedzić ogród zoologiczny z niepowtarzalną Doliną Dinozaurów, zanurzyć się w przeszłość odwiedzając Skansen lub oddać się mocnym wrażeniom w Wesołym Miasteczku. Natomiast Obserwatorium Astronomiczne przyciąga wycieczki z całego kraju. Chorzowski Park jest także wyjątkowy pod względem funkcji, jaką spełnia oddziałując na otoczenie. Ta przywrócona życiu ziemia (park powstał na zrekultywowanych hałdach) jest źródłem tlenu i biofiltrem dla zanieczyszczeń przemysłowych. Ponad 4 tys. obiektów z terenu województwa wpisanych jest do rejestru zabytków, a liczba obiektów, które zasługiwałyby na ujęcie w rejestrze, jest dużo większa. W większości są to obiekty architektoniczne: zamki pałace, dwory, kościoły i kaplice, układy urbanistyczne poszczególnych miast, cmentarze oraz zabytkowe parki.