Potrzebuję wypracowanie na temat skał i gleb. Z góry dzięki. ;)
Zgłoś nadużycie!
Typy gleb (od 1-9 występujące w Polsce): 1 gleba inicjalna wytworzona z luźnego piasku wydmowego; 2 rędzina wytworzona ze skał kredowych; 3 czarnoziem wytworzony z lessu; 4 gleba brunatna wytworzona z gliny; 5 gleba płowa wytworzona z gliny; 6 bielica wytworzona z piasku luźnego; 7 gleba glejowa wytworzona z utworu pyłowego; 8 gleba torfowa wytworzona z torfu; 9 mada rzeczna wytworzona z utworów aluwialnych; 10 gleba laterytowa. Poziomy zróżnicowania profilów glebowych: A0 poziom ściółki leśnej, A1 poziom akumulacji (próchniczne), A2 poziom aluwialny (wymywanie), A3 poziom przemywania, B Poziom iluwialny, BH poziom iluwialno - próchniczny, Bs poziom iluwialny glinowo - żelazisty, C (C1, C2) skała macierzysta gleby, D podłoże, G poziom glejowy, M (M1,M2) poziomy murszowe, T (T1,T2)poziomy torfowe.
Gleba stanowi jeden z ważniejszych czynników środowiska przyrodniczego, stąd też jej jakość ma bardzo duży wpływ na rozwój i geograficzne rozmieszczenie cywilizacji. Polska należy do nielicznej grupy krajów, które dysponują szczegółowym przestrzennym rozpoznaniem pokrywy glebowej. Posiadamy pełną inwentaryzację wartości gleb oraz szczegółowe mapy glebowoprzyrodnicze i glebowo-rolnicze. Poza opracowaniami kartograficznymi mamy także odpowiednie rejestry, zawierające informacje o ilościowym i jakościowym stanie pokrywy glebowej zarówno w skali kraju, jak też jednostek administracyjnych niższego rzędu (województwa, gminy, wsie). Systematycznie badany jest stan i zachodzące zmiany właściwości gleb. Przeciętna jakość gleb Polski jest dość niska. W obrębie gruntów ornych tylko około 23% gleb uznać można za dobre lub bardzo dobre (klasy I - IIIb), natomiast najsłabsze gleby (klasy V - VI) zajmują ponad 30% powierzchni. Jeszcze bardziej niekorzystnie przedstawia się układ klas jakości gleb użytków zielonych (łąk, pastwisk), gdzie grunty klas I - III zajmują niespełna 15%, natomiast klas V -VI aż 47%; klasa IV stanowi 38% powierzchni użytków zielonych. Ponad 65% powierzchni leśnej to ubogie, piaszczyste siedliska borowe. Wartość i przydatność rolnicza (także i leśna) gleb wielu krajów Europy Zachodniej (Francja, Belgia, Holandia oraz zachodnia część RFN), położonych w strefie klimatu atlantyckiego jest o około 25% wyższa od jakości gleb Polski (przy korzystniejszych dla rolnictwa warunkach klimatycznych). Pokrywa glebowa Polski charakteryzuje się dużą zmiennością powierzchniową i pionową, w niektórych regionach wręcz mozaikowatością, gdzie często na obszarze o powierzchni nie większej niż 1 hektar występują obok siebie gleby dobre i bardzo słabe. Skałami macierzystymi gleb Polski są utwory geologiczne różnego wieku występujące na powierzchni. Największe obszary (ponad 75% powierzchni kraju) zajmują osady pleistoceńskie. Są to głównie gliny morenowe (zwałowe) i piaski zwałowe. Pierwotny materiał glacjalny osadów pleistoceńskich został jednak w dużym stopniu rozmyty i przesortowany przez wody lodowcowe. Dalsza segregacja i przemieszanie utworów polodowcowych następowały pod wpływem procesów geologicznych, zachodzących w okresie peryglacjalnym. Efektem tego jest duże zróżnicowanie skał glebotwórczych a w konsekwencji i gleb. Z poszczególnych rodzajów skał, pod wpływem procesów glebotwórczych, które z kolei zachodziły pod wpływem takich czynników jak: klimat, rzeźba terenu, warunki wodne, szata roślinna , wykształciły się różne typy i podtypy genetyczne gleb.
W systematyce gleb Polski wyróżniono kilkadziesiąt jednostek genetycznych gleb. Te genetyczno-typologiczne jednostki stanowią z reguły główny element treści map glebowych w małych skalach , w tym również na mapie włączonej do niniejszego. Trzeba jednak podkreślić, że charakter dominującego procesu lub procesów kształtujących oblicze typologiczne i właściwości gleb, uzależnione są w dużym stopniu od rodzaju skały macierzystej.
Skały macierzyste Udział w stosunku do gleb (rodzaje) Udział w stosunku do powierzchni całkowitej powierzchni użytków rolnych gleb [%] [%] 1 Żwiry 0,9 0,5 2 Piaski luźne i słabo gliniaste 34,6 24,8 3 Piaski gliniaste głębokie i zalegające na piaskach lużnych 10,2 12,4 4 Piaski gliniaste na zwięźlejszym podłożu 7,3 8,6 5 Gliny spiaszczone 8,5 10,2 6 Gliny średnio zwięzłe i zwięzłe 9,6 13,2 7 Iły 0,8 1,0 8 Utwory pyłowe wodnego pochodzenia 4,2 4,6 9 Lessy i utwory lessowate 3,5 4,8 10 Utwory aluwialne (mady) 4,7 5,8 11 Skały wapienne (rędziny) 1,1 1,6 12 Skały masywne różnej genezy 6,1 3,9 13 Osady organiczne i mineralno-organiczne 8,5 9,2
Gleba stanowi jeden z ważniejszych czynników środowiska przyrodniczego, stąd też jej jakość ma bardzo duży wpływ na rozwój i geograficzne rozmieszczenie cywilizacji. Polska należy do nielicznej grupy krajów, które dysponują szczegółowym przestrzennym rozpoznaniem pokrywy glebowej. Posiadamy pełną inwentaryzację wartości gleb oraz szczegółowe mapy glebowoprzyrodnicze i glebowo-rolnicze.
Poza opracowaniami kartograficznymi mamy także odpowiednie rejestry, zawierające informacje o ilościowym i jakościowym stanie pokrywy glebowej zarówno w skali kraju, jak też jednostek administracyjnych niższego rzędu (województwa, gminy, wsie). Systematycznie badany jest stan i zachodzące zmiany właściwości gleb. Przeciętna jakość gleb Polski jest dość niska. W obrębie gruntów ornych tylko około 23% gleb uznać można za dobre lub bardzo dobre (klasy I - IIIb), natomiast najsłabsze gleby (klasy V - VI) zajmują ponad 30% powierzchni. Jeszcze bardziej niekorzystnie przedstawia się układ klas jakości gleb użytków zielonych (łąk, pastwisk), gdzie grunty klas I - III zajmują niespełna 15%, natomiast klas V -VI aż 47%; klasa IV stanowi 38% powierzchni użytków zielonych. Ponad 65% powierzchni leśnej to ubogie, piaszczyste siedliska borowe.
Wartość i przydatność rolnicza (także i leśna) gleb wielu krajów Europy Zachodniej (Francja, Belgia, Holandia oraz zachodnia część RFN), położonych w strefie klimatu atlantyckiego jest o około 25% wyższa od jakości gleb Polski (przy korzystniejszych dla rolnictwa warunkach klimatycznych). Pokrywa glebowa Polski charakteryzuje się dużą zmiennością powierzchniową i pionową, w niektórych regionach wręcz mozaikowatością, gdzie często na obszarze o powierzchni nie większej niż 1 hektar występują obok siebie gleby dobre i bardzo słabe.
Skałami macierzystymi gleb Polski są utwory geologiczne różnego wieku występujące na powierzchni. Największe obszary (ponad 75% powierzchni kraju) zajmują osady pleistoceńskie. Są to głównie gliny morenowe (zwałowe) i piaski zwałowe. Pierwotny materiał glacjalny osadów pleistoceńskich został jednak w dużym stopniu rozmyty i przesortowany przez wody lodowcowe. Dalsza segregacja i przemieszanie utworów polodowcowych następowały pod wpływem procesów geologicznych, zachodzących w okresie peryglacjalnym. Efektem tego jest duże zróżnicowanie skał glebotwórczych a w konsekwencji i gleb.
Z poszczególnych rodzajów skał, pod wpływem procesów glebotwórczych, które z kolei zachodziły pod wpływem takich czynników jak: klimat, rzeźba terenu, warunki wodne, szata roślinna , wykształciły się różne typy i podtypy genetyczne gleb.
W systematyce gleb Polski wyróżniono kilkadziesiąt jednostek genetycznych gleb. Te genetyczno-typologiczne jednostki stanowią z reguły główny element treści map glebowych w małych skalach , w tym również na mapie włączonej do niniejszego. Trzeba jednak podkreślić, że charakter dominującego procesu lub procesów kształtujących oblicze typologiczne i właściwości gleb, uzależnione są w dużym stopniu od rodzaju skały macierzystej.
Skały macierzyste Udział w stosunku do gleb (rodzaje) Udział w stosunku do powierzchni całkowitej powierzchni użytków rolnych gleb [%] [%]
1 Żwiry 0,9 0,5
2 Piaski luźne i słabo gliniaste 34,6 24,8
3 Piaski gliniaste głębokie i zalegające na piaskach lużnych 10,2 12,4
4 Piaski gliniaste na zwięźlejszym podłożu 7,3 8,6
5 Gliny spiaszczone 8,5 10,2
6 Gliny średnio zwięzłe i zwięzłe 9,6 13,2
7 Iły 0,8 1,0
8 Utwory pyłowe wodnego pochodzenia 4,2 4,6
9 Lessy i utwory lessowate 3,5 4,8
10 Utwory aluwialne (mady) 4,7 5,8
11 Skały wapienne (rędziny) 1,1 1,6
12 Skały masywne różnej genezy 6,1 3,9
13 Osady organiczne i mineralno-organiczne 8,5 9,2