Question

"Potop" Henryk Sienkiewicz

Przedstaw w punktach przebieg najważniejszych zdarzeń wojny Polsko-Szwedzkiej.

Proszę na temat ! :)

Answer 1

1600 – Zygmunt II Waza zgodnie z obietnicą zawartą w Pactach Conventach włączył Estonię do Polski
1601 - bitwa pod Kokenhausen, zatrzymanie Szwedów na linii Dźwiny
1605 - bitwa pod Kircholmem, zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą Jana Karola Chodkiewicza
1617-20 - wojna ze Szwecją; Polska traci cześć Inflant
1626 - najazd szwedzki na Prusy Książęce, okupacja Prus Królewskich z ujściem Wisły; blokada Gdańska
1627 - zwycięstwo w bitwie morskiej pod Oliwą
1629 - wygrana pod Trzcianą, klęska pod Górznem
1629/wrzesień - pokój w Altmarku; Szwecja zatrzymywała Prusy z portami (oprócz Pucka, Gdańska i Królewca) oraz tereny w Inflantach na północ od Dźwiny. Ponadto Szwecja otrzymała prawo pobierania ceł z handlu polskiego
1632 - śmierć Zygmunta III Wazy. Królem zostaje obrany jego syn, Władysława IV Waza. Nie udały się próby stworzenia lobby pro królewskiego (ci, którzy otrzymali Order Niepokalanego Poczęcia NMP) ani zwiększenia dochodów skarbu. Szlachta nie chciała mieszać się w wojnę 30 letnią chociaż przywódca stronnictwa protestanckiego, książę brzeski Jan Krystian proponował oddanie zwierzchnictwa nad Śląskiem Polsce. Podobną ofertę wysunęła koalicja pro habsburska.
1635/12 września - pokój ze Szwedami w Sztumskiej Wsi, przyznający Polsce prawo do Prus ale zostawiające Inflanty w rękach szwedzkich
to tak z historii

Answer 2

Wojny polsko-szwedzkie 1563-1721, wojny prowadzone przez Polskę iSzwecję o Inflanty, a także o tron szwedzki.

Wojna 1563-1568 1563 do wojny polsko-moskiewskiej o Inflanty wmieszała się Szwecja, występując początkowo jako sojusznik Moskwy. 1568, po objęciu tronu przez Jana III Wazę, ożenionego z Katarzyną Jagiellonką, Szwecja stała się sojusznikiem Polski.

Wojna 1600-1611 Po detronizacji Zygmunta III Wazy przez Szwedów (1598) i ogłoszonej przez niego inkorporacji północnej Estonii do Polski, wojska szwedzkie wkroczyły do Inflant (1600) i zajęły tereny po Dźwinę. Przeciwdziałania ze strony polskiej doprowadziły 1602-1603 do odzyskania Inflant bez Rewla, Parnawy i Narwy.

Dalsze sukcesy militarne, zwycięstwa K. Chodkiewicza pod Białym Kamieniem (1604) i Kircholmem (1605) nie zostały przez Polskę wykorzystane w związku z zamieszkami wewnętrznymi spowodowanymirokoszem sandomierskim. Odwołanie z Inflant wojsk Chodkiewicza w 1607 pozwoliło Szwedom na zdobycie dalszych miast i twierdz.

1611 podpisano rozejm polsko-szwedzki, a obydwa państwa objęły terytoria, jakie posiadały w dniu zawarcia rozejmu. Rozejm był kilkakrotnie (1617, 1620, 1621) zrywany przez Szwedów, którzy dokonali zaboru dalszych części polskich Inflant, zdobywając m.in. Dyneburg, Rygę i Mitawę.

Wojna 1625-1629 Kolejne działania zainicjowane przez Szwedów (1625-1629) doprowadziły do opanowania przez nich całych Inflant i wkroczenia na Litwę, do PrusKrólewskich i Książęcych.

Wojna zakończyła się niekorzystnym dla Polski 6-letnim rozejmem podpisanym w 1629 w Altmarku (Starym Targu). Przy Szwecji pozostały całe Inflanty oraz porty bałtyckie: Elbląg, Tolkmicko, Braniewo, Piława i Kłajpeda. Elektorowi brandenburskiemu wydano w sekwestr Sztum, Głowę oraz Malbork.

Dopiero w wyniku drugiego rozejmu, podpisanego w 1635 w Sztumskiej Wsi, Polska odzyskała porty bałtyckie, Inflanty zaś pozostały przy Szwecji.

Potop szwedzki 1655-1660 Podtrzymywanie pretensji do korony szwedzkiej przez Jana II Kazimierzastało się pretekstem do kolejnego najazdu Szwedów na Polskę (1655), zwanego potopem szwedzkim, który rozpoczął wojnę północną 1655-1660.

Wykorzystując walkę Rzeczypospolitej z Moskwą, Karol X Gustaw wkroczył na ziemie polskie od strony Pomorza i Inflant. Pospolite ruszenie szlachty poznańskiej i kaliskiej na czele z wojewodą poznańskim K. Opalińskim i wojewodą kaliskim A.K. Grudzińskim 25 lipca 1655 pod Ujściem poddało się bez walki wojskom szwedzkim, dowodzonym przez A. Wittenberga.

Szwedzi, także bez walki, zajęli Litwę, którą 18 sierpnia 1655 poddali hetman wielki litewski J. Radziwiłł i jego brat stryjeczny Bogusław, zawierając 20 października 1655 w Kiejdanach układ, który zrywał unię polsko-litewską i przewidywał zawarcie w przyszłości unii Litwy ze Szwecją.

Wojska komputowe oraz pospolite ruszenie ziemi sieradzkiej i łęczyckiej doznały porażki pod Piątkiem, co otworzyło Szwedom drogę w głąb kraju, umożliwiając im zajęcie Warszawy (8 września 1655) i Krakowa (17 października 1655).

Na stronę Karola X Gustawa przeszli także obaj hetmani koronni zwojskiem kwarcianym - M. Potocki i S. Lanckoroński. Król Jan II Kazimierz schronił się na Śląsku. 17 stycznia 1656, podpisując traktat w Królewcu,Fryderyk Wilhelm, elektor brandenburski, zerwał związek lenny z Polską i stał się lennikiem Karola X Gustawa.

Mimo szybkiego podboju całej Polski, Szwedzi mieli kłopoty z utrzymaniem nad nią władzy - rósł opór zbrojny, organizowała się wojna partyzancka (zwłaszcza w Wielkopolsce i na Podkarpaciu) z udziałem chłopów i mieszczan, skutecznie bronił się klasztor jasnogórski (19 listopada - 27 grudnia 1655). 29 grudnia 1655 z inicjatywy S. Czarnieckiego zawiązanokonfederację tyszowiecką, skierowaną przeciw Szwedom. Z wygnania powrócił Jan II Kazimierz, który 30 czerwca 1656 odbił Warszawę z rąk szwedzkich. Przeciwko Szwecji wystąpiła Rosja.

Wobec rosnącej przewagi wojsk polskich, Karol X Gustaw zdecydował się szukać sojuszników, doprowadzając do zawarcia 6 grudnia 1656 układu w Radnot o rozbiorze Rzeczypospolitej. Sygnatariuszami układu obok monarchy szwedzkiego byli: elektor brandenburski, książę siedmiogrodzkiJerzy II Rakoczy, B. Chmielnicki i B. Radziwiłł.

Do działań politycznych włączyli się Habsburgowie austriaccy, którzy w obawie przed nadmiernym zbliżeniem polsko-rosyjskim doprowadzili w 1657 do podpisania polsko-pruskich układów welawsko-bydgoskich, eliminujących elektora brandenburskiego z koalicji zawiązanej przez króla szwedzkiego. Klęską zakończyła się wyprawa Jerzego II Rakoczego do Polski (1657). Po wypowiedzeniu przez Danię wojny Szwecji Karol X Gustaw opuścił Polskę, pozostawiając załogi wojskowe w Krakowie i na Pomorzu.

Walki polsko-szwedzkie trwały na ziemiach polskich jeszcze do 1660. Wojnę zakończył pokój oliwski z 23 maja 1660, który przywrócił stan posiadania sprzed wybuchu walk.

Udział Polski w wojnie północnej 1700-1721 Na początku XVIII w. na ziemiach Rzeczypospolitej miały miejsce walki toczone w ramach wojny północnej 1700-1721, w których elektor saski i król polski August II Mocny walczył z królem szwedzkim Karolem XII. August II prowadził wojnę głównie przy użyciu wojsk saskich, Polska nie brała w niej aktywnego udziału. 1704 przeciwna Augustowi II grupa magnaterii i szlachty zawiązała konfederację w Warszawie, ogłosiła abdykację monarchy i obrała nowym królem Stanisława Leszczyńskiego, popieranego przez Karola XII. Po klęsce Karola XII pod Połtawą (1709), na tron polski powrócił August II, a Polska nie angażowała się w dalszy przebieg wojny północnej.