Question

Poszukaj informacji na temat miejscowości ,, Roztoka" z podkarpacia. Zadanie to musi być na przynajmniej 1 stronę A4

Answer 1

opis obiektu

Cerkiew orientowana, umiejscowiona po północnej stronie drogi Kuźmina – Krościenko. Drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, jednokopułowa, z opasaniem przechodzącym w podcienie wokół babińca. Sanktuarium zamknięte trójbocznie, z trójbocznie zamkniętą zakrystią. Babiniec prostokątny. Poszerzony korpus nawowy czyni układ przestrzenny krzyżowym, akcentowanym także układem kalenicowych dachów ponad głównymi pomieszczeniami cerkwi, których kalenice i okapy na tej samej wysokości. Sanktuarium pod dachem pięciopołaciowym; pozostałe, dwuspadowe z naczółkami. Powyżej kalenic, nad centralną częścią nawy wysoki ośmioboczny tambur, na którym dach w formie ośmiopołaciowej, ostrosłupowej, dwukrotnie podciętej kopuły. Podobny kopułowy dach nad zakrystią. Wszystkie połacie dachowe pod blachą. Ściany zewnętrzne oszalowane deskami pionowo.
Cerkiew w Roztoce należy do grupy zabytków, licznie jeszcze reprezentowanych na obszarze południowo – wschodniej Polski, których forma ukształtowała się w wyniku świadomych poszukiwań stylistycznych, mających doprowadzić do wypracowania form tzw. uniwersalnego “stylu narodowego” (podobnym zjawiskiem w polskiej tradycji kulturowej tego czasu jest ukształtowanie się tzw. “stylu zakopiańskiego”). Cechą charakterystyczną tego procesu jest chęć sięgania do najdawniejszych tradycji kultury narodowej (często definiowanych w sposób subiektywny) poprzez sztukę ludową. Jednym z kierunków takich poszukiwań na gruncie ukraińskiej architektury sakralnej było nawiązanie do krzyżowego układu przestrzennego świątyni, rozpowszechnionego m.in. na obszarze Huculszczyzny.

historia obiektu

Wieś istniała w 1538 roku. Cerkiew wzmiankowana w 1758 roku. Obecna wzniesiona w 1936 roku, na miejscu starszej drewnianej cerkwi z 1822 roku. W 1859 roku zmieniono wezwanie cerkwi w Roztoce z Narodzenia Bogarodzicy na Pokrow Bogarodzicy. Była ona filialną parafii w Trościańcu, należącej do dekanatu dobromilskiego; po I wojnie do dekanatu birczańskiego. W 1785 roku odnotowano wśród mieszkańców wsi 114 grkokatolików, 10 rzymokatolików i 5 Żydów. Liczba grekokatolików w 1938 roku wynosiła 290 na 320 mieszkańców wsi. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej cerkiew pozostawała opuszczona. Obecnie użytkowana jest jako kościół rzymskokatolicki.

bibligrafia

Szematyzmy duchowieństwa grecko-katolickiego z lat 1877, 1879, 1927, 1936, 1938-39
Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku, Rzeszów 1997
D. Blazejowskyj, Historical sematism of the eparchy Peremysl including the Apostolic Administration of Lemkivscyna (1828-1939), Lviv-Kamenyar 1995
W. Kołbuk, Kościoły wschodnie w Rzeczypospolitej około 1772 roku, Lublin 1998 (Tam szczegółowe wskazówki odnośnie ujawnionych archiwaliów i źródeł)
A. Saładiak, Pamiątki i zabytki kultury ukraińskiej w Polsce, Warszawa 1993
O. Iwanusiw, Cerkwa w rujini. Church in ruins, Toronto 1987

Dokumentacja fotograficzna, PP PKZ Warszawa, 1964-1968
Archiwum Działu Sztuki Cerkiewnej Muzeum Zamku w Łańcucie. Dokumentacja wizytacyjna z lat 1960-2000, T. I-IV. Dział Sztuki Cerkiewnej Muzeum Zamku w Łańcucie