Question

Porównaj budowę układu nerwowego i krwionośnego u kręgowców i bezkręgowców. Proszę o to żeby rozwiązanie było długie.


Dziękuje bardzo.

Answer 1

UKŁAD NERWOWY BEZKRĘGOWCÓW

*pierwotniaki- odbieranie i przewodzenie bodźców w ciałach pierwotniaków odbywa się na tej samej zasadzie co w komórkach nerwowych zwierząt.Błona komórkawa pierwotniaka jest elektrycznie spolaryzowana na jej powierzchni zewnętrznej gromadzą się ładunki dodatnie pod nią zaś ładunki ujemne.Na bodziec zewnętrzny błona reaguje przepuszczeniem jonów do wnętrza.Powoduje to w danym miejscu zobojętnienie się ładunków i zanik elektrycznej polaryzacji błony.Taka depolaryzacja rozchodzi się po powierzchni błony jak fala i to jest właśnie istota bodźca nerwowego .Po krótkim czasie błona transportując znowu dodatnie jony na zewnątrz wraca do stanu początkowego.

*jamochłony- czynności organizmu są koordynowane przez komórki nerwowe.U prostszych form występują one w postaci rozproszonego układu nerwowego.Tworzy go sieć pojedynczych komórek nerwowych powiązanych wypustkami leżącymi między epidermą i gastrodermą.Formy wyżej zorganizowane mają układ nerwowy utworzony przez regularnie przebiegające pierścienie nerwowe i połączone z nimi narządy zmysłu

*płazińce- układ nerwowy płazińców zbudowany jest z części ośrodkowej i obwodowej.Ośrodkowe elementy nerwowe zawiadują reakcjami organizmu stosownie do bodźców odbieranych ze środowiska przez obwodową część układu.W typowej postaci ośrodkową część układu nerwowego płazińców tworzą dwa zwoje głowowe połączone poprzecznym spoidłem oraz odchodzące od nich ku tyłowi ciała parzyste pnie nerwowe z których najsilniej rozwinięta jest para pni brzusznych.Pozostałe również parzyste pnie (grzbietowe i boczne)są słabiej rozwinięte lub nie występują w ogóle.Pnie nerwowe połączone są poprzecznymi spoidłami co nadaje układowi nerwowemu budowę drabinkową.Część obwodową stanowią drobne nerwy odchodzące od układu ośrodkowego i unerwiające ciało

*obleńce- układ nerwowy obleńców składa się z pierścienia okołoprzełykowego (bez zwojów) i odchodzących od nigo ku tyłowi kilku podłużnych pni nerwowych.Najsilniej rozwinięte są pnie:brzuszny i grzbietpwy.Pnie podłużne połączone są licznymi poprzecznymi spoidłami co nadaje układowi nerwowemu budowę drabinkową.

*pierścienice- nerwowy układ ośrodkowy pierścienic tworzą parzyste zwoje nadprzełykowe (mózg) i podprzełykowe połączone obrączką okołoprzełykową oraz parzysty łańcuszek brzuszny.Łańcuszek brzuszny składa się z par zwojów nerwowych powtarzających się w każdym segmencie.Kolejne zwoje łańcuszka połączone są spoidłami podłużnymi a zwoje w obrębie każdej pary-krótkimi spoidłami poprzecznymi.Obwodową część układu nerwowego stanowią nerwy odchodzące od zwojów.

*stawonogi- układ nerwowy ośrodkowy to dwa pnie nerwowe wraz ze zwojami tworzącymi brzuszny łańcuszek nerwowy.Występują zwoje nadprzełykowe i podprzełykowe połączone okołoprzełykową obrączką.Układ nerwowy w postaci niezróżnicowanego łańcuszka występuje u stawonogów rzadko.Przeważnie podłużne pnie nerwowe łańcuszka brzusznego są zrośnięte ze sobą a zwoje każdej pary zlewają się w jeden zwój nieparzysty.U wyżej uorganizowanych stawonogów następuje dalsza koncentracja układu nerwowego-grupy kolejnych zwojów łańcuszka w pewnych odcinkach ciała zlewają się ze sobą.Proces ten towarzyszył zjawisku skracania się lub łączenia poszczególnych odcinków ciała.I tak np. nadprzełykowy zwój nerwowy większości stawonogów złożony jest w rzeczywistości z trzech par zwojów zlanych ze sobą.Również niektóre zwoje brzusznego łańcuszka nerwowego powstały przez połączenie się kilku pierwotnie odrębnych par zwojów.
Stawonogi mają dobrze wykształcone narządy zmysłów jak np.złożone oczy,narządy zmysłu chemicznego i dotyku umieszczone w czułkach,narząd słuchu oraz komórki dotykowe rozmieszczone w nabłonku na powierzchni ciała.

*mięczaki- nerwowy układ ośrodkowy składa się ze zwojów nerwowych połączonych spoidłami.Najsilniej rozwinięte są trzy pary zwojów:głowowe,nożne i trzewiowe

UKŁAD NERWOWY KRĘGOWCÓW

*ryby- układ nerwowy składa się z części ośrodkowej –mózgu i rdzenia-oraz nerwów odwodowych.Mózg złożony jest z pięciu odcinków:przodomózgowia,międzymózgowia, śródmózgowia,tyłomózgowia(móżdżku) i zamózgowia(rdzenia przedłużonego).Najsilniej rozwinięte jest śródmózgowie.Dobrze rozwinięty jest też móżdżek co wiąże się ze znaczną sprawnością ruchową ryb(w móżdżku znajduje się ośrodek koordynacji ruchów)Zamózgowie przechodzi w rdzeń kręgowy ciągnący się wzdłuż kręgosłupa w kanale utworzonym przez górne łuki kręgów.Od mózgu odchodzi 10 par nerwów obwodowych,od rdzenia-po dwie pary do każdego miomeru.Narządami zmysłów są oczy,organy słuchu,równowagi,węchu,smaku,dotyku i narząd linii bocznej.

*płazy- układ nerwowy składa się z mózgu,rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych.Mózg jest pięcioczęściowy.W przodomózgowiu zaznacza się przedział na dwie półkule mózgowe. Silnie rozbudowane jest śródmózgowie w którego skład wchodzi duży płat wzrokowy. Tyłomózgowie natomiast rozwinięte jest bardzo słabo-ruchy płazów są stosunkowo mało złożone.Od mózgu odchodzi 10 par nerwów mózgowych,od rdzenia-10 par nerwów rdzeniowych

*gady- układ nerwowy gadów odznacza się wyraźnym zwiększeniem kresomózgowia w stosunku do płazów i pojawieniem się na jego powierzchni kory mózgowej,siedziby wyższych czynności psychicznych

*ptaki- w układzie nerwowym ptaków zwraca uwagę znaczny rozwój mózgu.Wiąże się to z lotem oraz wykonywaniem w czasie niego wielu złożonych ruchów.Szczególnie rozbudowane są półkule mózgowe przodomózgowia,pokryte warstwą kory mózgowej.Międzymózgowie jest niewielkie doskonale natomiast wykształcony jest móżdżek (tyłomózgowie) będące ośrodkiem koordynacji ruchów.Rdzeń przedłużony (zamózgowie)jest charakterystycznie wygięty.Od mózgu odchodzi 12 par nerwów.Rdzeń kręgowy tworzy wyraźne zgrubienia w miejscach w których odchodzą nerwy do skrzydeł i nóg.

*ssaki- sprawność fizyczna i wysoki poziom psychiczny ssaków uwarunkowane są najwyższym w skali świata zwierzęcego stopniem rozwoju układu nerwowego.Szczególnie złożoną budową odznacza się mózg.Przodomózgowie tworzą dwie wielkie półkule przykrywające pozostałe części mózgu.Półkule zbudowane są z warstwy wewnętrznej-substancji białkowej(utworzonej przez włókna komórek nerwowych) i zewnętrznej-substancji szarej(utworzonej przez ciała komórek nerwowych).Substancja szara formuje silnie rozwiniętą u większości ssaków pofałdowaną korę mózgową.Kora jest siedliskiem ośrodków nerwowych związanych ze zmysłami oraz ośrodków wyższych czynności psychicznych takich jak wola czy kojarzenie wrażeń.Stopień pofałdowania zwiększającego powierzchnię kory mózgowej decyduje o określonym zasobie zdolności psychicznych organizmu.Pozostałe części mózgu są również doskonale rozwinięte szczególnie móżdżek(tyłomózgowie) także składające się z dwóch półkul.Z mózgu odchodzi 12 par nerwów obwodowych.Rdzeń kręgowy tworzą również dwie warstwy ale położone względem siebie odwrotnie niż w mózgu-substancja biała leży na zewnątrz zaś szara –wewnątrz.Narządy zmysłów
rozwinięte są w różnym stopniu u poszczególnych ssaków.Zwykle najsprawniejsze są narządy węchu i słuchu tymi bowiem zmysłami kieruje się w głównej mierze większość ssakówUszy mają chrzęstne małżowiny skupiające dźwięki.

UKŁAD KRWIONOŚNY BEZKRĘGOWCÓW1

*pierwotniaki-wobec małych rozmiarów ciała pierwotniaki nie potrzebują wyodrębnionego układu krążenia.Właściwe rozprowadzenie różnych substancji po ciele zapewnia ruch cytoplazmy,krążenie wodniczek pokarmowych i systemy kanałów retikulum.

*jamochłony-nie posiadają one układu krążenia.Pewne jego funkcje spełnia jama gastralna,w której krąży woda,pędzona ruchem wici lub skurczami ciała,transportując pokarm,gazy i produkty uboczne metabolizmu

*płazińce-układu krążenia brak,ale w funkcji roznoszenia pokarmu mogą go zastępować,jak u jamochłonów,rozgałęzienia układu pokarmowego.Całą przestrzeń między narządami wypełnia parenchyma,tkanka zbudowana z dużych,przylegających do siebie komórek

*obleńce-między umięśnioną ścianą ciała a układem pokarmowym znajduje się obszerna jama ciała,wypełniona płynem.Pod wpływem ruchów i skurczów zwierzęcia płyn jamy ciała miesza się i przelewa spełniając funkcję układu krążenia.Roznosi szybko po całym ciele pokarm,metabolity,gazy, wyrównuje ich stężenie(łączy organizmy w jedną fizjologiczną całość znacznie skuteczniej niż to było możliwe przy transporcie od jednej komórki parenchymy do drugiej)

*pierścienice-posiadają układ krwionośny zamknięty,bez serca.Wzdłuż ciała ciągną się dwa główne naczynia grzbietowe,niosące krew do przodu i brzuszne,którymi krew płynie ku tyłowi.Na obu końcach ciała naczynia okrężne łączą naczynia wzdłużne w jeden system.Naczynia tętnią tzn.kurczą się rytmicznie(pędzą krew w określonym kierunku).Krew-funkcja transportowa w skali całego ciała.Płyn jamy ciała w skali jednego segmentu.Krew krąży tylko w naczyniach i jest izolowana od pozostałych płynów ciała ścianą naczynia.Nie mają ciałek krwi ale mogą mieć barwnik oddechowy.

*stawonogi-układ krwionośny jest otwarty tzn że krew krąży swobodnie w całej jamie ciała.Do napędzania krwi służy serce leżące zawsze po stronie grzbietowej.Duże zwierzęta mają jeszcze naczynia krwionośne,doprowadzające krew do dalszych zakątków.Zawsze jednak,z serca czy z naczyń,krew wylewa się do jamy ciała.Wyjątek stanowią gatunki bardzo małe,które mogą obyć się w ogóle bez serca

*mięczaki-układ krwionośny mięczaków jest w zasadzie otwarty,tzn.krew z naczyń wylewa się do jamy ciała.Są to jednak tylko niewielkie przestrzenie jamy ciała,dość ściśle ograniczone i połączone z naczyniami.Serce składa się typowo z dwu przedsionków i komory.Główne naczynia wychodzące z komory serca,dają liczne odgałęzienia,wiodące krew do wszystkich narządów.

UKŁAD KRWIONOŚNY KRĘGOWCÓW

*ryby-serce dwudziałowe,jednoprzepływowe typu żylnego.Jest ono unerwione przez włókna autonomiczne układu nerwowego,które mogą przesyłać impulsy zwalniające rytm pracy serca,ale co ciekawe ryby nie posiadają unerwienia umożliwiającego przyspieszenie tempa pracy serca.Ryby chrzęstnoszkieletowe mają serca zbudowane z czterech pęcherzyków:zatoki żylnej,przedsionka, komory i stożka tętniczego.Kostnoszkieletowe mają trzy częściowe serce.Stożek tętniczy zastąpiły opuszką tętniczą,która nie jest w rzeczywistości częścią serca,a tylko zgrubieniem tętnicy.U ryb dwudysznych występuje przegroda.Jeden obieg krwi:krew z serca przetłaczana jest do przodu,do krótkiej tętnicy skrzelowej.Jej odgałęzienia-łuki naczyniowe przetłaczają z kolei krew do sieci naczyń włosowatych.Krew bogata w tlen trafia do korzeni aorty i jest rozprowadzana po całym ciele.Wraca żyłami głównymi,które przechodzą w przewody Cuviera oraz żyłę wątrobową.

*płazy-serce zbudowane jest z zatoki żylnej,dwóch przedsionków,komory i stożka tętniczego.Jest kontrolowane przez układ nerwowy ale również posiada własne ośrodki rozrodcze.
Oddychanie przez płuca wymagało wyodrębnienia się drugiego-małego płucnego krwioobiegu.Nastąpiło rozdzielenie krwioobiegu na duży i mały.Dwa obiegi krwi:utleniona krew z płuc trafia żyłami płucnymi do lewego przedsionka z niego przedostaje się do lewej części komory.Skurcz powoduje wtłoczenie krwi do stożka tętniczego.Dzięki zastawce spiralnej krew utlenowana dostaje się do aorty i nią rozprowadzana jest w dużym obiegu.Krew odtlenowana wraca żyłami głównymi przednimi i tylnymi oraz żyłą wątrobową do zatoki żylnej.Z zatoki przepływa do prawego przedsionka i prawej części komory.Po kolejnym skurczu komory krew przepływa do tej części stożka tętniczego,która prowadzi do płuc.Jednak płazy wykształciły również coś nowego.Odgałęzienia od każdej tętnicy płucnej do skóry. Żyły skórne,którymi wraca utlenowana krew uchodzą do żył głównych,tuż przed zatoką żylną.Powoduje to,że do prawej części serca dostaje się krew z dużego obiegu odtlenowana i ze skóry-odtlenowana-krew mieszana.Zaletą jest to,że mieszanie się krwi w komorze nie ma aż tak wielkiego znaczenia.Rozwiązanie takie nie sprzyja stałocieplności.Płazy są zmiennocieplne i mają mały metabolizm.

*gady-serce składa się z zatoki żylnej,dwóch przedsionków,komory z niecałkowitą przegrodą międzykomorową(u krokodyli oraz prawdopodobnie dinozaurów i gadów ssakokształtnych całkowita przegroda)Dwa obiegi krwi:utlenowana krew z płuc wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka.Stamtąd przez otwór przeds.-komor.do lewej części komory.Jej skurcz wtłacza krew do prawej i lewej aorty.Wraca żyłami głównymi oraz żyłą wątrobową.Naczynia te uchodzą do znacznie zredukowanej zatoki żylnej.Następnie do prawego przedsionka i dalej do prawej części komory.Skurcz wpycha krew do pnia płucnego rozgałęziającego się na dwie tętnice płucne prowadzące do płuc.W przypadku gadów mamy do czynienie z poprawieniem sprawności serca-szybsze i silniejsze,bardziej efektywne skurcze.Mieszanie się krwi zachodzi w niewielkim stopniu.Gady dalej są zmiennocieplne.U krokodyli dzieki pełnej przegrodzie krew nie miesza się wcale .Wahania dobowe temperatury ciała w przypadku krokodyli wynoszą jedynie 2 stopnie.Gady zachowały dwa łuki aorty.

*ptaki-zarówno serce jak i cały układ krążenia ptaków muszą podołać wysokim wymaganiom.Ptasie serca mają dużą pojemność wyrzutową,mogą pracować z ogromną częstotliwością stąd znaczne ciśnienia krwi i oszałamiającego tempa krążenia.Serce jest całkowicie podzielone na część lewą i prawą.Składa się ze szczątkowej zatoki żylnej,dwóch przedsionków i dwóch komór.Ptaki posiadają tylko jeden prawy łuk aorty.Krew z lewej komory aortą kierowana jest na obieg ciała.Zbierana jest żyłami głównymi do prawego przedsionka poprzez szczątkową zatokę żylną.Z prawej komory poprzez pień i tętnice płucne do płuc i z powrotem do lewego przedsionka.Układ dwuobiegowy zapewniający całkowite rozdzielenie krwi utlenionej i odtlenowanej.Układ krwionośny ptaków jest najdoskonalszy w świecie zwierząt.Ptaki są stałocieplne.

*ssaki-podstawę tworzy serce zbudowane z dwóch przedsionków i dwóch komór-całkowite oddzielenie krwi utlenowanej od odtlenowanej.Nie ma już zatoki żylnej uległa całkowitej redukcji.Jedynym śladem po niej jest rozrusznik serca-węzeł zatokowo-przedsionkowy.W prawym otworze przeds.-komor.jest zastawka trójdzielna,a w lewym dwudzielna.Ssaki zachowały tylko lewy łuk aorty.Specyficzną cechą ssaków są bezjądrzaste erytrocyty-co obniża koszty własne metabolizmu erytrocytów.Z niewielkimi wyjątkami ssaki należy uznać za zwierzęta stałocieplme.Ich średnia temperatura jest nieco niższa niż ptaków.Przekształcenie się budowy serca ma związek z istotnym procesem fizjologicznym jakim jest stałocieplność.Pozwoliło to organizmom uniezależnić się od warunków środowiska zewnętrznego.Reszta kręgowców to zwierzeta zmiennocieplne,których temperatura zależy od temperatury otoczenia.Pojawienie się dwóch obiegów miało związek z wyjściem na ląd.Krew krążąca w naczyniach krwionośnych jest w ciągłym ruchu wskutek pracy serca i krąży po całym ciele.Dzięki temu może spełniać wiele funkcji:utrzymuje stałą temperaturę i ciśnienie osmatyczne,rozprowadza tlen i substancje pokarmowe,odprowadza dwutlenek węgla i szkodliwe produkty przemiany materii,uczestniczy w procesach odpornościowych organizmu,rozprowadza enzymy,hormony,witaminy.