Pan Tomasz, stary kawaler i emerytowany już adwokat, cały swój czas spędzał we własnym mieszkaniu. Otoczony dziełami sztuki zamknięty w swoich sześciu pokojach, rozmyślał czasami o małżeństwie. W młodości nie stronił od towarzystwa kobiet, ale z wiekiem coraz trudniej było mu się zdecydować na wybór odpowiedniej dla siebie żony. W końcu zaprzestał myśleć o ożenku, a samotność wypełniał organizowaniem przyjęć dla znajomych i przyjaciół.
Pan Tomasz, człowiek o życzliwym usposobieniu i bardzo łagodnym charakterze, miał wielką pasję- sztukę, więc wszystko, co było jej przeciwieństwem, wywoływało u niego gniew. To zapewne było przyczyną jego nienawiści do katarynek. Dlatego zabraniał stróżom wpuszczania na dziedziniec kataryniarzy.
Z czasem do mieszkania w oficynie, na które wychodziło okno z gabinetu pana Tomasza, wprowadziły się nowe lokatorki. Dwie kobiety z trudem utrzymywały się, pracując od rana do wieczora- jedna z nich szyła, a druga wyrabiała pończochy i kaftaniki. Towarzyszyła im dziewczynka, córka młodszej kobiety.
Pana Tomasza zastanawiał mizerny wygląd dziewczynki i ciągły smutek na twarzy. Okazało się, że była niewidoma, a jej ślepota to skutek przebytej przed dwoma laty choroby. Wzruszony pan Tomasz postanowił dopomóc okaleczonemu dziecku, lecz nie wiedziałw jaki sposób.
W tym czasie zaabsorbowany pewną sprawą sądową całe dnie spędzał na przeglądaniu dokumentów. Z rozmyślań wyrwał go gwałtownie dźwięk starej katarynki. Pan Tomasz zerwał się i podbiegł do okna. W tym momencie zobaczył zachwyt na twarzy swej niewidomej sąsiadki, która tańczyła i klaskała,wesoło się śmiejąc. Zrozumiał wtedy, że jest to jedyna radość w życiu ośmioletniego dziecka. Nowemu stróżowi zapłacił, by ten wpuszczał codziennie grajka, sam zaś postanowił znaleźć odpowiedniego okulistę, który zająłby się chorobą dziewczynki.
2.Łysek z pokłądu Idy-Gustaw Morcinek
Tytułowy bohater – koń Łysek- został przeznaczony do pracy w pokładzie Idy, gdzie nie można było zastosować urządzeń mechanicznych. We wszystkich pozostałych pokładach kopalni Gwido konie zostały zastąpione przez lokomotywki elektryczne. Górnicy nie byli zadowoleni z tej zmiany, ciężkie, stalowe maszyny przerażały ich; pracując z końmi czuli się bezpieczniej. Cała załoga kopalni Gwido o niczym innym nie rozprawiała, tylko o koniu Łysku. Ulubieniec załogi szczególną sympatią darzył swego opiekuna, górnika Kuboka. Stary górnik troskliwie opiekował się koniem, ogarnięty współczuciem dla ślepnącego zwierzęcia, zabiegał o uwolnienie go od ciężkiej pracy w kopalni. W kulminacyjnym momencie opowiadania Łysek ratuje życie swojemu ludzkiemu przyjacielowi, za co- w nagrodę- zostanie wywieziony na powierzchnię.
Łysek z pokładu Idy to wzruszająca opowieść o przyjaźni konia i górnika, o silnej więzi łączącej towarzyszy wspólnej ciężkiej i niebezpiecznej pracy w szybach kopalni. Opowiadanie Gustawa Morcinka ukazuje ciężką pracę w kopalni, która łączy szczególnymi więzami pracujących tam ludzi i konie. Zdawało się każdemu, że to istoty tak samo cierpiące jak oni sami. Uważali je za swoich przyjaciół, którzy umieją patrzeć na człowieka jak ktoś, kto posiada czujące serce. Z tej wspólnej ciężkiej doli wyrastało wzajemne zrozumienie, współczucie i zaufanie.
3.Chłopi-Władysłąw Reymont Maciej Boryna, bogaty wdowiec ze wsi Lipce, postanawia się ponownie ożenić z młodą i piękną Jagną Paczesiówną. W czasie zaręczyn ludzie przynoszą wiadomość o sprzedaniu przez dziedzica lasu. Wieść ta wywołuje wzburzenie- gospodarze postanawiają upomnieć się o swoje. Jeszcze przed ślubem Boryna zapisuje Jagnie dużą część swojej ziemi, wzbudzając tym niezadowolenie swych dzieci.
Antek próbuje nakłonić ojca do zapisania im należnej częścigruntów, ale między Maciejem a synem dochodzi jedynie do bójki. Antek wraz z żoną zostają wyrzuceni z domu. Spór narasta, gdy Boryna zaczyna podejrzewać żonę o zdradę z jego synem.
Do starego Macieja przybywa wędrowny nauczyciel Roch , prosząc go wstawienie się u dziedzica z miejscowymi chłopami, których ten nie chce zatrudnić przy wyrębie lasu.
Pewnego wieczoru Boryna spotyka wracającą z lasu Hankę i zabiera ją ze sobą do domu. Wieczorem Antek spotyka się z Jagną, a stary Boryna przyłapuje ich w stercie sina, którą podpala- wybucha pożar. Mieszkańcy wsi początkowo oskarżają o podpalenie antka, później ich gniew obraca się przeciwko Jagnie i jej matce.
Młody Boryna porzuca pracę i trwoni pieniądze i czas w karczmie, romansując z Jagną.
W czasie Wielkiego Postu stary Boryna godzi się z żoną, jednak wciąż jej nie ufa.
We wsi roznosi się wieść o wyrębie lasu. Uzbrojeni chłopi pod wodzą starego Boryny wyruszają na drwali i dworskich parobków.Wywiązuje się walka, podczas której borowy rani głowę Macieja. Antek, który chcąc zemścić się na ojcu, początkowo miał zamiar go zabić, w ataku wściekłości ciężko rani borowego i wielu dworskich. Chłopi odnoszą zwycięstwo, ale zostają aresztowani.
Ranny Boryna wciąż jest nieprzytomny, a domem i gospodarstwem zajmuje się Hanka. Po jakimś czasie powracają do wsi zwolnieni z więzienia chłopi. Nie ma jednak wśród nich Antka. Niepokój wśród mieszkańców wywołują niemieccy osadnicy, którzy chcą wykupić ziemię od dziedzica. Po wielu dniach Boryna odzyskuje przytomność, niedługo później umiera.
Cała wieść szczerze żałuje Boryny, na pogrzeb przybywa także nieufnie przez chłopów przyjęty dziedzic. Zwolniony z więzienia Antek przestaje spotykać się z Jagną. W całej wsi narasta, podsycane przez żonę organisty i wójtową, oburzenie z powodu licznych romansów Jagny. Wyciągają ją z domu i pobitą wywożą poza wieś na wozie z gnojem.
4.Stary człowiek i morze-Ernest Hemingwey
1.
Akcja utworu rozpoczyna się w trudnym dla starego rybaka momencie życia. Morze- jedyne źródło utrzymania Santiago nie jest dla niego zbyt łaskawe, od 84 dni mężczyźnie nie udało złowić się ani jednej ryby.
Przez kilka pierwszych tygodni jego towarzyszem był Manolin, chłopiec darzący rybaka szacunkiem i przyjaźnią. Pomagał nosić mu sprzęt rybacki, często odwiedzał jego chatę, przynosząc mu pożywienie; wiedział bowiem, że przyjaciel ostatnio nie ma co jeść.
Stary człowiek szykuje się do nowej wyprawy-skoro świt budzi chłopca, aby pomógł mu załadować na łódkę sprzęt- i wyrusza same w morze. Pierwszą złowioną rybą jest tuńczyk. Santiago poluje jednaj na większą zdobycz, więc tuńczyk posłuży tylko jako przynęta.
Po pewnym czasie czuje, że jakaś duża ryba połknęła hak. Jest bardzo silna, przez całą noc ciągnie ze sobą łódź- stary człowiek daremnie czeka na jej wynurzenie. Z rozmyślań wyrywa nagle Santiago mocne szarpnięcie liny- przewraca się na dno łodzi, rozbijając sobie łuk brwiowy. Twarda walka z rybą trwa jeszcze kolejną dobę.
Santiago czuje się samotny- swoimi wrażeniami na temat złapanego marlina dzieli się z drozdem, który przysiada na burcie jego łodzi. Starzec darzy rybę szacunkiem i uważa ją za swego przyjaciela, wie jednak, że musi ją zabić.Czuje się stary i zmęczony, a szarpiąca się ryba sprawia, że lina kaleczy mu prawą rękę , a lewą zaś chwyta skurcz. Santiago nękają różne myśli. Czy jego cierpienie jest warte takiego wysiłku?
Bardzo zmęczony Santiago owija się liną ciągniętą przez z rybę i zasypia. Ze snu budzi go marlin, który okrąża łódź. Ryba jestjuż zmęczona ,także i on opada z sił- wie jednak, ze teraz nie może się poddać. Kiedy marlin jest już blisko, Santiago skupia wszystkie siły i jego harpun trafia w serce ryby, następnie przywiązuje ją do burty i kieruje się w stronę Hawany.
Po jakimś czasie na martwą rybę rzucają się zwabione wonią krwi rekiny. Santiago walczy z nimi dzielnie, jednak nie udaje mu się uratować zdobyczy. Pozostaje z niej tylko szkielet i głowa.
Wyczerpany rybak dobija w końcu do brzegu, a nazajutrz rano odwiedza go Manolin. Na widok pokaleczonych dłoni Santiago chłopiec płacze. Opowiada mu, że szukała go straż przybrzeżna, a nawet samoloty. Manolin czuje się dumny ze swego przyjaciela, który samotnie pokonał olbrzymią rybę. Postanawia, że odtąd, mimo sprzeciwu rodziców, zawsze mu będzie towarzyszyć w rybackich wyprawach.
Jedynym dowodem samotnych zmagań starego rybaka z marlinem jest szkielet ryby, leżący na brzegu i podziwiany przez miejscowych rybaków i turystów.
5.Biały Kieł-Jack London
Tytułowy bohater to wilk, który jako szczenię trafia do obozu Indian. Zetknięcie z cywilizacją przynosi mu tylko cierpienie- poniewierkę, złe traktowanie, bicie i głodzenie; nienawidzą go nie tylko ludzie, ale i inne obozowe psy.
Gdy przybywa do fortu Yukon, sytuacja nie ulega zmianie. Jako „własność człowieka całkiem zbydlęconego poddawany był tak straszliwym torturom, że nienawidził już ślepo.” Nienawidził łańcucha, który przykuwał go do ziemi, ludzi, którzy przyglądali mu się zza żerdzi zagrody, psów towarzyszących ludziom i warczących wściekle na bezradnego więźnia.
Biały Kieł doprowadzony nieludzkim traktowaniem do prawie całkowitego zdziczenia, zostaje wystawiony przez swego właściciela w walkach psów- okrutnym i krwawym widowisku. Jego wybawcą zostaje Weedon Scott. Nieufny z początku pies- wilk, powoli uczy się kochać swego pana. Oddany i wierny, nie mogąc znieść kolejnej rozłąki, wskakuje za nim na pokład parowca płynącego do San Francisco.
Przerażony cywilizacją uczy się powoli egzystować w nieznanym środowisku, w rodzinnym domu Scotta poznaje nowe dla siebie zasady, tak odmienne od praw rządzących puszczą. Próby ich przestrzegania stają się przyczyną wielu problemów i nieporozumień. Biały Kieł zyskuje w końcu miłość całej rodziny, kiedy chroni ją przed napaścią groźnego przestępcy.
Biały Kieł jest jedną z wielu powieści powstałych po wyprawie pisarza na Alaskę. Biały Kieł może być symbolem człowieka innego, niezrozumianego i odrzuconego przez otoczenie
1Katarynka-Bolesław Prus
Pan Tomasz, stary kawaler i emerytowany już adwokat, cały swój czas spędzał we własnym mieszkaniu. Otoczony dziełami sztuki zamknięty w swoich sześciu pokojach, rozmyślał czasami o małżeństwie. W młodości nie stronił od towarzystwa kobiet, ale z wiekiem coraz trudniej było mu się zdecydować na wybór odpowiedniej dla siebie żony. W końcu zaprzestał myśleć o ożenku, a samotność wypełniał organizowaniem przyjęć dla znajomych i przyjaciół.
Pan Tomasz, człowiek o życzliwym usposobieniu i bardzo łagodnym charakterze, miał wielką pasję- sztukę, więc wszystko, co było jej przeciwieństwem, wywoływało u niego gniew. To zapewne było przyczyną jego nienawiści do katarynek. Dlatego zabraniał stróżom wpuszczania na dziedziniec kataryniarzy.
Z czasem do mieszkania w oficynie, na które wychodziło okno z gabinetu pana Tomasza, wprowadziły się nowe lokatorki. Dwie kobiety z trudem utrzymywały się, pracując od rana do wieczora- jedna z nich szyła, a druga wyrabiała pończochy i kaftaniki. Towarzyszyła im dziewczynka, córka młodszej kobiety.
Pana Tomasza zastanawiał mizerny wygląd dziewczynki i ciągły smutek na twarzy. Okazało się, że była niewidoma, a jej ślepota to skutek przebytej przed dwoma laty choroby. Wzruszony pan Tomasz postanowił dopomóc okaleczonemu dziecku, lecz nie wiedział w jaki sposób.
W tym czasie zaabsorbowany pewną sprawą sądową całe dnie spędzał na przeglądaniu dokumentów. Z rozmyślań wyrwał go gwałtownie dźwięk starej katarynki. Pan Tomasz zerwał się i podbiegł do okna. W tym momencie zobaczył zachwyt na twarzy swej niewidomej sąsiadki, która tańczyła i klaskała, wesoło się śmiejąc. Zrozumiał wtedy, że jest to jedyna radość w życiu ośmioletniego dziecka. Nowemu stróżowi zapłacił, by ten wpuszczał codziennie grajka, sam zaś postanowił znaleźć odpowiedniego okulistę, który zająłby się chorobą dziewczynki.
2.Łysek z pokłądu Idy-Gustaw Morcinek
Tytułowy bohater – koń Łysek- został przeznaczony do pracy w pokładzie Idy, gdzie nie można było zastosować urządzeń mechanicznych. We wszystkich pozostałych pokładach kopalni Gwido konie zostały zastąpione przez lokomotywki elektryczne. Górnicy nie byli zadowoleni z tej zmiany, ciężkie, stalowe maszyny przerażały ich; pracując z końmi czuli się bezpieczniej. Cała załoga kopalni Gwido o niczym innym nie rozprawiała, tylko o koniu Łysku. Ulubieniec załogi szczególną sympatią darzył swego opiekuna, górnika Kuboka. Stary górnik troskliwie opiekował się koniem, ogarnięty współczuciem dla ślepnącego zwierzęcia, zabiegał o uwolnienie go od ciężkiej pracy w kopalni. W kulminacyjnym momencie opowiadania Łysek ratuje życie swojemu ludzkiemu przyjacielowi, za co- w nagrodę- zostanie wywieziony na powierzchnię.
Łysek z pokładu Idy to wzruszająca opowieść o przyjaźni konia i górnika, o silnej więzi łączącej towarzyszy wspólnej ciężkiej i niebezpiecznej pracy w szybach kopalni. Opowiadanie Gustawa Morcinka ukazuje ciężką pracę w kopalni, która łączy szczególnymi więzami pracujących tam ludzi i konie. Zdawało się każdemu, że to istoty tak samo cierpiące jak oni sami. Uważali je za swoich przyjaciół, którzy umieją patrzeć na człowieka jak ktoś, kto posiada czujące serce. Z tej wspólnej ciężkiej doli wyrastało wzajemne zrozumienie, współczucie i zaufanie.
3.Chłopi-Władysłąw Reymont
Maciej Boryna, bogaty wdowiec ze wsi Lipce, postanawia się ponownie ożenić z młodą i piękną Jagną Paczesiówną. W czasie zaręczyn ludzie przynoszą wiadomość o sprzedaniu przez dziedzica lasu. Wieść ta wywołuje wzburzenie- gospodarze postanawiają upomnieć się o swoje. Jeszcze przed ślubem Boryna zapisuje Jagnie dużą część swojej ziemi, wzbudzając tym niezadowolenie swych dzieci.
Antek próbuje nakłonić ojca do zapisania im należnej części gruntów, ale między Maciejem a synem dochodzi jedynie do bójki. Antek wraz z żoną zostają wyrzuceni z domu. Spór narasta, gdy Boryna zaczyna podejrzewać żonę o zdradę z jego synem.
Do starego Macieja przybywa wędrowny nauczyciel Roch , prosząc go wstawienie się u dziedzica z miejscowymi chłopami, których ten nie chce zatrudnić przy wyrębie lasu.
Pewnego wieczoru Boryna spotyka wracającą z lasu Hankę i zabiera ją ze sobą do domu. Wieczorem Antek spotyka się z Jagną, a stary Boryna przyłapuje ich w stercie sina, którą podpala- wybucha pożar. Mieszkańcy wsi początkowo oskarżają o podpalenie antka, później ich gniew obraca się przeciwko Jagnie i jej matce.
Młody Boryna porzuca pracę i trwoni pieniądze i czas w karczmie, romansując z Jagną.
W czasie Wielkiego Postu stary Boryna godzi się z żoną, jednak wciąż jej nie ufa.
We wsi roznosi się wieść o wyrębie lasu. Uzbrojeni chłopi pod wodzą starego Boryny wyruszają na drwali i dworskich parobków. Wywiązuje się walka, podczas której borowy rani głowę Macieja. Antek, który chcąc zemścić się na ojcu, początkowo miał zamiar go zabić, w ataku wściekłości ciężko rani borowego i wielu dworskich. Chłopi odnoszą zwycięstwo, ale zostają aresztowani.
Ranny Boryna wciąż jest nieprzytomny, a domem i gospodarstwem zajmuje się Hanka. Po jakimś czasie powracają do wsi zwolnieni z więzienia chłopi. Nie ma jednak wśród nich Antka. Niepokój wśród mieszkańców wywołują niemieccy osadnicy, którzy chcą wykupić ziemię od dziedzica. Po wielu dniach Boryna odzyskuje przytomność, niedługo później umiera.
Cała wieść szczerze żałuje Boryny, na pogrzeb przybywa także nieufnie przez chłopów przyjęty dziedzic. Zwolniony z więzienia Antek przestaje spotykać się z Jagną. W całej wsi narasta, podsycane przez żonę organisty i wójtową, oburzenie z powodu licznych romansów Jagny. Wyciągają ją z domu i pobitą wywożą poza wieś na wozie z gnojem.
4.Stary człowiek i morze-Ernest Hemingwey
1.
Akcja utworu rozpoczyna się w trudnym dla starego rybaka momencie życia. Morze- jedyne źródło utrzymania Santiago nie jest dla niego zbyt łaskawe, od 84 dni mężczyźnie nie udało złowić się ani jednej ryby.
Przez kilka pierwszych tygodni jego towarzyszem był Manolin, chłopiec darzący rybaka szacunkiem i przyjaźnią. Pomagał nosić mu sprzęt rybacki, często odwiedzał jego chatę, przynosząc mu pożywienie; wiedział bowiem, że przyjaciel ostatnio nie ma co jeść.
Stary człowiek szykuje się do nowej wyprawy-skoro świt budzi chłopca, aby pomógł mu załadować na łódkę sprzęt- i wyrusza same w morze. Pierwszą złowioną rybą jest tuńczyk. Santiago poluje jednaj na większą zdobycz, więc tuńczyk posłuży tylko jako przynęta.
Po pewnym czasie czuje, że jakaś duża ryba połknęła hak. Jest bardzo silna, przez całą noc ciągnie ze sobą łódź- stary człowiek daremnie czeka na jej wynurzenie. Z rozmyślań wyrywa nagle Santiago mocne szarpnięcie liny- przewraca się na dno łodzi, rozbijając sobie łuk brwiowy. Twarda walka z rybą trwa jeszcze kolejną dobę.
Santiago czuje się samotny- swoimi wrażeniami na temat złapanego marlina dzieli się z drozdem, który przysiada na burcie jego łodzi. Starzec darzy rybę szacunkiem i uważa ją za swego przyjaciela, wie jednak, że musi ją zabić. Czuje się stary i zmęczony, a szarpiąca się ryba sprawia, że lina kaleczy mu prawą rękę , a lewą zaś chwyta skurcz. Santiago nękają różne myśli. Czy jego cierpienie jest warte takiego wysiłku?
Bardzo zmęczony Santiago owija się liną ciągniętą przez z rybę i zasypia. Ze snu budzi go marlin, który okrąża łódź. Ryba jest już zmęczona ,także i on opada z sił- wie jednak, ze teraz nie może się poddać. Kiedy marlin jest już blisko, Santiago skupia wszystkie siły i jego harpun trafia w serce ryby, następnie przywiązuje ją do burty i kieruje się w stronę Hawany.
Po jakimś czasie na martwą rybę rzucają się zwabione wonią krwi rekiny. Santiago walczy z nimi dzielnie, jednak nie udaje mu się uratować zdobyczy. Pozostaje z niej tylko szkielet i głowa.
Wyczerpany rybak dobija w końcu do brzegu, a nazajutrz rano odwiedza go Manolin. Na widok pokaleczonych dłoni Santiago chłopiec płacze. Opowiada mu, że szukała go straż przybrzeżna, a nawet samoloty. Manolin czuje się dumny ze swego przyjaciela, który samotnie pokonał olbrzymią rybę. Postanawia, że odtąd, mimo sprzeciwu rodziców, zawsze mu będzie towarzyszyć w rybackich wyprawach.
Jedynym dowodem samotnych zmagań starego rybaka z marlinem jest szkielet ryby, leżący na brzegu i podziwiany przez miejscowych rybaków i turystów.
5.Biały Kieł-Jack London
Tytułowy bohater to wilk, który jako szczenię trafia do obozu Indian. Zetknięcie z cywilizacją przynosi mu tylko cierpienie- poniewierkę, złe traktowanie, bicie i głodzenie; nienawidzą go nie tylko ludzie, ale i inne obozowe psy.
Gdy przybywa do fortu Yukon, sytuacja nie ulega zmianie. Jako „własność człowieka całkiem zbydlęconego poddawany był tak straszliwym torturom, że nienawidził już ślepo.” Nienawidził łańcucha, który przykuwał go do ziemi, ludzi, którzy przyglądali mu się zza żerdzi zagrody, psów towarzyszących ludziom i warczących wściekle na bezradnego więźnia.
Biały Kieł doprowadzony nieludzkim traktowaniem do prawie całkowitego zdziczenia, zostaje wystawiony przez swego właściciela w walkach psów- okrutnym i krwawym widowisku. Jego wybawcą zostaje Weedon Scott. Nieufny z początku pies- wilk, powoli uczy się kochać swego pana. Oddany i wierny, nie mogąc znieść kolejnej rozłąki, wskakuje za nim na pokład parowca płynącego do San Francisco.
Przerażony cywilizacją uczy się powoli egzystować w nieznanym środowisku, w rodzinnym domu Scotta poznaje nowe dla siebie zasady, tak odmienne od praw rządzących puszczą. Próby ich przestrzegania stają się przyczyną wielu problemów i nieporozumień. Biały Kieł zyskuje w końcu miłość całej rodziny, kiedy chroni ją przed napaścią groźnego przestępcy.
Biały Kieł jest jedną z wielu powieści powstałych po wyprawie pisarza na Alaskę. Biały Kieł może być symbolem człowieka innego, niezrozumianego i odrzuconego przez otoczenie