Question

Polskie szkolnictwo w dobie oswiecenia

Answer 1

"Oświecenie to okres prób postawienia szkolnictwa polskiego na wyższym poziomie. Czasy owe charakteryzował szereg działań ludzi światłych, którzy wykazywali konieczność zaistnienia nauki w nowoczesnej formie. Niektóre osiągnięcia reformowania oświaty były wydarzeniem na skalę europejską, a inne również odegrały doniosłą rolę. 

Działania mające na celu reformę oświaty w dobie oświecenia: 

- 1740 - Collegium Nobilium - szkoła i internat dla młodzieży szlacheckiej założona w Warszawie przez pierwszego wielkiego reformatora oświaty, Stanisława Konarskiego. Powstanie Collegium Nobilium zapoczątkowało reformę szkolnictwa polskiego. Nauka odbywała się w języku polskim. Kształcono także świadomość obywatelską. 

- 1765 - założenie Szkoły Rycerskiej (Korpusu Kadetów) przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Była to średnia szkoła ogólnokształcąca dla synów szlacheckich. Kładła szczególny nacisk na kształcenie obywatelskie i wychowanie w duchu polskiego oświecenia. Naczelne miejsce zajmowały sprawy ojczyzny i wpajanie ideałów patriotyzmu. Absolwentami Szkoły Rycerskiej byli późniejsi reformatorzy kraju oraz powstańcy i spiskowcy. Szkoła Rycerska istniała do 1794 roku. 

- 1773 - powstanie Komisji Edukacji Narodowej (KEN). Był to oficjalny urząd państwowy o charakterze ministerstwa oświaty (pierwsza władza oświatowa w Europie o charakterze ministerstwa). Król Stanisław August Poniatowski przekazał do dyspozycji KEN majątek rozwiązanego zakonu jezuickiego. Zadaniem KEN było zreformowanie oraz lepsze zorganizowanie szkolnictwa. W ramach kompetencji leżało również szkolenie kadry nauczycielskiej. Pierwszym przewodniczącym KEN był bp Ignacy Massalski, a jego następcą Michał Jerzy Poniatowski. Działacze komisji to m.in. Ignacy Potocki, Adam Kazimierz Czartoryski, Andrzej Zamoyski. Zasługi KEN: 

a) prowadzenie regularnej i planowej reformy szkolnictwa; 
b) oddzielenie spraw wyznania od nauki; 
c) stworzenie szkół ludowych i elementarnych (powszechnych), przeznaczonych nie tylko dla dzieci szlachty; 
d) reformowanie szkolnictwa wyższego i średniego; 
e) oparcie programu nauczania o ideały oświeceniowe; 
f) realizowanie postępowych, świeckich idei pedagogicznych. 

- 1775 - w ramach działalności KEN powstało Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych. Cele: 

a) opracowanie podręczników do nauczania (pierwszy polski podręcznik gramatyki - „Gramatyka języka polskiego” Onufrego Kopczyńskiego); 
b) stworzenie programów szkolnych; 
c) nadzór i kontrola szkolnictwa; 
d) prace ustawodawcze."

Mam nadzieję że pomogłem :))