- doprowadził do wypędzenia palatyna Sieciecha z kraju ( Sieciech próbował przejąć władzę i uniemożliwić Krzywoustemu zdobycie tronu w Polsce)
- opierał się na rycerstwie
- w 1107 roku, po walkach z bratem Zbigniewem, zjednoczył państwo
- w 1138 roku wydał ustawę sukcesyjną, w ktorej podzielił państwo między synów oraz określił nowe zasady ustrojowe państwa ( władzę zwierzchnią miał jeden, najstarszy książę- zgodnie z ideą pryncypatu i senioratu)
Polityka zagraniczna:
- dążyl do odzyskania Pomorza Zachodniego i Gdańskiego
- szukał sojuszników na Rusi Kijowskiej
- polityka antycesarska i antyniemiecka
Władysław Łokietek 1306- 1333
Polityka wewnętrzna:
- w latach 1296- 1300 przejął władzę w Krakowie, opaanowal Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie
- w 1305 roku powrócił do kraju, gdzie opanował Małopolskę, Pomorze Gdańskie i ziemię łęczycko- sieradzką
- zwalczył bunt wójta Alberta i biskupa Jana Muskaty w Małopolsce w 1306 i 1311 roku
- pokonał wójta Przemko w 1314 roku, ktory stanął na czele buntu w Wielkopolsce
- w styczniu 1320 roku został koronowanay na króla Polski w Krakowie, co oznaczało zjednoczenie państwa polskiego
Polityka zagraniczna:
- do 1308 roku współpracował z Krzyżakami, po zajęciu przez Zakon Gdańska, zaczął z nimi walczyć
- w 1320- 1321 doszlo do procesu inowroclawskiego, który nakazał Krzyżakom oddać zagarnięte ziemie
- zawarcie porozumienia z Węgrami ( małżeństwo dynastyczne córki, Elżbiety, z Karolem Robertem Andegaweńskim)
- sojusz z Litwą ( ślub giedymina z Aldoną)
- konflikt z Janem Luksemburskim, ktory głosił pretensje do korony polskiej
Kazimierz Wielki 1333- 1370
Polityka wewnętrzna:
- reformy wojskowe: prace fortyfikacyjne, budowa 50 zamków obronnych, wprowadził obowiązek służby wojskowej dla właścicieli ziemskich, a duchowni uiszczali daninę, wprowadził chorągiew- jednostkę wojskową
- reformy administracyjne: podzial państwa na 10 ziem, wzmocnił urząd starosty, stowrzył urzędy centralne: marszałka, miecznika, stolnika
- reformy sądownictwa- sądy dla każdego stanu: stanowe dla chłopów i mieszczan, prawo kanoniczne- dla duchownych, sądy niższe ( ziemski, grodzki, podkomorski) i wyższe ( wiecowy i królewski) dla szlachty, stworzył sąd leński prawa niemieckiego na Wawelu, sąd 6 miast małopolskich: Krakowa, Kazimierza, Bochni, Wieliczki, Olkusza i Nowego Sącza
- ujednolicił system monetarny
- wprowadził stały podatek
-w 1347 roku wydał statuty wiślicko- piotrkowskie
- w 1364 roku utworzył Akademię Krakowską
- wydał prawo składu i przymus drożny w miastach
Polityka zagraniczna:
- cele: odzyskanie Śląska, Pomorza Zachodniego i Gdańskiego, Mazowsza; znalezienie sojuszników przeciwko Krzyżakom, Luksemburgom i Brandenburgii; ekspansja na wschód
- stosunki polsko- węgierskie:
= związek dynastyczny siostry, Elżbiety z krolem Karolem Robertem Andegaweńskim
= ustalenie, że w przypadku bezpotomnej śmierci Kazimierza, tron przejmie dynastia z Węgier ( Andegawenowie) na podstawie układów: z 1339 roku- w Wyszehradzie i 1355 roku- w Budzie
= układ polsko- węgierski z 1350 roku w sprawie Rusi Halickiej- wykup z rąk Polski, gdy Kazimierz będzie mial dziedzica, jeśli nie, to Ruś zostanie przy Polsce
- stosunki polsko- litewskie:
= walka o ziemię ruską w latach 1349- 1350
= ślub wnuka Kazimierza Wielkiego, Kaźka Słupskiego, z córką Olgierda litweskiego
- stosunki polsko- krzyżackie:
= w 1339 roku sąd papieski w Warszawie nakazał Krzyżakom zwrot zagarniętych ziem
= w 1343 roku na zjeździe w Kaliszu Kazimierz Wielki zawarł pokój wieczysty z Zakonem krzyżackim: Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, Krzyzacy zatrzymali Pomorze Gdańskie, Kazimierz Wielki mógł jednak używć tytułu " Pana Pomorza"
- stosunki polsko- czeskie ( Z Luksemburgami)
= na zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku Jan Luksemburski za 20 tysiięcy kop groszy praskich zrzekł się pretensji do korony polskiej
= w latach 1345- 1348 toczyła sie wojna o Śląsk, zakonćzona przegraną Piasta i zawarciem pokoju w Namysłowie- Polska straciła Śląsk
- stosunki polsko- ruskie
= w 1339 roku Kazimierz Wielki zawarł układ z Jerzym Trojdenowiczem, na mocy którego po śmierci władcy ruskiego Piast został władcą Rusi Halickiej
Bolesław Krzywousty 1102- 1138
Polityka wewnętrzna:
- doprowadził do wypędzenia palatyna Sieciecha z kraju ( Sieciech próbował przejąć władzę i uniemożliwić Krzywoustemu zdobycie tronu w Polsce)
- opierał się na rycerstwie
- w 1107 roku, po walkach z bratem Zbigniewem, zjednoczył państwo
- w 1138 roku wydał ustawę sukcesyjną, w ktorej podzielił państwo między synów oraz określił nowe zasady ustrojowe państwa ( władzę zwierzchnią miał jeden, najstarszy książę- zgodnie z ideą pryncypatu i senioratu)
Polityka zagraniczna:
- dążyl do odzyskania Pomorza Zachodniego i Gdańskiego
- szukał sojuszników na Rusi Kijowskiej
- polityka antycesarska i antyniemiecka
Władysław Łokietek 1306- 1333
Polityka wewnętrzna:
- w latach 1296- 1300 przejął władzę w Krakowie, opaanowal Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie
- w 1305 roku powrócił do kraju, gdzie opanował Małopolskę, Pomorze Gdańskie i ziemię łęczycko- sieradzką
- zwalczył bunt wójta Alberta i biskupa Jana Muskaty w Małopolsce w 1306 i 1311 roku
- pokonał wójta Przemko w 1314 roku, ktory stanął na czele buntu w Wielkopolsce
- w styczniu 1320 roku został koronowanay na króla Polski w Krakowie, co oznaczało zjednoczenie państwa polskiego
Polityka zagraniczna:
- do 1308 roku współpracował z Krzyżakami, po zajęciu przez Zakon Gdańska, zaczął z nimi walczyć
- w 1320- 1321 doszlo do procesu inowroclawskiego, który nakazał Krzyżakom oddać zagarnięte ziemie
- zawarcie porozumienia z Węgrami ( małżeństwo dynastyczne córki, Elżbiety, z Karolem Robertem Andegaweńskim)
- sojusz z Litwą ( ślub giedymina z Aldoną)
- konflikt z Janem Luksemburskim, ktory głosił pretensje do korony polskiej
Kazimierz Wielki 1333- 1370
Polityka wewnętrzna:
- reformy wojskowe: prace fortyfikacyjne, budowa 50 zamków obronnych, wprowadził obowiązek służby wojskowej dla właścicieli ziemskich, a duchowni uiszczali daninę, wprowadził chorągiew- jednostkę wojskową
- reformy administracyjne: podzial państwa na 10 ziem, wzmocnił urząd starosty, stowrzył urzędy centralne: marszałka, miecznika, stolnika
- reformy sądownictwa- sądy dla każdego stanu: stanowe dla chłopów i mieszczan, prawo kanoniczne- dla duchownych, sądy niższe ( ziemski, grodzki, podkomorski) i wyższe ( wiecowy i królewski) dla szlachty, stworzył sąd leński prawa niemieckiego na Wawelu, sąd 6 miast małopolskich: Krakowa, Kazimierza, Bochni, Wieliczki, Olkusza i Nowego Sącza
- ujednolicił system monetarny
- wprowadził stały podatek
-w 1347 roku wydał statuty wiślicko- piotrkowskie
- w 1364 roku utworzył Akademię Krakowską
- wydał prawo składu i przymus drożny w miastach
Polityka zagraniczna:
- cele: odzyskanie Śląska, Pomorza Zachodniego i Gdańskiego, Mazowsza; znalezienie sojuszników przeciwko Krzyżakom, Luksemburgom i Brandenburgii; ekspansja na wschód
- stosunki polsko- węgierskie:
= związek dynastyczny siostry, Elżbiety z krolem Karolem Robertem Andegaweńskim
= ustalenie, że w przypadku bezpotomnej śmierci Kazimierza, tron przejmie dynastia z Węgier ( Andegawenowie) na podstawie układów: z 1339 roku- w Wyszehradzie i 1355 roku- w Budzie
= układ polsko- węgierski z 1350 roku w sprawie Rusi Halickiej- wykup z rąk Polski, gdy Kazimierz będzie mial dziedzica, jeśli nie, to Ruś zostanie przy Polsce
- stosunki polsko- litewskie:
= walka o ziemię ruską w latach 1349- 1350
= ślub wnuka Kazimierza Wielkiego, Kaźka Słupskiego, z córką Olgierda litweskiego
- stosunki polsko- krzyżackie:
= w 1339 roku sąd papieski w Warszawie nakazał Krzyżakom zwrot zagarniętych ziem
= w 1343 roku na zjeździe w Kaliszu Kazimierz Wielki zawarł pokój wieczysty z Zakonem krzyżackim: Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, Krzyzacy zatrzymali Pomorze Gdańskie, Kazimierz Wielki mógł jednak używć tytułu " Pana Pomorza"
- stosunki polsko- czeskie ( Z Luksemburgami)
= na zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku Jan Luksemburski za 20 tysiięcy kop groszy praskich zrzekł się pretensji do korony polskiej
= w latach 1345- 1348 toczyła sie wojna o Śląsk, zakonćzona przegraną Piasta i zawarciem pokoju w Namysłowie- Polska straciła Śląsk
- stosunki polsko- ruskie
= w 1339 roku Kazimierz Wielki zawarł układ z Jerzym Trojdenowiczem, na mocy którego po śmierci władcy ruskiego Piast został władcą Rusi Halickiej
= do 1349 roku Ruś w rękach polskich