Opisz wojny XVII wieku prowadzone przez Michała Korybuta Wiśniowieckiego... Proszę o szybką odpowiedz;)
alicja97
Polska u schyłku XVI wieku była niewątpliwie wielką potęgą europejską. Znajdowała się na drugim miejscu, po Rosji, pod względem powierzchniowym- miała ponad 800 tys. km2 powierzchni. Liczba jej mieszkańców wynosiła ok.. 8 milionów, z czego 10% stanowiła szlachta. Przełom XVI i XVII wieku dał Polsce wiele możliwości działania na polu polityki zewnętrznej. Odpowiednio wykorzystany mógł zaowocować zażegnaniem wielu konfliktów, stworzeniem nowych przymierzy, zagarnięciem wielu ziem czyli wzmocnieniem pozycji Polski w Europie. Komfortowa pozycja Polski polegała na: 1) osłabieniu Rosji, która na początku tego wieku borykała się z bezkrólewiem, końcem dynastii, wewnętrznymi walkami o władzę a co za tym idzie była słaba, rozbita i nie miała możliwości podejmowania szybkich decyzji; 2) trudnościach wewnętrznych państwa Habsburgów austriackich polegających na niezadowoleniu kontrreformacyjnych Czech i Węgrów z nacisków ze strony reformacyjnej Austrii, doprowadzających do wojny 30-letniej, poważnie osłabiającej Habsburgów; 3) państwo osmańskie nie było już tak wielkim mocarstwem, częste zmiany na tronie i rewolucje odbiły się na potędze Turcji, prowadziła ona wojnę z Austrią, co znacznie osłabiała ją i jej wroga, lennicy Turcji dążyli do uniezależnienia się, dużą samodzielność zyskał Chanat Krymski i książęta siedmiogrodzcy. Ponadto dziedzic korony szwedzkiej- Zygmunt III Waza- staje się królem Polskim, daje to możliwość stworzenia unii personalnej ze Szwecją. Polska ma wielki potencjał militarny w postaci Kozaków Zaporowskich, który odpowiednio wykorzystany może umocnić siłę militarną Rzeczpospolitej. Polska ze swoim ustrojem osłabiającym władzę królewską i dającym wiele przywilejów szlachcie, przy jednoczesnym nie hamowaniu możliwości militarnych i politycznych mogła ułatwić pozyskiwanie sojuszników, na zasadach unii takiej jak z Litwą. Główna przeszkodą do wykorzystania tych możliwości była pokojowa postawa szlachty, oraz rozłam w działaniach politycznych króla i szlachty, co osłabiało możliwości dyplomatyczne Polski.
KOZACZYZNA, POWSTANIE CHMIELNICKIEGO I RUCH KOSTKI NAPIERSKIEGO- NAJWIĘKSZE PROBLEMY WEWNĘTRZNE POLSKI W XVII WIEKU
Wystąpienie Chmielnickiego stało się największym problemem wewnętrznym Polski w XVII w., które zepchnęło w cień wszystkie pozostałe. Wydarzenie to rozpoczęło długotrwały kryzys wewnętrzny Polski. Problem kozaczyzny powodował także pogorszenie stosunków i wojny z Krymem i pośrednio z Rosją. Jak inne konflikty XVII w. stanie się przyczyną upadku znaczenia polski w Europie, a więc przyczyni się do rozbiorów w wieku XVIII.
Aby dobrze zrozumieć powody wystąpienia kozaków musimy się cofnąć się do wieku XVI i wyjaśnić kim właściwie byli i dlaczego tak bardzo zagrażali Polsce Kozacy. Kozakami nazywano ludność naddnieprzańską, zajmując się łowiectwem i rybołówstwem, a także rozbojami i napadaniem na przygraniczne wioski tatarskie. Z czasem ta ludność zaczęła się zajmować uprawą roli. W celach obronnych przyjęła swoistą formę wojskową z podziałem na pułki, których dowództwo mieściło się na Siczy. Nie uznawali oni zwierzchności feudalnej, uznawali tylko przywódców wybieranych ze swojego grona. Skład społeczny Kozaków był różnorodny: podstawą byli Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, Polacy i Wołosi, zarówno chłopi, mieszczanie czy szlachta. Ich liczba stale wzrastała a w połowie wieku XVII wynosiła aż kilkadziesiąt tysięcy. Opanowali sztukę fortyfikacji, charakteryzowali się bitnością, byli dobrze obeznani ze sztuką wojenną, byli bardzo cenioną siłą szczególnie piechota. Nie tolerowali zupełnie jakiejkolwiek formy ucisku. Mieli bliski kontakt z ludnością wiejską więc ich powstania miały charakter ruchów społecznych. Powstawanie dynamicznej siły społecznej i militarnej, niezależnie od Rzeczpospolitej stanowiło duży i ciężki do rozwikłania problem dla państwa polskiego. Polska nie chciała działań radykalnych- ani nadanie im praw szlacheckich ani całkowitej likwidacji ponieważ byli oni dobrą zaporą chroniącą przed Turcją a nadanie im praw szlacheckich godziła w honor polskich magnatów, i uniemożliwiłaby zagarnięcie tamtejszych ziemi przez nich. Niestety jednak nadanie im szlachectwa było by najlepszym rozwiązaniem- Polska zyskałaby nowe perspektywy polityczne, wzmocniła się militarnie co podniosło by prestiż w Europie i obronność kraju. Szlachta wybrała inną drogę. Usiłowała ona podporządkować sobie kozaków i rozbić ich wewnętrznie. A ich walory wojenne wykorzystać, stworzono rejestr kozacki, zarejestrowani kozacy otrzymywali rząd, cieszyli się wolnością osobistą. Ograniczony rejestr okazał się zbyt mały. W roku 1591 wybuchło pierwsze powstanie pod dowództwem Kosińskiego, zostało krwawo stłumione. Ale w roku 1594 na nowo się odrodziło, obejmując także obszary białoruskie. W roku 1596 hetman Żółkiewski opanował je. Niepowodzenia Kozaków jedynie chwilowo rozwiązało problem. Kozacy opowiedzieli się za prawosławiem, stali się jego wiernym obrońcą. Na tym tle doszło do wystąpień kozaków w latach 20 XVII w. Zakończyła je słynna „noc Tarasowa” w 1630 r. kiedy to kozacy przystąpili do rozbicia oddziałów kwarcianych. Powstańców rozbił hetman Koniecpolski. Po tym powstaniu podniesiono rejestr kozacki. Szlachta kozacka podjęła próbę znalezienia się w Rzeczpospolitej i poprosiła o pozwolenie dania swojego kandydata na elekta, zostało to odrzucone z pogardą. Było to posunięcie niesłuszne gdyż był to wyraźny gest Kozaków- próby współpracy z Polską. W roku 1635 na domiar złego doszło do założenia ograniczeń swobody kozackiej, zmniejszono rejestr oraz zbudowano twierdzę Kudak mającą kontrolować Ukrainę. Poczynania te odbiły się w latach 1637-38 w postaci wystąpień kozackich. Polska nie pozostała bez odzewu zmniejszono jeszcze rejestr, odebrano ziemie Kozakom na rzecz polskich magnatów, a kozaków kazała zamienić w poddanych. Kozacy na wieść o tym stworzyli spontaniczne wystąpienie, szybko stłumione przez Polskę. Posunięcie te pozwoliło Polakom na kilkuletni spokój z kozakami, w czasie którego nie robiono nic dla załagodzenia sporu. Tak rozwijała się sytuacja z kozakami do roku 1648- powstania Chmielnickiego bardziej zawiłego i skomplikowanego, którym teraz się zajmę. Powstanie Chmielnickiego było ukazaniem niemożności poradzenia sobie Rzeczpospolitej z problemami wewnętrznymi, jej słabą i nieumiejętnie prowadzoną polityką. Powstanie chmielnickiego przybrało formę ruchu społeczno-wyzwoleńczego, dającego upust wielowiekowym konfliktom i represją ze strony polskiej, mającemu na celu stworzenie niezależnego państwa. Duży wpływ na powstanie miały także represje wobec prawosławia, narzucanie chrześcijaństwa i unii. Ukraina „dorosła” do prowadzenia samodzielnego życia politycznego i chciała się odłączyć od Polski. W powstaniu wzięły udział wszystkie warstwy społeczne. Bezpośrednią przyczyną momentu w którym zaczęło się powstanie było szykowanie się wojsk Władysława IV do walki z Turkami, co dawało dużą szansę na sukces powstania. Na czele powstania stanął Bohdan Chmielnicki pisarz wojska zaporoskiego. Doznał on krzywdy osobistej o magnata polskiego i nie uzyskał on sprawiedliwości. Rozgoryczony tym i represjami wobec Kozaków zdecydował się stanąć na czele powstania. Przez umiejętność politykowania uzyskał on wsparcie Krymu. Powstanie zaczęło się bitwami pod Żółtymi Wodami i Korsuniem (16 i 26 maja 1648 r.) połączone wojska tatarsko- kozackie rozgromiły armię królewską. Hetmani polscy dostali się do niewoli, powstanie zwiększał swój rozmiar. Śmierć Władysława IV pogorszyła sprawę bezkrólewiem, i brakiem godnego następcy. Szlachta polska nie wiedząc jak rozprawić się z Kozakami, pod naciskiem magnatów mających tamte tereny we władaniu, nie chcąc ich utracić, wybrała siłowe rozwiązanie sprawy. Sejm konwokacyjny podjął decyzję o odtworzeniu armii konwokacyjnej. Wojska te, wraz z pospolitym ruszeniem, starły się z nieprzyjacielem pod Piławicami (23 IX 1648), lecz po pierwszym starciu na wieść o nadciągającej odsieczy tatarskiej polskie wojska rozpierzchły się- znając bezlitosność i barbarzyństwo tatarów- wykazując się tchórzostwem. To pozwoliło rozprzestrzenić się powstaniu na Wołyń i Białoruś. W międzyczasie wybrano na króla popieranego przez Chmielnickiego Jana Kazimierza, który nie cieszył się poparciem i autorytetem wśród szlachty, a także nie był on wybitnym wojownikiem i strategiem a takiego potrzebowała Polska. Jan Kazimierz podjął rozmowy z Chmielnickimi, który wycofał się na Ukrainę.
Przełom XVI i XVII wieku dał Polsce wiele możliwości działania na polu polityki zewnętrznej. Odpowiednio wykorzystany mógł zaowocować zażegnaniem wielu konfliktów, stworzeniem nowych przymierzy, zagarnięciem wielu ziem czyli wzmocnieniem pozycji Polski w Europie.
Komfortowa pozycja Polski polegała na:
1) osłabieniu Rosji, która na początku tego wieku borykała się z bezkrólewiem, końcem dynastii, wewnętrznymi walkami o władzę a co za tym idzie była słaba, rozbita i nie miała możliwości podejmowania szybkich decyzji;
2) trudnościach wewnętrznych państwa Habsburgów austriackich polegających na niezadowoleniu kontrreformacyjnych Czech i Węgrów z nacisków ze strony reformacyjnej Austrii, doprowadzających do wojny 30-letniej, poważnie osłabiającej Habsburgów;
3) państwo osmańskie nie było już tak wielkim mocarstwem, częste zmiany na tronie i rewolucje odbiły się na potędze Turcji, prowadziła ona wojnę z Austrią, co znacznie osłabiała ją i jej wroga, lennicy Turcji dążyli do uniezależnienia się, dużą samodzielność zyskał Chanat Krymski i książęta siedmiogrodzcy.
Ponadto dziedzic korony szwedzkiej- Zygmunt III Waza- staje się królem Polskim, daje to możliwość stworzenia unii personalnej ze Szwecją.
Polska ma wielki potencjał militarny w postaci Kozaków Zaporowskich, który odpowiednio wykorzystany może umocnić siłę militarną Rzeczpospolitej.
Polska ze swoim ustrojem osłabiającym władzę królewską i dającym wiele przywilejów szlachcie, przy jednoczesnym nie hamowaniu możliwości militarnych i politycznych mogła ułatwić pozyskiwanie sojuszników, na zasadach unii takiej jak z Litwą. Główna przeszkodą do wykorzystania tych możliwości była pokojowa postawa szlachty, oraz rozłam w działaniach politycznych króla i szlachty, co osłabiało możliwości dyplomatyczne Polski.
KOZACZYZNA, POWSTANIE CHMIELNICKIEGO I RUCH KOSTKI NAPIERSKIEGO- NAJWIĘKSZE PROBLEMY WEWNĘTRZNE POLSKI W XVII WIEKU
Wystąpienie Chmielnickiego stało się największym problemem wewnętrznym Polski w XVII w., które zepchnęło w cień wszystkie pozostałe. Wydarzenie to rozpoczęło długotrwały kryzys wewnętrzny Polski. Problem kozaczyzny powodował także pogorszenie stosunków i wojny z Krymem i pośrednio z Rosją. Jak inne konflikty XVII w. stanie się przyczyną upadku znaczenia polski w Europie, a więc przyczyni się do rozbiorów w wieku XVIII.
Aby dobrze zrozumieć powody wystąpienia kozaków musimy się cofnąć się do wieku XVI i wyjaśnić kim właściwie byli i dlaczego tak bardzo zagrażali Polsce Kozacy.
Kozakami nazywano ludność naddnieprzańską, zajmując się łowiectwem i rybołówstwem, a także rozbojami i napadaniem na przygraniczne wioski tatarskie. Z czasem ta ludność zaczęła się zajmować uprawą roli. W celach obronnych przyjęła swoistą formę wojskową z podziałem na pułki, których dowództwo mieściło się na Siczy. Nie uznawali oni zwierzchności feudalnej, uznawali tylko przywódców wybieranych ze swojego grona. Skład społeczny Kozaków był różnorodny: podstawą byli Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, Polacy i Wołosi, zarówno chłopi, mieszczanie czy szlachta. Ich liczba stale wzrastała a w połowie wieku XVII wynosiła aż kilkadziesiąt tysięcy. Opanowali sztukę fortyfikacji, charakteryzowali się bitnością, byli dobrze obeznani ze sztuką wojenną, byli bardzo cenioną siłą szczególnie piechota. Nie tolerowali zupełnie jakiejkolwiek formy ucisku. Mieli bliski kontakt z ludnością wiejską więc ich powstania miały charakter ruchów społecznych.
Powstawanie dynamicznej siły społecznej i militarnej, niezależnie od Rzeczpospolitej stanowiło duży i ciężki do rozwikłania problem dla państwa polskiego. Polska nie chciała działań radykalnych- ani nadanie im praw szlacheckich ani całkowitej likwidacji ponieważ byli oni dobrą zaporą chroniącą przed Turcją a nadanie im praw szlacheckich godziła w honor polskich magnatów, i uniemożliwiłaby zagarnięcie tamtejszych ziemi przez nich. Niestety jednak nadanie im szlachectwa było by najlepszym rozwiązaniem- Polska zyskałaby nowe perspektywy polityczne, wzmocniła się militarnie co podniosło by prestiż w Europie i obronność kraju. Szlachta wybrała inną drogę. Usiłowała ona podporządkować sobie kozaków i rozbić ich wewnętrznie. A ich walory wojenne wykorzystać, stworzono rejestr kozacki, zarejestrowani kozacy otrzymywali rząd, cieszyli się wolnością osobistą. Ograniczony rejestr okazał się zbyt mały. W roku 1591 wybuchło pierwsze powstanie pod dowództwem Kosińskiego, zostało krwawo stłumione. Ale w roku 1594 na nowo się odrodziło, obejmując także obszary białoruskie. W roku 1596 hetman Żółkiewski opanował je. Niepowodzenia Kozaków jedynie chwilowo rozwiązało problem. Kozacy opowiedzieli się za prawosławiem, stali się jego wiernym obrońcą. Na tym tle doszło do wystąpień kozaków w latach 20 XVII w. Zakończyła je słynna „noc Tarasowa” w 1630 r. kiedy to kozacy przystąpili do rozbicia oddziałów kwarcianych. Powstańców rozbił hetman Koniecpolski. Po tym powstaniu podniesiono rejestr kozacki.
Szlachta kozacka podjęła próbę znalezienia się w Rzeczpospolitej i poprosiła o pozwolenie dania swojego kandydata na elekta, zostało to odrzucone z pogardą. Było to posunięcie niesłuszne gdyż był to wyraźny gest Kozaków- próby współpracy z Polską. W roku 1635 na domiar złego doszło do założenia ograniczeń swobody kozackiej, zmniejszono rejestr oraz zbudowano twierdzę Kudak mającą kontrolować Ukrainę. Poczynania te odbiły się w latach 1637-38 w postaci wystąpień kozackich. Polska nie pozostała bez odzewu zmniejszono jeszcze rejestr, odebrano ziemie Kozakom na rzecz polskich magnatów, a kozaków kazała zamienić w poddanych. Kozacy na wieść o tym stworzyli spontaniczne wystąpienie, szybko stłumione przez Polskę. Posunięcie te pozwoliło Polakom na kilkuletni spokój z kozakami, w czasie którego nie robiono nic dla załagodzenia sporu.
Tak rozwijała się sytuacja z kozakami do roku 1648- powstania Chmielnickiego bardziej zawiłego i skomplikowanego, którym teraz się zajmę. Powstanie Chmielnickiego było ukazaniem niemożności poradzenia sobie Rzeczpospolitej z problemami wewnętrznymi, jej słabą i nieumiejętnie prowadzoną polityką. Powstanie chmielnickiego przybrało formę ruchu społeczno-wyzwoleńczego, dającego upust wielowiekowym konfliktom i represją ze strony polskiej, mającemu na celu stworzenie niezależnego państwa. Duży wpływ na powstanie miały także represje wobec prawosławia, narzucanie chrześcijaństwa i unii. Ukraina „dorosła” do prowadzenia samodzielnego życia politycznego i chciała się odłączyć od Polski. W powstaniu wzięły udział wszystkie warstwy społeczne. Bezpośrednią przyczyną momentu w którym zaczęło się powstanie było szykowanie się wojsk Władysława IV do walki z Turkami, co dawało dużą szansę na sukces powstania. Na czele powstania stanął Bohdan Chmielnicki pisarz wojska zaporoskiego. Doznał on krzywdy osobistej o magnata polskiego i nie uzyskał on sprawiedliwości. Rozgoryczony tym i represjami wobec Kozaków zdecydował się stanąć na czele powstania. Przez umiejętność politykowania uzyskał on wsparcie Krymu. Powstanie zaczęło się bitwami pod Żółtymi Wodami i Korsuniem (16 i 26 maja 1648 r.) połączone wojska tatarsko- kozackie rozgromiły armię królewską. Hetmani polscy dostali się do niewoli, powstanie zwiększał swój rozmiar. Śmierć Władysława IV pogorszyła sprawę bezkrólewiem, i brakiem godnego następcy. Szlachta polska nie wiedząc jak rozprawić się z Kozakami, pod naciskiem magnatów mających tamte tereny we władaniu, nie chcąc ich utracić, wybrała siłowe rozwiązanie sprawy. Sejm konwokacyjny podjął decyzję o odtworzeniu armii konwokacyjnej. Wojska te, wraz z pospolitym ruszeniem, starły się z nieprzyjacielem pod Piławicami (23 IX 1648), lecz po pierwszym starciu na wieść o nadciągającej odsieczy tatarskiej polskie wojska rozpierzchły się- znając bezlitosność i barbarzyństwo tatarów- wykazując się tchórzostwem. To pozwoliło rozprzestrzenić się powstaniu na Wołyń i Białoruś. W międzyczasie wybrano na króla popieranego przez Chmielnickiego Jana Kazimierza, który nie cieszył się poparciem i autorytetem wśród szlachty, a także nie był on wybitnym wojownikiem i strategiem a takiego potrzebowała Polska. Jan Kazimierz podjął rozmowy z Chmielnickimi, który wycofał się na Ukrainę.