Question

Opisaz ustrój rzymu kulture i doborek starozytnego rzymu i wojny punickie

Answer 1

Ustrój Rzymu

 

Na początku był Rzym królewski, którego pierwszym władcą był Romulus. Król był wybierany przez zgromadzenie ludowe, a zatwierdzany przez senat. Po upadku ostatniego króla Tarkwiniusza, a więc ok. 509r. p.n.e wykształcił się ustrój republiki rzymskiej w wyniku walk między patrycjuszami, a plebejuszami. Pierwsi byli bardzo zamożną grupą, która miała dostęp do urzędów w przeciwieństwie do grupy drugiej. Plebjusze wywalczyli stworzenie urzędu trybuna ludowego. Panująca res publica  była określana jako dobro powszechne i taką formę państwa nazwano republiką.  Państwem rządził senat oraz urzędnicy wybierani na rok. Oprócz tego mógł zostać powołany dyktator, ale jedynie w szczególnych przypadkach, najwyżej na okres sześciu miesięcy. Było także dwóch konsulów, którzy sprawowali najważniejszy urząd w Rzymie (zwoływali Zgromadzenie ludowe, senat, przewodniczyli w obradach, dowodzili armią). Oprócz tego byli pretorzy, którzy przewodniczyli sądom i zastępowali konsulów w mieście, a także cenzorzy prowadzący spis podatkowy, czy nadzór nad obyczajami. Edylowie zajmowali się organizacją igrzysk, dostawami zboża, a także sprawowali nadzór nad targowiskami. Kwestorzy byli najniższi rangą, jedynie pomagali konsulom. Wspominany już senat był jedną z najważniejszych instytucji ustrojowych, w którego skład wchodzili byli urzędnicy. Zarządzali oni religiami, polityką zagraniczną, czy finansami miasta. Na Zgromadzenie Ludowe składali się wszyscy obywatele, którzy mogli decydować na przykład o sprawach zagrożonych śmiercią, czy podejmowania inicjatywy wojny i pokoju. Ustrój ten miał wiele słabości, bo bogatsi kupowali głosy biednych, a więc manipulowali wynikami, ponadto były częste walki między ugrupowaniami i wodzami. Nastąpił kryzys republiki rzymskiej, a Cezar rozgromił wrogów pod Farsalos w 48 r. p.n.e i wprowadził dyktaturę. M. in zmnieszył ilość proletariuszy w Rzymie, lecz zwiększył senatorów, prowadził pracę, które miały przebudować miasto, a także przeprowadził reformę kalendarza. Był to pierwszy triumwirat, którzy zakończył się spiskiem przeciwko Cezarowi. Następnie Oktawian stoczył wojnę z Markiem Antoniuszem i stał się jedynowładcą wprowadzając do Rzymu formy cesarstwa. Na początku panował pryncypat, a następnie dominat. Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego nastąpił, gdy germański wódz Odoaker odesłał insygnia królewskie do Konstantynopola.

 

Kultura starożytnego Rzymu

 

Zaczynając od budownictwa zasługi położył tutaj August, który jako pierwszy w czasie swego panowania wzniósł wiele budowli marmurowych. Na Forum Romanum skoncentrowane bylo całe życie polityczne, kulturalne i towarzyskie Rzymu, tutaj też znajdowała się najstarsza świątynia ku czci bogini Westy, a także siedziba Senatu - Curia. W Rzymie były także amfiteatry, a najwięszy z nich to Koloseum. Do zasług możemy zaliczyć także termy, czyli łaźnie publiczne, akwedukty, czy łuki triumfalne. Na Polu Marsowym znajdował się znany nam dobrze Panteon - świątynia wszystkich bogów. Nie możemy także zapomnieć o zasługach przy budowie dróg, których królową była Droga Appijska (Via Appia). W prawodastwie rozwinęło się sądownictwo, retoryka, a do dziś zachowała się zasada, iż ''prawo nie działa wstecz''. W piśmiennictwie godnym uwagi jest Wergiliusz, który pisał tzw. Georgiki pochwalające pracę rolnika, najbardziej zasłynął jako autor Eneidy. Kolejną postacią jest Horacy piszący Satyry, a także Pieśni, stworzył on podstawy teorii poetyki. Nie można pominąć także Owiiusza (Sztuka kochania, Żale), czy historyka Liwiusza. Wielką sławę zdobył sobie także Cyceron, który udoskonalił prozę, przez co stał się wzorem dla późniejszych pokoleń. Nie zapominajmy także o Senece (filozof) i Terencjuszu (komediopisarz). Pod względem religijnym na początku panowały bóstwa rolnicze i opiekuńcze tzw. Lary i Penaty, a następnie przejęto mitologię Greków, jedynie nadając im własne imiona (Jowisz=Zeus, Wenus=Afrodyta).

 

Wojny punickie

264-241 r. p.n.e - I wojna punicka w wyniku której Rzym wygrał, a Kartagina musiała oddać Sycylię, ograniczyć flotę, a także zapłacić kontrybucję.

218-202 r. p.n.e - II wojna punicka - wędrówka Habnnibala, który zaszedł Rzymian od tył i przez to zwyciężył pod Kaanami, jednak potem poniósł klęskę pod Zamą w 202r. p.n.e przez co Kartagina musiała zapłacić kontrybucję i utraciła posiadłości w Hiszpanii.

149-146 r. p.n.e - III wojna punicka, gdzie zburzono Kartaginę i opanowano Afrykę tworząc prowincję.