największy kontynent świata – 44 mln. km2 ☺leży na płk pn. i wsch. ☺pn. – Syberia; wsch. – Chiny, Japonia, Korea; pd.-wsch. – Indonezja, Malezja; pd. – Indie, Pakistan; pd.-zach. – Irak, Iran; śr. - Mongolia ☺ma rozwiniętą linię brzegową ☺leży na 8 płytach tektonicznych ☺występują tam trzęsienia ziemi, zjawiska wulkaniczne (szczególnie w Pacyficznym Pierścieniu Ognia – Wyspy Japońskie, Filipiny, A. Mniejsza, Himalaje, archipelag Malajski) ☺ukształtowanie powierzchni jest urozmaicone, powód : kontynentalizm klimatu centralnej cz. Azji ☺największe wyspy : Borneo, Sumatra, Honsiu, Celebes, Jawa, Luzon ☺największe półwyspy : Arabski, Indochiński, Indyjski, Azja Mniejsza, Tajmyr, Malajski, Kamczatka, Koreański ☺jest to kontynent kontrastów wysokościowych : Morze Kaspijskie (Rów Mariański), Mount Everest ☺¾ powierzchni zajmują wyżyny : największa – Tybetańska (Tybet), Środkowosyberyjska, Mongolska, Irańska i góry ☺¼ powierzchni zajmują niziny : największa – Zachodniosyberyjska, Mezopotamska, Chińska, Turańska ☺duża odległość wnętrza lądu od wybrzeży oceanicznych, powód : różne typy klimatu ☺obejmuje wszystkie strefy klimatyczne świata, powód : rozciągłość południkowa ☺s. klim. równikowych – duże opady przez cały rok, temp. wysokie, jedna pora roku, wilgotne lasy równikowe; s. klim. podrównikowych – pora deszczowa i sucha, temp. wysokie, klimat monsunowy, sawanny, lasy wilgotne; s. klim. zwrotnikowych – k. suchy, temp. wysokie, roślinność pustynna i półpustynna, sawanny; s. klim. podzwrotnikowych – duże dobowe i roczne wahania temp., niewielkie opady, stepy, półpustynie; s. klim. umiarkowanych – wyraźne pory roku, duże amplitudy temp. w dzień, opady zróżnicowane, tajga, stepy, lasy mieszane; s. klim. okołobiegunowych – małe amplitudy temp., niskie opady, tundra, pustynie lodowe ☺równomierne rozmieszczenie rzek, powód : zróżnicowanie klimatu ☺oceany opływające : pn. Arktyczny, pd. Indyjski, wsch. Spokojny ☺morza : Czarne (jezioro), Kaspijskie, Śródziemne, ☺monsuny – wiatry z lądu do morza, z morza do lądu ☺regiony o największej sieci rzecznej (południowa, płd.-wsch. i wsch. – monsuny; Syberia – topnienie śniegu; Nizina Mezopotamska – pady w górach Taurus) ☺wnętrze Azji – obszary bezodpływowe ☺największe jezioro – Morze Kaspijskie; najgłębsze jezioro Baukau; najdłuższe jezioro – Jancy ☺najludniejszy kontynent świata; najludniejszy kraj – Chiny ☺rozmieszczenie ludności zróżnicowane, powód : warunki środowiska ☺wiele obszarów bezludnych i o małej gęstości zaludnienia (60%) ☺przeważająca część ludności mieszka na trzech obszarach – A. wschodnia, południowa, południowo – wschodnia ☺Rasy : żółta (55%) – A. wsch. i płd.-wsch.; biała (43%) – Indie, Turcja, Arabowie, Persowie, Bliski Wschód, A. zach. i śr.; czarna (2%) – Filipiny, Płw. Malajski, Indyjski (połowa) i Sri Lanka ☺chrześcijaństwo – Azjatycka cz. Rosji, Filipiny; islam – Bliski Wschód, Bangladesz, Indonezja; buddyzm – A. śr., płw. Indyjski ☺religie narodowe : judaizm – Izrael; hinduizm – Indie; szintoizm – Japonia; konfucjanizm – cz. Chin, cz. Korei płd.; religie plemienne – Syberia; ateizm – Korea płn. ☺po II wojnie św. nastąpiły zmiany na mapie politycznej spowodowane : klęską Japonii, procesem dekolonizacji, rozprzestrzenianiem się komunizmu, rozpadem ZSRR na kilkanaście niepodległych państw ☺Azja to kontynent wielu konfliktów : wojna koreańska, w. wietnamska, w. w zatoce Perskiej, konflikty Blisko Wschodnie, k. w Afganistanie, k. w Sri Lance, Kurdowie, Tybetańczycy ☺kontynent dużych różnic pod względem rozwoju gospodarczego ☺grupy krajów pod wzg. poziomu rozwoju gospodarczego : wysoko rozwinięte – PKB /1o pow. 10 000 $, dominują usługi, Japonia, Singapur, Izrael, Korea Południowa, Tajwan; średnio rozwinięte : PKB /1o 2000 – 10 000 $, dominuje przemysł, Chiny, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Filipiny, Turcja; słabo rozwinięte : PKB /1o pon. 2000 $, dominuje rolnictwo, Mongolia, Korea północna, Wietnam; eksporterzy ropy naftowej : Z.E.A. Iran, Irak, Kuwejt, Arabia Saudyjska, Katar
Azja mieści się we wszystkich strefach klimatycznych, od równikowego do polarnego. Klimatem lokalnym jest np. typ klimatu monsunowy który przynosi opady. Klimat lokalny występuje także na Wyżynie Tybetańskiej.
Fauna:
Fauna jest zróżnicowana np. w Chinach jest dużo drobiu. Jest też dużo bydła.
Flora.
Flora również jest zróżnicowana w zależności od klimatu. Znajdziemy tam deszczowe lasy ale też tajgę.
Azja jest kontynentem bardzo ludnym. W wielu krajach współczynnik przyrostu naturalnego utrzymuje się na wysokim poziomie. Spotkamy tam zrówno ludność rasy żółtej ( np. Chiny), białej (niektóre rejony Indii) oraz czarnej ( Sri Lanka)
największy kontynent świata – 44 mln. km2
☺leży na płk pn. i wsch.
☺pn. – Syberia; wsch. – Chiny, Japonia, Korea; pd.-wsch. – Indonezja, Malezja; pd. – Indie, Pakistan; pd.-zach. – Irak, Iran; śr. - Mongolia
☺ma rozwiniętą linię brzegową
☺leży na 8 płytach tektonicznych
☺występują tam trzęsienia ziemi, zjawiska wulkaniczne (szczególnie w Pacyficznym Pierścieniu Ognia – Wyspy Japońskie, Filipiny, A. Mniejsza, Himalaje, archipelag Malajski)
☺ukształtowanie powierzchni jest urozmaicone, powód : kontynentalizm klimatu centralnej cz. Azji
☺największe wyspy : Borneo, Sumatra, Honsiu, Celebes, Jawa, Luzon
☺największe półwyspy : Arabski, Indochiński, Indyjski, Azja Mniejsza, Tajmyr, Malajski, Kamczatka, Koreański
☺jest to kontynent kontrastów wysokościowych : Morze Kaspijskie (Rów Mariański), Mount Everest
☺¾ powierzchni zajmują wyżyny : największa – Tybetańska (Tybet), Środkowosyberyjska, Mongolska, Irańska i góry
☺¼ powierzchni zajmują niziny : największa – Zachodniosyberyjska, Mezopotamska, Chińska, Turańska
☺duża odległość wnętrza lądu od wybrzeży oceanicznych, powód : różne typy klimatu
☺obejmuje wszystkie strefy klimatyczne świata, powód : rozciągłość południkowa
☺s. klim. równikowych – duże opady przez cały rok, temp. wysokie, jedna pora roku, wilgotne lasy równikowe; s. klim. podrównikowych – pora deszczowa i sucha, temp. wysokie, klimat monsunowy, sawanny, lasy wilgotne; s. klim. zwrotnikowych – k. suchy, temp. wysokie, roślinność pustynna i półpustynna, sawanny; s. klim. podzwrotnikowych – duże dobowe i roczne wahania temp., niewielkie opady, stepy, półpustynie; s. klim. umiarkowanych – wyraźne pory roku, duże amplitudy temp. w dzień, opady zróżnicowane, tajga, stepy, lasy mieszane; s. klim. okołobiegunowych – małe amplitudy temp., niskie opady, tundra, pustynie lodowe
☺równomierne rozmieszczenie rzek, powód : zróżnicowanie klimatu
☺oceany opływające : pn. Arktyczny, pd. Indyjski, wsch. Spokojny
☺morza : Czarne (jezioro), Kaspijskie, Śródziemne,
☺monsuny – wiatry z lądu do morza, z morza do lądu
☺regiony o największej sieci rzecznej (południowa, płd.-wsch. i wsch. – monsuny; Syberia – topnienie śniegu; Nizina Mezopotamska – pady w górach Taurus)
☺wnętrze Azji – obszary bezodpływowe
☺największe jezioro – Morze Kaspijskie; najgłębsze jezioro Baukau; najdłuższe jezioro – Jancy
☺najludniejszy kontynent świata; najludniejszy kraj – Chiny
☺rozmieszczenie ludności zróżnicowane, powód : warunki środowiska
☺wiele obszarów bezludnych i o małej gęstości zaludnienia (60%)
☺przeważająca część ludności mieszka na trzech obszarach – A. wschodnia, południowa, południowo – wschodnia
☺Rasy : żółta (55%) – A. wsch. i płd.-wsch.; biała (43%) – Indie, Turcja, Arabowie, Persowie, Bliski Wschód, A. zach. i śr.; czarna (2%) – Filipiny, Płw. Malajski, Indyjski (połowa) i Sri Lanka
☺chrześcijaństwo – Azjatycka cz. Rosji, Filipiny; islam – Bliski Wschód, Bangladesz, Indonezja; buddyzm – A. śr., płw. Indyjski
☺religie narodowe : judaizm – Izrael; hinduizm – Indie; szintoizm – Japonia; konfucjanizm – cz. Chin, cz. Korei płd.; religie plemienne – Syberia; ateizm – Korea płn.
☺po II wojnie św. nastąpiły zmiany na mapie politycznej spowodowane : klęską Japonii, procesem dekolonizacji, rozprzestrzenianiem się komunizmu, rozpadem ZSRR na kilkanaście niepodległych państw
☺Azja to kontynent wielu konfliktów : wojna koreańska, w. wietnamska, w. w zatoce Perskiej, konflikty Blisko Wschodnie, k. w Afganistanie, k. w Sri Lance, Kurdowie, Tybetańczycy
☺kontynent dużych różnic pod względem rozwoju gospodarczego
☺grupy krajów pod wzg. poziomu rozwoju gospodarczego : wysoko rozwinięte – PKB /1o pow. 10 000 $, dominują usługi, Japonia, Singapur, Izrael, Korea Południowa, Tajwan; średnio rozwinięte : PKB /1o 2000 – 10 000 $, dominuje przemysł, Chiny, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Filipiny, Turcja; słabo rozwinięte : PKB /1o pon. 2000 $, dominuje rolnictwo, Mongolia, Korea północna, Wietnam; eksporterzy ropy naftowej : Z.E.A. Iran, Irak, Kuwejt, Arabia Saudyjska, Katar
Klimaty :
Azja mieści się we wszystkich strefach klimatycznych, od równikowego do polarnego. Klimatem lokalnym jest np. typ klimatu monsunowy który przynosi opady. Klimat lokalny występuje także na Wyżynie Tybetańskiej.
Fauna:
Fauna jest zróżnicowana np. w Chinach jest dużo drobiu. Jest też dużo bydła.
Flora.
Flora również jest zróżnicowana w zależności od klimatu. Znajdziemy tam deszczowe lasy ale też tajgę.
Azja jest kontynentem bardzo ludnym. W wielu krajach współczynnik przyrostu naturalnego utrzymuje się na wysokim poziomie. Spotkamy tam zrówno ludność rasy żółtej ( np. Chiny), białej (niektóre rejony Indii) oraz czarnej ( Sri Lanka)