Temat: Balladyna Juliusza Słowackiego- czy dobrze znasz lekturę obowiązkową?
PRZECZYTAJ FRAGMENT UTWORU J. SŁOWACKIEGO I WYKONAJ ZADANIA
FRAGMENT 1
Po co mi świecisz, małżonko Tytana,
Twarzą, co przeszła z różowej na białą?…
Po co mi świecisz, Febie? Tyś do rana
Miłością konał na Tetydy łonie;
A teraz puszczasz rozhukane konie,
I z szat wilgotnych srebrną trzęsiesz rosę,
Szczęśliwy Febie!… Tam blada Dyjanna,
Patrząc na twoje czoło złotowłose,
Przed Endymionem kryje się w błękicie,
Do głębi serca promieniami ranna…
Miłość — to światło, to niebo, to życie!
A jam nie kochał! o biada mi! biada!
spostrzega ciało ALINY
Cóż to za bóstwo?… Jak marmury blada!
Nieżywa?… Boże! a taka podobna
Do nieśmiertelnych bogiń — i nieżywa —
Jak nad nią płacze ta wierzba żałobna!
A moja dusza na marzenia tkliwa
Łez dla niej nie ma?… Samotność popsuła
Źródło łez moich!… Jaka postać cudna!…
Jak ona wczoraj musiała być czuła!
Jak do niej wianek przypadał weselny!
Jak mogła kochać!… A dziś!… śmierć obłudna
Życie wydarła, a wdzięk pośmiertelny
Na moją zgubę nieżywej nadała…
O! mój aniele! ty śmierci kochanka!
O! jak miłośnie twoja ręka biała
Ujęła czarny dzbanek… z tego dzbanka
Płyną maliny, a z alabastrowej
Piersi wytryska drugi taki strumień
Piękniejszy barwą od krwi malinowej.
Ach! twój zabójca od dwu będzie sumień
Ścigany za te dwa strumienie krwawe…
Nie… to zwierz leśny musiał zabić ciebie,
Człowiek by nie mógł — Boże!… oto rdzawe
Leży żelazo — to człowiek!… Ach w niebie
Szukać schronienia przed tłumem tych ludzi!
Spij, moja luba! ciebie nie obudzi
Ten pocałunek… a mnie niech zabije…
Zad. 1. Kto wypowiada powyższy monolog?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………
Zad. 2. Opisz krótko w jakich okolicznościach bohater wypowiada te słowa.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zad. 3. Wskaż dwa uczucia, które towarzyszą bohaterowi. Które fragmenty na to wskazują.
UCZUCIE CYTAT
Zad. 4. Wyszukaj w tekście przykłady podanych w tabeli środków poetyckiego wyrazu. Jaką funkcję pełnią w przytoczonym monologu?
FRAGMENT TEKSTU ŚRODEK POETYCKI FUNKCJA
epitety
metafory
personifikacja
anafora
wykrzyknienia
Zad. 5. Rodzaj literacki, do którego należy Balladyna to:
a) dramat ponieważ 1. to dialogi, monologi oraz działania bohaterów ukazują fabułę utworu
b) epika 2. refleksje podmiotu lirycznego wyrażone są w postaci monologu 3. czytelnik dowiaduje się o wydarzeniach od narratora i z monologów oraz dialogów bohaterów
Zad. 6. Z którą opowieścią znaną z Biblii kojarzyć się może historia przedstawiona w Balladynie? Dlaczego?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
FRAGMENT 2:
EPILOG
PUBLICZNOŚĆ
wywołując
Dziejopis Wawel! Wawel, narodu dziejopis!
WAWEL wychodzi, kłaniając się.
WAWEL
Prześwietna publiczności, oto mój skoropis
Zaczął rzecz wydarzoną wpisywać do kronik.
Przerwaliście mi pracę.
PUBLICZNOŚĆ
Czyjże jesteś stronnik?
WAWEL
Jestem sędzia bezstronny i naoczny świadek.
PUBLICZNOŚĆ
Jakżeś ty piorunowy opisał przypadek?
Powiedz! myśmy widzieli rzecz całą do końca.
WAWEL
Z ziarnka piasku dojść można do obrotu słońca,
Zaciekając się w rzeczy wydarzonej jądrze.
Królowa jak Salomon panowała mądrze,
Więc musiała być mądrą, przy mądrości cnota.
PUBLICZNOŚĆ
Panie Wawel, za prędka twych sądów szczodrota.
Było za kulisami stać od pierwszej sceny.
WAWEL
Komponowałem wtenczas nad Popielem treny.
PUBLICZNOŚĆ
Cóż o rodzie królowej?
WAWEL
Z historycznych szczytów
Patrząc, ród jej prowadzę z kraju Obotrytów,
Którzy mięsa nie jedzą. Choć jeden uczonek
Mieni, że pochodziła z kraju Amazonek;
Ale ja mu zarzucam fałsz w kroniki nocie
I dowodzę dowodem, i topię go w błocie.
Obaczycie go piórem zabitego w trunie.
PUBLICZNOŚĆ
Cóż powiadasz na piorun?
WAWEL
Sądzę o piorunie,
Że kiedy burza bije, trzeba bić we dzwony,
Że gałązka laurowa lepsza od korony,
Bo w laur piorun nie bije ani głowie szkodzi.
PUBLICZNOŚĆ
Czy jesteś tego pewny?
WAWEL
Ten, co w laurach chodzi,
Autor niniejszej sztuki, słusznie wam opowie,
Że odkąd nosi wieniec laurowy na głowie,
Piorun weń nie uderzył.
PUBLICZNOŚĆ
Pochlebiasz, mój łysy,
I królom, i poetom… Idź precz za kulisy!
KONIEC EPILOGU
Zad. 7. Pojawienie się publiczności na końcu utworu eksponuje w dziele:
a) poetyckość
b) tajemniczość
c) teatralność
d) grozę
Zad. 8. Poniżej podano kilka cech gatunkowych, zaznacz te, które dotyczą Balladyny J. Słowackiego. Na tej podstawie dokończ zdanie dotyczące gatunku literackiego tego utworu.
A. komiczne intrygi
B. pozytywne zakończenie
C. tekst, który można wystawić na scenie
D. błahy temat
E. utwór kończy się porażką głównego bohatera – wszystko dąży do katastrofy
F. tekst dotyka poważnych tematów
Gatunek literacki Balladyny Juliusz Słowackiego to ………………………………………………………………………
Zad. 9. W czwartym akcie utworu Juliusza Słowackiego Balladyna wypowiada słowa: Dziwnie krew pachnie ode mnie…/ Stało się – stało; teraz nadaremnie/ Żałować rzeczy. Stało się – przeminie./ Z nas wszystkich kiedyś będą takie trupy. Weź pod uwagę ten fragment oraz całość utworu i wymień cztery zbrodnie lub okrutne działania, których dopuściła się bohaterka.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………………………………………………….
3. ………………………………………………………………………………………………………………………….
4. ………………………………………………………………………………………………………………………….
Zad. 10. Na podstawie znajomości całego utworu J. Słowackiego wynotuj trzy cechy, którymi odznaczali się zarówno Balladyna, jak i Kostryn.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zad. 11. W Balladynie pewne przedmioty i zjawiska posiadają ważne znaczenie symboliczne/ Objaśnij przenośny sens tych, które podano poniżej.
a) piorun - …………………………………………………………………………………………………………………………
b) korona - ………………………………………………………………………………………………………………………..
c) maliny - …………………………………………………………………………………………………………………………..
d)
Zad. 12. Uzupełnij poniższą tabelę – w lewej kolumnie wymień zbrodnie popełnione przez tytułową bohaterkę utworu, a w prawej podaj motywy, które skłoniły ją takich czynów.
Zbrodnia Balladyny Motyw postępowania bohaterki
1.
2.
3.
Zad. 13. Podaj argumenty, które mogłyby skazać Balladynę na pobyt w więzieniu, i dwa, dzięki którym uniknęłaby kary. Trzymaj się ściśle tekstu lektury.
A. Argumenty skazujące:
1. ………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………
B. Argumenty broniące:
1. ………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………
PRZECZYTAJ FRAGMENT UTWORU J. SŁOWACKIEGO I WYKONAJ ZADANIA
FRAGMENT 1
Po co mi świecisz, małżonko Tytana,
Twarzą, co przeszła z różowej na białą?…
Po co mi świecisz, Febie? Tyś do rana
Miłością konał na Tetydy łonie;
A teraz puszczasz rozhukane konie,
I z szat wilgotnych srebrną trzęsiesz rosę,
Szczęśliwy Febie!… Tam blada Dyjanna,
Patrząc na twoje czoło złotowłose,
Przed Endymionem kryje się w błękicie,
Do głębi serca promieniami ranna…
Miłość — to światło, to niebo, to życie!
A jam nie kochał! o biada mi! biada!
spostrzega ciało ALINY
Cóż to za bóstwo?… Jak marmury blada!
Nieżywa?… Boże! a taka podobna
Do nieśmiertelnych bogiń — i nieżywa —
Jak nad nią płacze ta wierzba żałobna!
A moja dusza na marzenia tkliwa
Łez dla niej nie ma?… Samotność popsuła
Źródło łez moich!… Jaka postać cudna!…
Jak ona wczoraj musiała być czuła!
Jak do niej wianek przypadał weselny!
Jak mogła kochać!… A dziś!… śmierć obłudna
Życie wydarła, a wdzięk pośmiertelny
Na moją zgubę nieżywej nadała…
O! mój aniele! ty śmierci kochanka!
O! jak miłośnie twoja ręka biała
Ujęła czarny dzbanek… z tego dzbanka
Płyną maliny, a z alabastrowej
Piersi wytryska drugi taki strumień
Piękniejszy barwą od krwi malinowej.
Ach! twój zabójca od dwu będzie sumień
Ścigany za te dwa strumienie krwawe…
Nie… to zwierz leśny musiał zabić ciebie,
Człowiek by nie mógł — Boże!… oto rdzawe
Leży żelazo — to człowiek!… Ach w niebie
Szukać schronienia przed tłumem tych ludzi!
Spij, moja luba! ciebie nie obudzi
Ten pocałunek… a mnie niech zabije…
Zad. 1. Kto wypowiada powyższy monolog?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………
Zad. 2. Opisz krótko w jakich okolicznościach bohater wypowiada te słowa.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zad. 3. Wskaż dwa uczucia, które towarzyszą bohaterowi. Które fragmenty na to wskazują.
UCZUCIE CYTAT
Zad. 4. Wyszukaj w tekście przykłady podanych w tabeli środków poetyckiego wyrazu. Jaką funkcję pełnią w przytoczonym monologu?
FRAGMENT TEKSTU ŚRODEK POETYCKI FUNKCJA
epitety
metafory
personifikacja
anafora
wykrzyknienia
Zad. 5. Rodzaj literacki, do którego należy Balladyna to:
a) dramat ponieważ 1. to dialogi, monologi oraz działania bohaterów ukazują fabułę utworu
b) epika 2. refleksje podmiotu lirycznego wyrażone są w postaci monologu 3. czytelnik dowiaduje się o wydarzeniach od narratora i z monologów oraz dialogów bohaterów
Zad. 6. Z którą opowieścią znaną z Biblii kojarzyć się może historia przedstawiona w Balladynie? Dlaczego?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
FRAGMENT 2:
EPILOG
PUBLICZNOŚĆ
wywołując
Dziejopis Wawel! Wawel, narodu dziejopis!
WAWEL wychodzi, kłaniając się.
WAWEL
Prześwietna publiczności, oto mój skoropis
Zaczął rzecz wydarzoną wpisywać do kronik.
Przerwaliście mi pracę.
PUBLICZNOŚĆ
Czyjże jesteś stronnik?
WAWEL
Jestem sędzia bezstronny i naoczny świadek.
PUBLICZNOŚĆ
Jakżeś ty piorunowy opisał przypadek?
Powiedz! myśmy widzieli rzecz całą do końca.
WAWEL
Z ziarnka piasku dojść można do obrotu słońca,
Zaciekając się w rzeczy wydarzonej jądrze.
Królowa jak Salomon panowała mądrze,
Więc musiała być mądrą, przy mądrości cnota.
PUBLICZNOŚĆ
Panie Wawel, za prędka twych sądów szczodrota.
Było za kulisami stać od pierwszej sceny.
WAWEL
Komponowałem wtenczas nad Popielem treny.
PUBLICZNOŚĆ
Cóż o rodzie królowej?
WAWEL
Z historycznych szczytów
Patrząc, ród jej prowadzę z kraju Obotrytów,
Którzy mięsa nie jedzą. Choć jeden uczonek
Mieni, że pochodziła z kraju Amazonek;
Ale ja mu zarzucam fałsz w kroniki nocie
I dowodzę dowodem, i topię go w błocie.
Obaczycie go piórem zabitego w trunie.
PUBLICZNOŚĆ
Cóż powiadasz na piorun?
WAWEL
Sądzę o piorunie,
Że kiedy burza bije, trzeba bić we dzwony,
Że gałązka laurowa lepsza od korony,
Bo w laur piorun nie bije ani głowie szkodzi.
PUBLICZNOŚĆ
Czy jesteś tego pewny?
WAWEL
Ten, co w laurach chodzi,
Autor niniejszej sztuki, słusznie wam opowie,
Że odkąd nosi wieniec laurowy na głowie,
Piorun weń nie uderzył.
PUBLICZNOŚĆ
Pochlebiasz, mój łysy,
I królom, i poetom… Idź precz za kulisy!
KONIEC EPILOGU
Zad. 7. Pojawienie się publiczności na końcu utworu eksponuje w dziele:
a) poetyckość
b) tajemniczość
c) teatralność
d) grozę
Zad. 8. Poniżej podano kilka cech gatunkowych, zaznacz te, które dotyczą Balladyny J. Słowackiego. Na tej podstawie dokończ zdanie dotyczące gatunku literackiego tego utworu.
A. komiczne intrygi
B. pozytywne zakończenie
C. tekst, który można wystawić na scenie
D. błahy temat
E. utwór kończy się porażką głównego bohatera – wszystko dąży do katastrofy
F. tekst dotyka poważnych tematów
Gatunek literacki Balladyny Juliusz Słowackiego to ………………………………………………………………………
Zad. 9. W czwartym akcie utworu Juliusza Słowackiego Balladyna wypowiada słowa: Dziwnie krew pachnie ode mnie…/ Stało się – stało; teraz nadaremnie/ Żałować rzeczy. Stało się – przeminie./ Z nas wszystkich kiedyś będą takie trupy. Weź pod uwagę ten fragment oraz całość utworu i wymień cztery zbrodnie lub okrutne działania, których dopuściła się bohaterka.
1. ………………………………………………………………………………………………………………………….
2. ………………………………………………………………………………………………………………………….
3. ………………………………………………………………………………………………………………………….
4. ………………………………………………………………………………………………………………………….
Zad. 10. Na podstawie znajomości całego utworu J. Słowackiego wynotuj trzy cechy, którymi odznaczali się zarówno Balladyna, jak i Kostryn.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zad. 11. W Balladynie pewne przedmioty i zjawiska posiadają ważne znaczenie symboliczne/ Objaśnij przenośny sens tych, które podano poniżej.
a) piorun - …………………………………………………………………………………………………………………………
b) korona - ………………………………………………………………………………………………………………………..
c) maliny - …………………………………………………………………………………………………………………………..
d)
Zad. 12. Uzupełnij poniższą tabelę – w lewej kolumnie wymień zbrodnie popełnione przez tytułową bohaterkę utworu, a w prawej podaj motywy, które skłoniły ją takich czynów.
Zbrodnia Balladyny Motyw postępowania bohaterki
1.
2.
3.
Zad. 13. Podaj argumenty, które mogłyby skazać Balladynę na pobyt w więzieniu, i dwa, dzięki którym uniknęłaby kary. Trzymaj się ściśle tekstu lektury.
A. Argumenty skazujące:
1. ………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………
B. Argumenty broniące:
1. ………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………
Odpowiedź:
1.Filon
2.Wypowiada je gdy znalazł martwą Alinę.
3.Niedowierzanie-"Boże!" Lęk-"O Biada mi!biada!"
4.epitet-wdzięk pośmiertelny-podkreśla cechy
metafora-jak marmur blada-działa na emocje odbiorcy
per...-płyną maliny-podnosi wartość danego elementu
azafora-powtóżenie na początku wersów-podkreśla rytmiczność
wykrzyknienie-Boże!-ujawnia silne emocje osoby mówiącej
5. a) dramat
6.Jest to aluzja do tzw. kainowego znamienia – piętna biblijnego bratobójcy, który zabił Abla, a którym za karę naznaczył go sam Bóg. Tak jak Kain zabił Abla, tak Balladyna zabiła Alinę. Plama z
malin natomiast stopiła się z jej skórą i nie dała się nigdy zmyć.
7. c) teatralność
8. A, D, F Rodzaj- Dramat
9. 1) Zabicie swojej siostry Aliny podczas konkursu ,,zbierania malin"
2) Zabicie swojego męża Kirkora
3) Zabicie swojego sprzymierzeńca Kostryna
4) Zabicie Pustelnika ( ukrywający się Popiel III ) , który poznał prawdę o jej zbrodniach
10. Zarówno Balladyna jak i Kostryn są żądni władzy, dla której nie wahają się zabić. Ona zabija siostrę , a nawet Kostryna, by wyeliminować go z „gry o władzę”, podając mu połowę zatrutego chleba. On bez wahania dokonuje wspólnych zbrodni. Są nieszczerzy, oboje ukrywają swoje prawdziwe pochodzenie.
11.piorun-sprawiedliwość (Niema zbrodni bez kary)
korona-władza (To uczucie doprowadziło do tragedii Balladyny)
serce-miłość (Bohaterowie działają pod wpływem silnych emocji)
nóż-zbrodnia (Bohaterka nie cofa się przed niczym)
12. Zabicie siostry Aliny (Balladyna chciała wyjść za mąż za Kirkora, była zazdrosna, chciała lepiej żyć)
Zabicie Grabca (chciała zdobyć władzę)
Zabicie Pustelnika ( znał jej tajemnicę, w obawie przed wyjawieniem jej, zleca zabicie go)
13.
A
1.zabiła swoją siostrę z zimną krwią
2.winne zwalała na innych
B
1.chciała wyrwać się z biedy
2.zawsze była gorsza od swojej siostry
Wyjaśnienie: