Religia monoteistyczna, założona w V w. p.n.e. w Indiach przez Buddę. Buddyzm głosi, że człowiek powinien wyrzec się doczesnych pragnień, a także okazywać życzliwość, współczucie i radość w stosunku do innych. Jednym z najważniejszych założeń buddyzmu są Cztery Szlachetne Prawdy (o cierpieniu), Trzy Cechy Istnienia (głównie: nietrwałość) oraz Szlachetna Ośmiostopniowa Ścieżka (wynikająca z 4. prawdy; dotyczy moralności, cnoty, wiedzy). Świętą księgą buddystów jest mahajna, wierzą oni w reinkarnację, nauka buddyzmu to dharma, a głównym rytuałem jest medytacja, tantra. Natomiast ich świątynie to stupy, klasztory. Buddyzm ma ok. 450 mln wyznawców i występuje w Azji S-E, min. w Chinach i Mongolii.
Hinduizm:
Religia monoteistyczna, założona w XIV (kontynuacja braminizmu) w. p.n.e., główne bóstwa to Wisznu i Sziwa. Hinduizm głosi, że świat odradza się w kolejno po sobie następujących cyklach (reinkarnacja), wierzą też min. w karmę i nirwanę. Każdy człowiek w kolejnych swoich wcieleniach doskonali swój karman – co może trwać nawet tysiące lat – by w końcu uwolnić się z kołowrotu egzystencji. Hinduizm określa także strukturę społeczną ze ściśle wydzielonymi kastami, a jej członkom nie wolno wykraczać poza granice kasty, co wpływa także na obyczajowość i życie codzienne. Głównym rytuałem jest medytacja, joga; najważniejsze święte pisma: wedy, ramajana, mahabharta. Świątynia hindusów to mandir, gudi, koyil. Hinduizm ma ok. 1mld wyznawców, głównie w Indiach i Nepalu.
Islam:
Religia monoteistyczna, założona w VII w. przez Mahometa w południowej Arabii. Muzułmanie wierzą w Allaha, święta księga to Koran, poglądy i założenia podobne do chrześcijaństwa. Podstawę islamu stanowi Pięć Filarów Islamu: wyznanie wiary w jedynego Boga, modlitwa 5x dziennie, post w miesiącu ramadan, jałmużna na rzecz ubogich oraz pielgrzymka do Mekki min. 1 raz w życiu. Świątynia (właściwie dom modlitwy) to meczet. Islam liczy 1,6 mld wyznawców, głównie w północnej Afryce, Azji Mniejszej i na płw. Arabskim, przez Iran, Kazachstan, aż po Chiny Zachodnie; oraz w Indonezji.
Judaizm: Religia monoteistyczna, założona w XIII w. p.n.e. przez Mojżesza, powstała w Palestynie. Wraz z islamem i chrześcijaństwem należy do religii Abrahamowych. Poglądy i założenia są więc podobne. Żydzi wierzą w jednego Boga, Stwórcę i Pana Wszechświata, którego specjalny związek z Żydami polega na przyjęciu przez naród żydowski wiernego wypełniania praw boskich. Nadal czekają na przyjście Mesjasza, który zapoczątkuje wiek powszechnego pokoju i bezpieczeństwa. Głównym rytuałem znów jest modlitwa oraz szabat. Świątynią / domem modlitwy jest synagoga, święta księga - Tora, Talmud. Judaizm ma stosunkowo niewielu wyznawców - ok. 15 mln, obecnie najwięcej Żydów jest w USA (czyli ok. 1 mln więcej niż w "rodzinnym" Izraelu).
Chrześcijaństwo:
Religia monoteistyczna, założona w I w. przez Jezus Chrystusa, w wywodząca się z judaizmu. Głównym założeniem jest Wiara w istnienie Boga Ojca i Jego Syna Jezusa Chrystusa, oraz Ducha Świętego. Dominuje trynitaryzm – jedyny Bóg w trzech wyżej wymienionych osobach. Syn Boży urodził się jako Człowiek-Mesjasz i dla zbawienia ludzi zginął ukrzyżowany i zmartwychwstał. Chrześcijaństwo (podobnie jak w Islamie i Judaiźmie) głosi, że po śmierci człowiek jest sądzony za swoje czyny i wiarę za życia. Jeśli sąd jest dla niego pomyślny, osiąga zbawienie, co zapewnia mu szczęśliwe życie w niebie. W przeciwnym wypadku zaś, jest skazywana na potępienie; pełne cierpienia życie w piekle, wieczną separację od Boga. Chrześcijaństwo dzieli się na katolicyzm, protestantyzm i prawosławie. Świętą księgą jest Biblia, a świątynia nazywana jest kościołem lub kaplicą. Chrześcijaństwo jest najbardziej rozpowszechnioną religią świata; obejmuje Europę, Amerykę S, większość Amryki N i Australii i część Rosji (czyli Azji). Wyznawców szacuje się na 2,5 mld.
może jeszcze Shintō:
Religia politeistyczna, oparta na mitologii - tradycyjna religia Japonii (tam ma swoich wyznawców) powstała w pierwszych wiekach naszej ery. Wierzenia shintō nie posiadają wspólnego kanonu. Najważniejszym pojęciem dla wyznawców jest pojęcie kami. Shintō rozpatruje jedynie kwestie życia doczesnego. Celem jest życie w zgodzie z "wewnętrzną czystością" serca pojmowaną indywidualnie przez wyznawców shintō. Główne rytuały - modlitwa; brak świętych pism; świątynie: jinja, miya. Wyznawców jest ok. 120 mln.
Pozostałe religie azjatyckie (zwłaszcza chińskie) nie są tak znane, powszechne i jasno określone, większość z nich jest lokalna; warto jednak wymienić jeszcze:
Buddyzm:
Religia monoteistyczna, założona w V w. p.n.e. w Indiach przez Buddę. Buddyzm głosi, że człowiek powinien wyrzec się doczesnych pragnień, a także okazywać życzliwość, współczucie i radość w stosunku do innych. Jednym z najważniejszych założeń buddyzmu są Cztery Szlachetne Prawdy (o cierpieniu), Trzy Cechy Istnienia (głównie: nietrwałość) oraz Szlachetna Ośmiostopniowa Ścieżka (wynikająca z 4. prawdy; dotyczy moralności, cnoty, wiedzy). Świętą księgą buddystów jest mahajna, wierzą oni w reinkarnację, nauka buddyzmu to dharma, a głównym rytuałem jest medytacja, tantra. Natomiast ich świątynie to stupy, klasztory. Buddyzm ma ok. 450 mln wyznawców i występuje w Azji S-E, min. w Chinach i Mongolii.
Hinduizm:
Religia monoteistyczna, założona w XIV (kontynuacja braminizmu) w. p.n.e., główne bóstwa to Wisznu i Sziwa. Hinduizm głosi, że świat odradza się w kolejno po sobie następujących cyklach (reinkarnacja), wierzą też min. w karmę i nirwanę. Każdy człowiek w kolejnych swoich wcieleniach doskonali swój karman – co może trwać nawet tysiące lat – by w końcu uwolnić się z kołowrotu egzystencji. Hinduizm określa także strukturę społeczną ze ściśle wydzielonymi kastami, a jej członkom nie wolno wykraczać poza granice kasty, co wpływa także na obyczajowość i życie codzienne. Głównym rytuałem jest medytacja, joga; najważniejsze święte pisma: wedy, ramajana, mahabharta. Świątynia hindusów to mandir, gudi, koyil. Hinduizm ma ok. 1mld wyznawców, głównie w Indiach i Nepalu.
Islam:
Religia monoteistyczna, założona w VII w. przez Mahometa w południowej Arabii. Muzułmanie wierzą w Allaha, święta księga to Koran, poglądy i założenia podobne do chrześcijaństwa. Podstawę islamu stanowi Pięć Filarów Islamu: wyznanie wiary w jedynego Boga, modlitwa 5x dziennie, post w miesiącu ramadan, jałmużna na rzecz ubogich oraz pielgrzymka do Mekki min. 1 raz w życiu. Świątynia (właściwie dom modlitwy) to meczet. Islam liczy 1,6 mld wyznawców, głównie w północnej Afryce, Azji Mniejszej i na płw. Arabskim, przez Iran, Kazachstan, aż po Chiny Zachodnie; oraz w Indonezji.
Judaizm:
Religia monoteistyczna, założona w XIII w. p.n.e. przez Mojżesza, powstała w Palestynie. Wraz z islamem i chrześcijaństwem należy do religii Abrahamowych. Poglądy i założenia są więc podobne. Żydzi wierzą w jednego Boga, Stwórcę i Pana Wszechświata, którego specjalny związek z Żydami polega na przyjęciu przez naród żydowski wiernego wypełniania praw boskich. Nadal czekają na przyjście Mesjasza, który zapoczątkuje wiek powszechnego pokoju i bezpieczeństwa. Głównym rytuałem znów jest modlitwa oraz szabat. Świątynią / domem modlitwy jest synagoga, święta księga - Tora, Talmud. Judaizm ma stosunkowo niewielu wyznawców - ok. 15 mln, obecnie najwięcej Żydów jest w USA (czyli ok. 1 mln więcej niż w "rodzinnym" Izraelu).
Chrześcijaństwo:
Religia monoteistyczna, założona w I w. przez Jezus Chrystusa, w wywodząca się z judaizmu. Głównym założeniem jest Wiara w istnienie Boga Ojca i Jego Syna Jezusa Chrystusa, oraz Ducha Świętego. Dominuje trynitaryzm – jedyny Bóg w trzech wyżej wymienionych osobach. Syn Boży urodził się jako Człowiek-Mesjasz i dla zbawienia ludzi zginął ukrzyżowany i zmartwychwstał. Chrześcijaństwo (podobnie jak w Islamie i Judaiźmie) głosi, że po śmierci człowiek jest sądzony za swoje czyny i wiarę za życia. Jeśli sąd jest dla niego pomyślny, osiąga zbawienie, co zapewnia mu szczęśliwe życie w niebie. W przeciwnym wypadku zaś, jest skazywana na potępienie; pełne cierpienia życie w piekle, wieczną separację od Boga. Chrześcijaństwo dzieli się na katolicyzm, protestantyzm i prawosławie. Świętą księgą jest Biblia, a świątynia nazywana jest kościołem lub kaplicą. Chrześcijaństwo jest najbardziej rozpowszechnioną religią świata; obejmuje Europę, Amerykę S, większość Amryki N i Australii i część Rosji (czyli Azji). Wyznawców szacuje się na 2,5 mld.
może jeszcze Shintō:
Religia politeistyczna, oparta na mitologii - tradycyjna religia Japonii (tam ma swoich wyznawców) powstała w pierwszych wiekach naszej ery. Wierzenia shintō nie posiadają wspólnego kanonu. Najważniejszym pojęciem dla wyznawców jest pojęcie kami. Shintō rozpatruje jedynie kwestie życia doczesnego. Celem jest życie w zgodzie z "wewnętrzną czystością" serca pojmowaną indywidualnie przez wyznawców shintō. Główne rytuały - modlitwa; brak świętych pism; świątynie: jinja, miya. Wyznawców jest ok. 120 mln.
Pozostałe religie azjatyckie (zwłaszcza chińskie) nie są tak znane, powszechne i jasno określone, większość z nich jest lokalna; warto jednak wymienić jeszcze:
- zaratusztrianizm (Iran);
- bahaizm (Iran - niegdyś Persja);
- dżinizm (Indie);
- sikhizm (Indie)
- taoizm (Chiny);
- konfucjanizm (Chiny);
- karamizm (Międzyrzecze/Azja Mniejsza)