Nauka sędziego o grzeczności Na podstawie ''Pana Tadeusza''
luulita
Wielkim rzecznikiem tradycji, a zarazem strażnikiem jej przestrzegania jest Sędzia. To on w pierwszej księdze wygłasza słynną naukę o grzeczności. Sędzia jest zwolennikiem teorii, że młodych ludzi należy uczyć żyć z innymi i ze światem, docenia wagę wykształcenia, jakie mogą zdobyć obcując z innymi, boleje jednak nad brakiem obycia. Odwołuje się do wspomnień, do tego jak on sam spędził 10 lat na Dworze Wojewody, który „sposobił go do publicznych usług, z opieki nie wypuścił, aż człowiekiem zrobił”. Grzeczność nie jest nauką łatwą ani nową, ona pomaga odnaleźć właściwe relacje z ludźmi, uszanować czyjąś godność. Niejako dokończeniem myśli Sędziego jest wypowiedź Podkomorzego, który sprzeciwia się naśladowaniu zagranicznych mód i zwyczajów, docenia natomiast rodzimą kulturę i jej wymogi.