Sahelantrop (Sahelanthropus tchandesis) - wymarły gatunek ssaka człekokształtnego. Żył około 7 milionów lat temu w Środkowej Afryce. Miał płaską twarz i wydatne wały nadoczodołowe. Poruszał się prawdopodobnie na dwóch nogach. Potrafił wspinać się na drzewa, gdzie chronił się przed zagrożeniami. Żywił się głównie owocami, jadł też termity i padlinę. Miał około 70-90 cm wzrostu i ważył średnio 58 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 360cm3.
Ardipitek (Ardipithecus ramidus) - gatunek wymarłego ssaka naczelnego z rodziny człowiekowatych żyjącego na terenach Afryki. Żył około 4 milionów lat temu. Miał twarz o małpich rysach, masywne wały nadoczodołowe. Jego zęby podobne były do ludzkich, ale miały cieńsze szkliwo. Niewielkie kły świadczą o małej agresji między samcami w grupie. Chodzenie po drzewach umożliwiały mu długie kończyny górne oraz chwytne stopy. Potrafił również poruszać się na dwóch nogach. Żywił się głównie owocami i młodymi liśćmi, jadł także owady i inne drobne zwierzęta. Miał około 120 cm wzrostu i ważył średnio 50 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 330cm3.
Australopitek (Australopithecus afarensis) - najstarsze znane szczątki tego gatunku datowane są na 3,7 mln lat temu. Znaleziono je w Etiopii i Tanzanii. Miał twarz o małpich rysach, niskie czoło, wydatne łuki nadoczodołowe, płaski nos oraz masywną żuchwę. Charakteryzowały go również takie cechy jak szeroka miednica, wysklepioną stopa, paluch u stopy zrównany z innymi palcami, kciuk przeciwstawny. Poruszał się na dwóch kończynach, był przystosowany do przebywania na otwartych powierzchniach. Długie górne kończyny umożliwiały mu wspinanie się na drzewa. Żywił się głownie owocami i pędami roślin, prawdopodobnie jadł tez mięso. Miał około 105-150 cm wzrostu i ważył średnio 30-68 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 445cm3.
Człowiek zręczny (Homo habilis) - kopalny gatunek człowieka z Afryki Wschodniej, który żył ok. 2,5 milionów lat temu. Miał wysuniętą do przodu twarzoczaszkę , niskie czoło, wydatne wały nadoczodołowe i masywną żuchwę. Podobnie jak u człowieka współczesnego jego zęby były drobne. Poruszał się w postawie wyprostowanej, wyłącznie na dwóch nogach. Miał krótsze kończyny dolne i krótsze kończyny górne niż człowiek współczesny. Posługiwał się kamiennymi narzędziami. Tworzył prymitywne obozowiska. Był wszystkożerny, ale żywił się głownie mięsem. Miał ok. 100-150 cm wzrostu i ważył średnio 32-55kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 610cm3.
Człowiek wyprostowany (Homo erectus) - pojawił się ok. 1,5 mln lat temu; nazywano go też pitekantropem. Miał twarz mocno wysuniętą do przodu, pochylone czoło i wydatne wały nadoczodołowe. Jego szczęki były masywne i szerokie, a zęby trzonowe bardzo silne. Poruszał się w postawie wyprostowanej. Umiał już wytwarzać narzędzia i broń z kamienia oraz drewna, a także posługiwać się ogniem. Możliwe, że budował już pierwsze prymitywne obiekty mieszkalne. Pitekantropy żyły w grupach, utrzymując się ze zbieractwa i myślistwa, w którym dokonały już takiego postępu, że z powodzeniem mogły polować nawet na bardzo duże zwierzęta. Miał około 130-170cm wzrostu i ważył średnio 52-76 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 941cm3.
Neandertalczyk (Homo neanderthalensis) - wymarły przedstawiciel rodzaju Homo (człowiek), żyjący około 250tys. – 24 tys. lat temu. Miał szeroką twarz bez podbródka, niskie czoło i wydatne wały nadoczodołowe. Ogrzewanie mroźnego powietrza umożliwiał mu duży nos. Poruszał się na dwóch nogach. Był krępej budowy ciała. Jego kończyny były krótsze niż u człowieka współczesnego. Miał jasne jasną karnację, rude lub jasne włosy, a jego oczy były szaro-niebieskie. Potrafił mówić. Tworzył zróżnicowane narzędzia. Był wszystkożerny, ale podstawowy pokarm stanowiło mięso upolowanych zwierząt. Miał około 156-170 cm wzrostu i ważył średnio 64-76 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 1487cm3.
Człowiek rozumny (Homo sapiens) - gatunek ssaka z rodziny człowiekowatych (Hominidae), jedyny występujący współcześnie przedstawiciel rodzaju Homo. Występuje na wszystkich kontynentach. Miał spiczastą brodę, bruzdę nad górną wargą, drobne zęby i kły niewystające poza linię zgryzu. Jego ciało było słabo owłosione. Miał nogi dłuższe i silniejsze niż ręce. Mógł posługiwać się skomplikowanymi narzędziami dzięki zdolności do abstrakcyjnego myślenia. Tworzył kulturę. Był wszystkożerny, ale jego podstawowym pokarmem było mięso. Jego rozwój trwa do dziś. Miał ok. 150-10 cm wzrostu i ważył średnio 45-83 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 1375cm3.
Ewolucja człowieka:
Sahelantrop (Sahelanthropus tchandesis) - wymarły gatunek ssaka człekokształtnego. Żył około 7 milionów lat temu w Środkowej Afryce. Miał płaską twarz i wydatne wały nadoczodołowe. Poruszał się prawdopodobnie na dwóch nogach. Potrafił wspinać się na drzewa, gdzie chronił się przed zagrożeniami. Żywił się głównie owocami, jadł też termity i padlinę. Miał około 70-90 cm wzrostu i ważył średnio 58 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 360cm3.Ardipitek (Ardipithecus ramidus) - gatunek wymarłego ssaka naczelnego z rodziny człowiekowatych żyjącego na terenach Afryki. Żył około 4 milionów lat temu. Miał twarz o małpich rysach, masywne wały nadoczodołowe. Jego zęby podobne były do ludzkich, ale miały cieńsze szkliwo. Niewielkie kły świadczą o małej agresji między samcami w grupie. Chodzenie po drzewach umożliwiały mu długie kończyny górne oraz chwytne stopy. Potrafił również poruszać się na dwóch nogach. Żywił się głównie owocami i młodymi liśćmi, jadł także owady i inne drobne zwierzęta. Miał około 120 cm wzrostu i ważył średnio 50 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 330cm3.
Australopitek (Australopithecus afarensis) - najstarsze znane szczątki tego gatunku datowane są na 3,7 mln lat temu. Znaleziono je w Etiopii i Tanzanii. Miał twarz o małpich rysach, niskie czoło, wydatne łuki nadoczodołowe, płaski nos oraz masywną żuchwę.
Charakteryzowały go również takie cechy jak szeroka miednica, wysklepioną stopa, paluch u stopy zrównany z innymi palcami, kciuk przeciwstawny. Poruszał się na dwóch kończynach, był przystosowany do przebywania na otwartych powierzchniach. Długie górne kończyny umożliwiały mu wspinanie się na drzewa. Żywił się głownie owocami i pędami roślin, prawdopodobnie jadł tez mięso. Miał około 105-150 cm wzrostu i ważył średnio 30-68 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 445cm3.
Człowiek zręczny (Homo habilis) - kopalny gatunek człowieka z Afryki Wschodniej, który żył ok. 2,5 milionów lat temu. Miał wysuniętą do przodu twarzoczaszkę , niskie czoło, wydatne wały nadoczodołowe i masywną żuchwę. Podobnie jak u człowieka współczesnego jego zęby były drobne. Poruszał się w postawie wyprostowanej, wyłącznie na dwóch nogach. Miał krótsze kończyny dolne i krótsze kończyny górne niż człowiek współczesny. Posługiwał się kamiennymi narzędziami. Tworzył prymitywne obozowiska. Był wszystkożerny, ale żywił się głownie mięsem. Miał ok. 100-150 cm wzrostu i ważył średnio 32-55kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 610cm3.
Człowiek wyprostowany (Homo erectus) - pojawił się ok. 1,5 mln lat temu; nazywano go też pitekantropem. Miał twarz mocno wysuniętą do przodu, pochylone czoło i wydatne wały nadoczodołowe. Jego szczęki były masywne i szerokie, a zęby trzonowe bardzo silne. Poruszał się w postawie wyprostowanej. Umiał już wytwarzać narzędzia i broń z kamienia oraz drewna, a także posługiwać się ogniem. Możliwe, że budował już pierwsze prymitywne obiekty mieszkalne. Pitekantropy żyły w grupach, utrzymując się ze zbieractwa i myślistwa, w którym dokonały już takiego postępu, że z powodzeniem mogły polować nawet na bardzo duże zwierzęta. Miał około 130-170cm wzrostu i ważył średnio 52-76 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 941cm3.
Neandertalczyk (Homo neanderthalensis) - wymarły przedstawiciel rodzaju Homo (człowiek), żyjący około 250tys. – 24 tys. lat temu. Miał szeroką twarz bez podbródka, niskie czoło i wydatne wały nadoczodołowe. Ogrzewanie mroźnego powietrza umożliwiał mu duży nos. Poruszał się na dwóch nogach. Był krępej budowy ciała. Jego kończyny były krótsze niż u człowieka współczesnego. Miał jasne jasną karnację, rude lub jasne włosy, a jego oczy były szaro-niebieskie. Potrafił mówić. Tworzył zróżnicowane narzędzia. Był wszystkożerny, ale podstawowy pokarm stanowiło mięso upolowanych zwierząt. Miał około 156-170 cm wzrostu i ważył średnio 64-76 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 1487cm3.
Człowiek rozumny (Homo sapiens) - gatunek ssaka z rodziny człowiekowatych (Hominidae), jedyny występujący współcześnie przedstawiciel rodzaju Homo. Występuje na wszystkich kontynentach. Miał spiczastą brodę, bruzdę nad górną wargą, drobne zęby i kły niewystające poza linię zgryzu. Jego ciało było słabo owłosione. Miał nogi dłuższe i silniejsze niż ręce. Mógł posługiwać się skomplikowanymi narzędziami dzięki zdolności do abstrakcyjnego myślenia. Tworzył kulturę. Był wszystkożerny, ale jego podstawowym pokarmem było mięso. Jego rozwój trwa do dziś. Miał ok. 150-10 cm wzrostu i ważył średnio 45-83 kg. Pojemność jego puszki mózgowej wynosiła 1375cm3.