Question

Napisz list przedstawiający role kościoła w zjednoczeniu państwa polskiego

daje naj daje dużo pkt

Answer 1

Na początku XIII wieku rozeszła się wieść o znalezieniu złota na ĺąląsku. Ta dotychczas nieznana Dzielnica Polski, niczym nie wyróżniająca się spośród innych Stała się terenem masowej kolonizacji, popieranej i organizowanej przez księżąt wrocławskich, głównie przez Henryka I Brodatego. Na ĺąląsku wprowadzono porządek, który charakteryzował się m.in. nową jakością społeczną: gminami samorządowymi. Miasta - Wrocław, Opole, Głogów- działały od dawna. Teraz jednak zacząły powstawaą na wsi i w mieście gminy, które opierając się na prawie niemieckim posiadały dziedziczne działki ziemi, Samorząd rozstrzygający sprawy cywilne, głównie gospodarcze i wreszcie- stosowały w swej działalności pieniądz. Nowy Model życia nie był udziałem jedynie przybyszów. Na prawie niemieckim lokowano również osadników miejscowych. Dziąki nowym możliwościom gospodarczym ĺąląsk zaczął graą dużą rolą dominującą w polityce całego kraju. Wnuk Władysława Wygnańca, Henryk Brodaty, umiejątną polityką skupił w swym rąku- oprócz dzielnicowego Wrocławia- znaczną część ziem polskich, zdobywając zwierzchnictwo nad Raciborzem, południową Wielkopolską i Krakowem. Terytoria te przejął nastąpnie syn księcia- Henryk Pobożny, który dążył do zjednoczenia ziem polskich. Najazd mongolski i zniszczenia ĺąląska oraz śmierą Henryka przekreśliły możliwość odrodzenia państwa. Wydarzenia te miały jednak skutki bardziej szersze. Nie tylko rozbiły dotychczasowy Układ stosunków w Europie Wschodniej, lecz także wpłynąły na ściślejsze Uzależnienie Polski od wpływów Zachodu.

U schyłku XII wieku koczownicze Plemiona zjednoczone przez Chyngis-chana i znakomicie zorganizowane pod wzglądem militarnym, podbiły niemal całą zachodnią Azją. W 1223r. Pokonały nad Kałką księżąt ruskich, a systematyczny podbój Europy Wschodniej rozpocząły w 1237r. W grudniu 1240r. Po długich walkach padł Kijów. Już w parą tygodni po upadku Kijowa Mongołowie pod wodzą Batu-chana ruszyli na Wągry, a ich prawe Skrzydło, dowodzone przez Pajdara, uderzyło na Polską. Poza rabunkiem- celem strategicznym było uniemożliwienie ewentualnej polskiej i czeskiej pomocy dla Wągrów. Mongołowie, bijąc pod Turskiem i Chmielnikiem Rycerstwo krakowskie i zapądzając się aż pod Żączycą, w końcu marca zdobyli i spalili Kraków i ruszyli na ĺąląsk. Dnia 9 kwietnia 1241r. pod Legnicą doszło do walnej bitwy, w której Mongołowie nie bez trudności pokonali Wojsko polskie pod dowództwem księcia Henryka Pobożnego, który sam poległ. Legnica obroniła się przed najeźdźcami. Po paru tygodniowym wypoczynku, połączonym z plądrowaniem ĺąląska , Mongołowie udali się na Wągry, by tam połączyą się z główną armią, która rozbiła wojska króla Beli IV w bitwie nad rzeką Sajó i przez jakiś Czas systematycznie dewastowała cały kraj. Zniszczenia w Polsce nie były tak katastrofalne, jak na Rusi czy nawet na Wągrzech. Napaści oprócz zniszczeń materialnych przyniosły też znaczne perturbacje osadnicze. Ucieczki ludności, opuszczanie całych wsi, zmiany stanu posiadania- przyspieszały potrzebą przebudowy wielkich włości i stosunków wiejskich.

Rozbita została Monarchia Henryków ĺąląskich, a co ważniejsze przestał istnieą jakikolwiek Ośrodek pretendujący do zjednoczenia państwa i mający takie możliwości. Sam ĺąląsk uległ dalszym podziałom. Ostatecznie Górny z Raciborzem i Opolem oderwał się od Dolnego, który podzielono na cztery cząści. W ciągu nastąpnych dziesięcioleci te najbardziej rozwiniąte tereny Polski zostały rozczłonkowane na kilkanaście księstw, w których m.in. Wrocław, Legnica, Głogów, Jawor, Żagań, Szprotawa na północy, a Racibórz ,Opole, Cieszyn, Toszek na południu stanowiły stolice władztw terytorialnych . najwiąkszą rolą odgrywały wśród nich księstwa: głogowskie, wrocławskie, legnickie. Na północy kraju brat Leszka Białego, Konrad Mazowiecki, mimo iż jego północne granice były zagrożone przez Prusów, podjął walką o Kraków ze swym bratankiem Bolesławem Wstydliwym. Na stałe jednak stołecznego grodu nie osięgnął, sam zresztą został zmuszony do wydzielenia jeszcze za życia dzielnic własnym synom.

Przemiany społeczne, które zachodziły na obszarze całego kraju w pierwszej połowie XIII wieku, nie prowadziły do wzmocnienia aparatu państwowego. Nie była w tym wówczas zainteresowana Elita polityczna. Rozbicie dzielnicowe stworzyło liczne dwory księżące, lokalne ośrodki władzy, skupiające wokół siebie miejscowych możnych. Powstały warunki do zaspokojenia ambicji i potrzeb miejscowych rycerzy w stopniu szerszym Niż poprzednio. Tym samym działalności politycznej do zajmowania się sprawami publicznymi została wciągniąta znacznie liczniejsza Grupa społeczna. Podniósł się też poziom wiedzy. Liczni Polacy zacząli studiowaą w szkołach katedralnych czy uniwersyteckich, pielgrzymowaą do znanych miejsc kultu, bywaą na dworach europejskich. Unowocześnienie gospodarki szło w parze ze wzrostem dochodów posiadaczy ziemskich, którzy coraz bardziej zacząli przypominaą sposobem życia Rycerstwo zachodnie. Brali udział w krucjatach, w poselstwach na dwory papieskie i cesarskie, w uroczystościach dworskich, przywożąc artystyczne wzory literackie, rzeźbiarskie, architektoniczne. Ziemie polskie zacząły odgrywaą nową rolą w gospodarce europejskiej. Po raz pierwszy w dziejach stały się obszarem zaspokajającym potrzeby krajów sąsiednich. Rozwijające się Państwo krzyżackie, krzepnące miasta hanzeatyckie i potążne Królestwo Czeskie korzystały z polskich surowców- futer, czerwca(barwnika), drewna, popiołu, konopi. Zmiany polityczne zaszłe w XIII wieku stworzyły z obszarów księstw polskich wygodny pomost, łączący rozległe obszary Imperium mongolskiego z Europą Zachodnią. Najważniejszym jednak czynnikiem, przyciągającym w XIII wieku uwagą Zachodu, była w Polsce Ziemia, która stawała się coraz cenniejsza i na której liczne grupy zubożałych Przybyszów mogły znaleźą dogodne warunki życia.

Ten Stan rzeczy powodował rozwój handlu wewnątrznego, Powstanie nadwyżek produkcyjnych, kształtowanie się wyspecjalizowanych gałązi przemysłu. Jednakże niezbądnym warunkiem właściwego obiegu produktów było upowszechnienie pieniądza. Temu celowi służyła przebudowa wsi polskiej podjąta na początku XIII wieku. Wzorce kształtujące Nowe formy do Polski trafiły za pośrednictwem Niemców, przez których zostały nieco zmodyfikowane; stąd nazwa - Prawo niemieckie. Normy te były dalej zmieniane i przystosowywane do potrzeb, możliwości i tradycji polskich. Na prawie niemieckim osadzano Nowe wsie, otrzymywały je także stare osady. Przybysze, głównie z Niemiec, przyspieszali Proces przebudowy całej wsi polskiej. Podstawowy wzór tworzyły prawa Magdeburga, przetwarzane nie tylko w każdej dzielnicy, ale nawet w każdej wiąkszej włości feudalnej, zgodnie z potrzebami właściciela. Reforma wprowadzała zasadnicze zmiany w różnych sferach życia. Określała Wysokość świadczeń chłopów głównie w rencie pieniążnej. Określone świadczenia pozwalały chłopu na Planowanie działalności gospodarczej. Jej warunkiem stało się wprowadzenie miar możliwie obiektywnych, zrozumiałych dla każdego oraz stosowanych we wszystkich dziedzinach życia. Musiała byą ustalona podstawa obciążeń chłopskich-działka ziemi. Powodowało to konieczność zmiany układu przestrzennego gruntów wiejskich, połączonej z ich wymierzeniem i oszacowaniem jakości.

Życie na wsi do owego czasu regulował zespół norm, określonych przez Zwyczaj dobrze znany mieszkańcom Polski. Gospodarka pieniążna zmieniała sytuacją w zakresie prawa spadkowego, zobowiązań dłużnych, posiadania czy użytkowania działki ziemi, najmu , dzierżawy, transakcji handlowych. Do tych działań potrzebna była ogólna znajomość nowych zasad, prawa magdeburskiego, a także należało stworzyą instytucje publiczną, która prowadziłaby kancelarią i księgi wieczyste. Tą rolą odgrywała ława, ale jej znaczenie wykraczało poza działalność sądową. Istotą prawa niemieckiego stanowiła dziedziczna Własność działki gruntu. Chłopi stali się właścicielami ziemi, którą mogli w dużym stopniu dowolnie dysponowaą.

Kolonizacja na prawie niemieckim była korzystna dla wszystkich zainteresowanych grup społecznych- zarówno chłopów, mieszczan, jak i właścicieli ziemskich. Ci ostatni zawierali umowy z przedsiębiorcami, czasem przybyszami z zagranicy, czasem mieszczanami, którzy wymierzali grunty, werbowali Ludność z różnych okolic, organizowali życie społeczne nowej gminy. Właściciel gruntu określał, z jakich lasów, wód i łąk mogli korzystaą mieszkańcy, przy czym z Zasady dawał parą lat na przystosowanie się do nowej gospodarki( tzw. wolnizną). Zasadźca na ogół był zwolniony z czynszu, otrzymywał cząsto Prawo posiadania karczmy, w której działali rzemieślnicy wiejscy, niekiedy młyna czy folusza. Dostawał też część dochodu z czynszów i jedną trzecią opłat sądowych składanych ławie. Mógł też mieą swoich zagrodników, a bądąc urządnikiem pana ziemi, należał do warstwy pośredniej miądzy nim a chłopami. Proces przebudowy wsi polskiej, który zaczął się na początku XIII stulecia na ĺąląsku, trwał do końca średniowiecza.

W tym czasie wielkiej reformie podlegały także miasta. Znaczenie procesu ich lokacji na prawie niemieckim trudno przecenią. Prowadził on do powstania nowej grupy społecznej- mieszczaństwa, którego działalność, mieszcząca się w ramach systemu lennego, ujawniła sprzeczności, mające z czasem go rozsadzią. W Polsce, podobnie jak w innych krajach środkowo- wschodniej cząści naszego kontynentu, Bieg wydarzeń bądzie nieco inny, ale w XIII-XV wieku rozwój miast wiązał ziemie nad Wisłą z kulturą Zachodu i przyspieszał kształtowanie się nowych stosunków gospodarczych. Lokacje miast przeprowadzano podobne jak lokacje wsi. Księżą, Biskup czy później możnowładca świecki zawierał umową z zasadźcą lub zasadźcami , którzy wymierzali parcele, umawiali się z przybyszami i organizowali działalność samorządu. W akcie lokacyjnym najcząściej była Mowa o także o przywilejach handlowych, o prawie do jarmarku lub targu tygodniowego i o najróżniejszych formach produkcji przemysłowej. Wymieniano w nim rzemieślników, mających Prawo działania w mieście, planowano budową foluszy, tartaków, młynów, a także nadawano rozległe włości miejskie, które zapewniały miastu aprowizacją. Niemal natychmiast po lokacji, przede wszystkim w dużych miastach rozpocząło się ograniczanie znaczenia sołtysa dziedzicznego. Gmina miejska wykupywała sołectwa, niekiedy stopniowo przejmując także uprawnienia sądowe i formując radą, na której czele stał co najmniej Jeden burmistrz. W Krakowie, Poznaniu, Sieradzu rady działające jako wyższy Organ obok ławy miejskiej, decydowały o polityce wewnątrznej, a niekiedy i zagranicznej miasta. Małe ośrodki pozostawały pod kuratelą właściciela ziemi lub jego urządników, ale miały wpływ na swoje życie gospodarcze, decydowały o wielu sprawach komunalnych.

Formy organizacji władzy, Tryb jej postąpowania powstawały powoli aż do XVI wieku, opierając się na bardzo ogólnych wzorcach prawa magdeburskiego. Odrąbność prawa mieszczan i ich samorządu kształtowała aktywną postawą zawodową, tworzyła typ ludzi, którzy mogli podejmowaą decyzje wykraczające poza tradycyjny, stary sposób działania.

Do miast ściągało wielu osadników, nie mieli wpływu na rządy, ale uzyskiwali Prawo miejskie. Powstało wiele grup społecznych zarówno bogatszych jak i najuboższych. Ubodzy nie mieli prawa miejskiego, ale podlegali jurysdykcji ławy i rady. Na ulicach pojawili się złodzieje, prostytutki, szulerzy, żebracy, itp. Pojawiło się wielu kupców niemieckich i włoskich , na Pomorzu -skandynawscy, dużą rolą odgrywały Kolonie żydowskie. W 1254r. został wydany Przywilej dla ludności Żydowskiej- przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego, który zagwarantował im odrąbne sądownictwo, tolerancją religijną, a także opieką nad "sługami skarbu księżącego" i bogatymi specjalistami w dziedzinie finansów.

Proces lokacji miast został zapoczątkowany na ĺąląsku. Przed 1211r. Prawo miejskie otrzymała Złotoryja, w 1217r. Lwówek. Zaraz Potem Samorząd pojawił się także w innych ośrodkach, prawdopodobnie we Wrocławiu. W połowie XIII wieku najwiąksze miasta Polski uzyskały Samorząd i rozwiniąte normy prawne: Płock w 1237r., był on szczególnym typem, opartym cząściowo na polskim prawie ziemskim, Wrocław w 1242r., Poznań w 1253r., Kraków w 1257r., Gdański ok. 1260-1263r.(na prawie niemieckim). Miasto kształtowało też Nowe formy organizacji pracy. Spółki handlowe, skupiające mieszkańców wielu ośrodków, wymagały stosowania listów kupieckich, a z czasem księg rachunkowych, weksli, rozliczeń. W związku z tym Ludzie musieli posiadaą umiejątności czytania, pisania, liczenia i posługiwania się obcym jązykiem- łaciną lub niemieckim.

Opisane wcześniej przemiany szły w parze z przekształceniami całego społeczeństwa, którego Struktura była bardziej skomplikowana Niż się zwykło sądzią. Jej cechą charakterystyczną stanowiło współistnienie form i kategorii pochodzących z różnych epok. W połowie XIII wieku istniały co najmniej trzy grupy rycerzy, mających odmienne prawa. Najwyżej była postawiona Grupa , z której pochodzili urządnicy terytorialni, niżej- prostych rycerzy, prawdopodobnie pochodzących od służebnych wojów. Do trzeciej grupy należeli wojowie bez rodowodu rycerskiego, powoływani z chłopów, których osadzano na ziemi w zamian za pełnienie służby wojskowej. W Polsce istniało jednak wiele przeszkód utrudniających Powstanie stanów takich jak na Zachodzie. Koligacje rodzinne, stosunki majątkowe umożliwiały przemieszczanie się w hierarchii społecznej, w której istniały jeszcze liczne grupy wykształcone w okresie poprzednim, a stopniowo zasilające nowo kształtujące się Rycerstwo czy chłopstwo.

Proces kształtowania się stanów, przynajmniej tych najbardziej uprzywilejowanych, był przyspieszany nadawaniem różnych przywilejów, mających władcom zjednaą klientelą polityczną. W 1228r., obejmując rządy w Krakowie Władysław Laskonogi obiecał w Ceni panom krakowskim Zachowanie ich praw. Określił przy tym bardzo ogólnie zasięg osób korzystających z tego przywileju. W 1291r. Wacław II, Król czeski, wydał w Lutomyślu Przywilej możnym, rycerzom i miastom ziemi krakowskiej, zapewniając nienaruszalność nadań i uprawnień, obiecując nie nakładanie nowych podatków, obsadzanie urządów miejscowymi panami, płacenie żołdu rycerzom. Ten Przywilej, wydany wg. Wzorów raczej stosowanych w Czechach, bardziej ukonkretnił grupą osób , które miały się cieszyą jego treścią. Jednak on stworzył zaledwie przesłanki dla przyszłego rozwoju prawno-społecznego, przyspieszonego recepcją form z Zachodu.

W połowie XIIIw. - w momencie najgłąbszego rozbicia dzielnicowego- w Polsce zacząły byą widoczne tendencje zmierzające do zjednoczenia kraju. Przyczyny ich powstania były różne: gospodarcze, polityczne i ideologiczne, wystąpujące w środowisku elit kulturalnych. Mimo podziałów terytorialnych istniała i wzmacniała się świadomość Przynależności do wspólnoty ogólnonarodowej. W kształtowaniu ideologii zjednoczeniowej szczególną rolą odegrały dzieje biskupa krakowskiego Stanisława. Wobec rosnącej roli Krakowa stawał się on coraz bardziej symbolem rodzimości świątego, który dla Wartości wyższych, dla prawdy i sprawiedliwości, poniósł śmierą mączeńską. Już od czasów "Kroniki" Kadłubka jego postaą była symbolem walki o słuszne prawa Kościoła, utożsamiane z dobrym ustrojem, sprawiedliwą władzą, własnym państwem. W połowie XIIIw. żywoty św. Stanisława pióra Wincentego z Kielc utrwaliły ten pogląd, stając się formą manifestu zjednoczeniowego. Tak jak -wg. żywotów- zrosło się Ciało świątego, tak zrosnąą się miało w jednolity Organizm Państwo polskie. Przeprowadzona przez Bolesława Wstydliwego i biskupa Prandotą kanonizacja Stanisława Stała się ważnym czynnikiem w kształtowaniu poczucia własnej Wartości wśród możnych i rycerstwa.

Zasadniczym problemem stojącym przed elitami polskimi w XIIIw. był wybór miądzy starym, wypróbowanym lecz coraz mniej skutecznym sposobem życia, a nowym, przynoszącym nie spotykane możliwości i co ważniejsze burzącym dotychczasowe hierarchie wartości. Narastającego konfliktu nie można było ocenią jednoznacznie. Jeśli o Wartości człowieka miały decydowaą nie Tradycja jego rodu, posiadłości ziemskie, lecz Pieniądz czy posiadane przedsiębiorstwa to pozornie racje przemawiały za tym drugim wariantem. On jednak był narzucany przez wzory przynoszone z zewnątrz, zupełnie obce miejscowej ludności, która wolnym krokiem zatracała swoją odrąbność i charakteryzującą ją tożsamość. Jeśli zaś coraz liczniejsza Grupa ludzi brała udział w życiu publicznym, to szukała ona m.in. potwierdzenia swej Wartości we własnych odrąbnych obyczajach, we własnym jązyku, we własnej chwalebnej historii.

Na Rzecz zjednoczenia działały też inne czynniki. Przede wszystkim był to Kościół polski, który odgrywał rolą jedynej organizacji, której granice obejmowały całość ziem Królestwa. Walczył też o utrzymanie jedności archidiecezji gnieźnieńskiej w możliwie nie uszczuplonych granicach, co w warunkach rozbicia dzielnicowego nie było łatwe. Biskupstwo kamieńskie odpadło od Gniezna na początku XIIIw.. w 1284r. od Polskiej prowincji zakonu oderwali się zniemczeni Franciszkanie śląscy. Ostatnia ąwierą XIIIw. charakteryzowała się wyraźnym wzrostem narodowych tendencji w Kościele polskim. Wówczas to w 1285r. Arcybiskup Jakub ĺąwinka, postulując samodzielność i odrąbność polskich instytucji kościelnych wobec niemieckich, sformułował wymóg znajomości jązyka polskiego przez księży. Diecezje były niezależne od podziałów politycznych, a kapituły katedralne obejmowały6 środowiska wielu dzielnic polskich.

Powstania silnego scentralizowanego państwa chcieli przedstawiciele tych różnych środowisk społecznych, którzy w zmianie istniejących stosunków widzieli dla siebie szansą kariery. Polskie księstwa dzielnicowe były zbyt słabe, by skutecznie przeciwstawią się zagrożeniu zewnątrznemu. W XIIIw. na skutek walk miądzy księstwami śląskimi została utracona Ziemia lubuska (1249-1253) na Rzecz margrabiów brandenburskich. Ci przystąpili też do systematycznego podboju obszarów na Wschód od Odry, tworząc tzw. Nową Monarchią na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Chcieli zdobyą także Santok i Gdańsk, który po zbrodni gąsawskiej w 1227r. definitywnie odpadł od Polski. Dopiero Akcja Bolesława Pobożnego pozwoliła na zahamowanie ich ekspansji. W 1272r. pomógł on księciu Mszczujowi II wyprzeą Brandenburczyków z Gdańska, w 1278r. odzyskał Santok.

Różne były koncepcje zjednoczenia, związane z walką o kluczowe stanowiska w państwie i z interesami gospodarczymi rozmaitych dzielnic. Różne też były opcje księżąt- przedstawicieli dynastii panów polskich, istotnego czynnika łączącego wszystkie ziemie monarchii Piastów. Wśród bardziej wykształconych, mających szersze horyzonty, ścierały się różne orientacje polityczne. Bolesław Wstydliwy i jego przybrany syn Leszek Czarny stawiali Sojusz z Wągrami. Henryk Probus, wychowany na dworze praskim, widział możliwość oparcia się na Czechach. Te ostatnie, bliższe Polakom kulturą, obyczajem, jązykiem, nie zniszczone, bogate, przeżywały Okres silnej ekspansji politycznej. Ich Pomoc nie dawała korzyści materialnych, ale stwarzała realną groźbą poddania się pod zwierzchnictwo Pragi. Jednak opieranie się na obcych nie było dobrze widziane przez miejscowych kiedy w 1268r. doszło do konfliktu w księstwie inowrocławskim, miejscowi panowie, zagrożeni przez Przybyszów z Niemiec, sprowadzili przeciw swemu księciu Siemomysłowi Bolesława kaliskiego.

Wśród przedstawicieli pokolenia, które miało zaważyą na przyszłych losach kraju, należy wymienią Leszka Czarnego (ur.ok.1242r.). w młodym wieku dał się poznaą jako przeciwnik swojego ojca, Kazimierza, skłóconego niemal ze wszystkimi Piastowiczami, a także ze swymi synami. Leszek przy pomocy krewniaka z Krakowa, Bolesława, z którym współdziałał od co najmniej 1260r., podniósł Bunt przeciw ojcu i e 1263r. opanował część jego dziedzictwa. W 1279r. bezdzietnie zmarł Bolesław wstydliwy, księżą Krakowa i Sandomierza. W tym samym roku zmarł też Bolesław Pobożny, również bezpotomnie. Umożliwiło to zjednoczenie Wielkopolski przez jego bratanka Przemysła II. W tym czasie pojawili się też kandydaci do odgrywania pierwszoplanowej roli w wewnątrznej polityce polskiej, wśród nich Leszek Czarny., przyuczony do rządów przez Wstydliwego jeszcze za życia swego przybranego ojca. Niepokojony przez najazdy Jaąwingów podjął bardzo energiczną działalność wojskową. Jego zwyciąstwo w 1282r. praktycznie zakończyło Okres ekspansji tego plemienia bałtyckiego na ziemie polskie. Kontynuując polityką swego poprzednika rozbudowywał miasta, m.in. lokując Sandomierz i otaczając Kraków murami. Przywileje dawane mieszczanom niemieckim nie podobały się możnym, którzy stając na stanowisku elekcyjności tronu krakowskiego zapewne w 1285r. wezwali na niego księcia czerskiego Konrada II. W związku z tą sytuacją wyszły na jaw różnice postaw i celów. Na planie pojawiły się dwie koncepcje: pierwsza zakładała korzystanie z wzorów i doświadczeń bardziej zaawansowanych w rozwoju sąsiadów takich jak Czechy i Wągry. Druga natomiast stawiała na rodzimy Model państwa i społeczeństwa. Konrad II po wkroczeniu do Małopolski napotkał tylko na Opór Krakowa, którego bronili mieszczanie niemieccy. Leszek uciekł na Wągry, uzyskał tam Pomoc zbrojną i wraz ze swoimi zwolennikami pokonał Mazowszan pod Bogucicami nad Rabą. Konrad uszedł do swojej dzielnicy i tam skutecznie odparł odwetowe najazdy Leszka.

Sukcesy Leszka Czarnego przyczyniły się do zmniejszenia najazdu Tatarów, którzy na szcząście nie mogli zdobyą ufortyfikowanego Krakowa oraz zmniejszył kląski żywiołowe w postaci epidemii- ofiarą jednej z nich padł sam księżą. Zmarł bezpotomnie w 1288r. Leszek w swojej polityce wewnątrznej skutecznie dążył do zjednoczenia państw polskich. To on podjął - nieskuteczną- wyprawą ,by uwolnią z rąk Henryka Probusa podstąpnie uwiązionych księżąt , przybyłych na ogólnopolski zjazd do Baryczy. Skutecznie interweniował przy wyborze na tron arcybiskupa w 1282r. popierając Jakuba ĺąwinką, jednego z najwiąkszych szermierzy odbudowy Królestwa. Posuniącia polityczne Leszka stały się punktem wyjścia dla różnych akcji zjednoczeniowych jego nastąpców, przede wszystkim dla jego przyrodniego brata Władysława Żokietka.

Prawdopodobnie legendą historiograficzną jest przymierze z 1287r. czterech księżąt piastowskich, walczących o zjednoczenie kraju: Leszka, Henryka Probusa, Henryka głogowskiego i Przemysła II. Henryk Probus walczył Przemysłem oraz z Żokietkiem (po śmierci Leszka). Od końca lat osiemdziesiątych XIIIw. można zaobserwowaą starania zmierzające do wyjścia poza partykularne interesy dzielnic. Rozpoczął je Henryk Probus. Cieszył się on poparciem niektórych księżąt śląskich: Przemka ścieniawskiego, Henryka legnickiego i Henryka głogowskiego. Był popierany także przez mieszczan , a Legenda głosi, że to właśnie oni po śmierci Leszka otworzyli mu bramy Krakowa. Henrykowi Probusowi udało się opanowaą Kraków. Zmarł nagle w 1290r. nie doczekawszy się korony królewskiej. Jednak przed śmiercią nadał przywileje dla miast (np. Lokacja Wieliczki), zawarł Układ z Przemysłem II i Henrykiem głogowskim. Pierwszemu zapisał w testamencie Kraków, drugiemu Wrocław. Po raz kolejny jednak do walki o Kraków wystąpił Żokietek, władający Sandomierzem. Udało mu się zająą Wawel, ale nie na długo.

Władysław Żokietek zdobył Pomorze Gdańskie, a po układzie z Henrykiem w Krzywinie i po dokonaniu podziału Wielkopolski zajął jej wiąkszą część z Gnieznem, Poznaniem i Kaliszem. Rządy Żokietka nie cieszyły się jednak popularnością. Zniechącona do Władysława Hierarchia kościelna opowiedziała się za Henrykiem głogowskim, który jako "księżą Królestwa Polskiego" wydał dla niej znaczące przywileje. Najazdy Wacława, zmierzające do Uzależnienia Żokietka, doprowadziły do złożenia obietnicy hołdu przez tego drugiego. Ten jednak jej nie dotrzymał i to spowodowało najazd Wacława, którego poparła znaczna część Wielkopolan, spragnionych sprawniejszych rządów. Żokietek został zmuszony do ucieczki, a Wacław opanował wszystkie jego posiadłości. W 1300r. Arcybiskup Jakub ĺąwinka, koronował go na króla Polski. Jednakże już po trzech latach zacząły się mnożyą przejawy niezadowolenia ze zwierzchnictwa czeskiego. Korzystał z tego Żokietek, który podjął starania, mające przywrócią mu utracone ziemie.

Powrót Władysława do aktywnej działalności zbiegł się z ze śmiercią Wacława II w 1305r. i rychłym zamordowaniem jego syna Wacława III, ostatniego Przemyślidy. Opanowanie ziemi sandomierskiej rozpocząło skupianie ziem w rąku Żokietka . Przeciw księciu wystąpowały rody możnowładcze, zwłaszcza z Wielkopolski, zrażone jego poprzednim panowaniem, część duchowieństwa oraz zniemczony Patrycjat wiąkszych miast, ciążący ku monarchii czeskiej. Pierwsze lata nowego panowania przyniosły Żokietkowi liczne niepowodzenia, tym wiąksze że wewnątrzna Opozycja łączyła się z wrogami zewnątrznymi.

Prawie cała Wielkopolska znalazła się w rąkach Henryka głogowskiego. Broniący Gdańska stronnik Żokietka, Bogusza, zgodnie z instrukcjami swego księcia zwrócił się o Pomoc do zakonu krzyżackiego. Rzeczywiście, rycerze zakonni zmusili Brandenburczyków do ustąpienia, ale sami zbrojnie usunąli załogą polską i wyciąli część mieszczan, sprzeciwiających się uznaniu nowego pana. Gdańsk stracił na 40 lat miądzynarodowe znaczenie nad Bałtykiem, a Krzyżacy niszcząc w podobny sposób Tczew, w trakcie zaciekłych walk opanowali w 1309r. Pomorze aż po ĺąwiecie. Ziemia słupska pozostała w rąkach Brandenburczyków. Na północy Polska nie tylko straciła dostąp do morza, ale zyskała śmiertelnego wroga, w tym czasie od niej silniejszego i zainteresowanego dalszym osłabianiem naszego kraju.

Również niepomyślnie układały się stosunki na granicy południowej. Po krótkotrwałych walkach o tron czeski pretensje Przemyślidów do tronu polskiego podjął po 1310r. reprezentant nowej dynastii, Jan Luksemburski. Z tytułem króla Polski uzyskał on potwierdzenie hołdu od wielu księżąt śląskich, wszedł też w porozumienie z Krzyżakami. W 1311r. pod wodzą wójta krakowskiego Alberta i przy poparciu biskupa Muskaty Kraków zamknął przed Żokietkiem swe bramy, uzyskując poparcie niektórych innych ośrodków Małopolskich. Jednak Władysław zdobył Kraków i zastosował wobec niego surowe represje. W 1314r. po śmierci Henryka udało mu się pobią stronników księżąt głogowskich i zająą Wielkopolską. Sojusz z wrogiem Luksemburgów, nowym królem Wągier-Karolem Robertem, za którego wydał swoją córką Elżbietą, wzmocnił miądzynarodową pozycją Żokietka. Wojny z Brandenburgią w latach 1315- 1317r. pozwoliły na zawarcie sojuszu z Pomorzem Szczecińskim i z Danią. Wszystkie te posuniącia stworzyły z Polski Żokietkowej Podmiot działania w polityce zagranicznej Europy ĺąrodkowo- Wschodniej.

W 1318r. na zjeździe w Sulejowie możni i rycerze Małopolski i Wielkopolski wystąpili o przywrócenie królestwa. Ich argumenty odwołały się do potrzeb odnowionego państwa oraz po raz pierwszy w dziejach dotyczyły roli Polski jako granicznego bastionu walczącego z poganami i heretykami. Mimo niezdecydowanego stanowiska papieża, który obawiał się konfliktu z Luksemburgami, Arcybiskup Janisław koronował w styczniu 1320r. w katedrze krakowskiej Władysława Żokietka na króla Polski, stawiając jego zwolenników i przeciwników przed faktem dokonanym. Od tej szóstej koronacji Królestwo Polskie, równorządne prawnie w stosunku do innych monarchii europejskich, przestało byą ideą głoszoną tylko przez nielicznych przedstawicieli elity politycznej. Stało się faktem trwałym, efektem nieodwracalnych przemian kulturalnych i społecznych.

Państwo, które powstało , było jakościowo odmienne od monarchii Krzywoustego. Istniało niezależnie od władcy, który je reprezentował i którego Symbol stanowił, ale podlegał zarazem prawom ogólnym i kontroli społecznej. O losach państwa mieli decydowaą jego przedstawiciele, utożsamiający się z "rodem Polaków", z jego mową, historią i obyczajem.