Question

Napisać rozprawkę na temat "Lalka najwybitniejsza polska powieść"

Answer 1

Powieść jest jednym z głównych gatunków epickich czasów nowożytnych. Ten fabularny utwór, pisany prozą, odznacza się większym rozmiarem i swobodą wielowątkowej kompozycji. Charakterystyczną dla niego jest również zróżnicowana forma narracji oraz wyraźne nastawienie poznawcze. Powieściopisarze podejmują obecnie problematykę społeczno-obyczajową, psychologiczną, fantastycznonaukową, polityczną, sensacyjną i kryminalną. Szerokość zakresu podejmowanych w dziełach problemów nadaje im swobodny wyraz.
W dzisiejszych czasach powieść jako gatunek jest bardzo rozpowszechniona i rozbudowana, lecz jeszcze w XVII i XVIII wieku poetyki normatywne w ogóle go nie uwzględniały, lub zaliczały go co najwyżej do gatunków niskich. Za rzeczywiste początki powieści przyjęto brać siedemnastowiecznego „Don Kichota” Cervantesa oraz utwór Defoe „Robinson Crusoe” z przełomu XVII i XVIII wieku. Właśnie XVIII wiek przyniósł rozwój gatunku. W tym czasie powstały między innymi „Nowa Heloiza” J.J. Rousseau i „Cierpienie Młodego Wertera” J.W. Goethe. Wiek XIX stał się okresem najbujniejszego rozkwitu powieści. Właśnie wtedy pisarz angielski Walter Scott stworzył nową odmianę - powieść historyczną. Ukształtował się również nurt dojrzałego realizmu, w którym to ewolucji uległy m.in. formy narracji i kompozycje wątków fabularnych, jak również przekształcił się zasięg tematyczny i co najważniejsze - światopogląd.W Polsce istotne znaczenie dla uformowania się dojrzałego realizmu miały dzieła pisarzy europejskich. Również dzieła Tołstoja i Dostojewskiego powstały przed wielkimi polskimi powieściami pozytywizmu. Dodatkowo jednak realizm krytyczny w Polsce wzbogacony został przez rodzimą tradycję, czyli: gawędy, pamiętniki i gatunki dziennikarskie, jak również nowele, których twórcami byli zwykle ci sami ludzie, którzy tworzyli wielkie dzieła. Pisarze spoglądali krytycznie na konflikt między utrwalonymi tradycyjnymi zasadami postępowania a nowym spojrzeniem na świat. Paradoksalnie bohater stawał się nie tylko indywidualnością, ale i typowym przedstawicielem danej warstwy społecznej. Postaci literackie posiadały ogromnie złożoną psychikę, natomiast ich losy przedstawiane były w całej swej złożoności.

Historia i wszelkie sytuacje opisane w „Lalce” swobodnie mogłyby okazać fragmentami, wyrwanymi z życia autentycznych, żyjących w XIX wieku ludzi. I choć nie sposób ogarnąć na kilku stronach różnorodności i bogactwa dzieła Prusa nie można nie uznać go za czołową powieść realizmu krytycznego w Polsce.