NA DZIS! prosze o opracowanie tych podpunktow ale nie duzo. ma byc na temat i konkretnie.
dziekuje
ZAGADNIENIA NA SPRAWDZIAN Z Średniowiecza
1Chronologia epoki
2Teocentryzm
3Uniwersalizm
4Scholastyka
5Iluminacja
6Filozofia św. Augustyna, św. Tomasza, św. Franciszka, tomizm, augustynizm, franciszkanizm
7Gatunki literackie średniowiecza str 208podręcznik
8Temat i treść „Pieśni o Rolandzie”
9Elementy idealizujące w scenie śmierci Rolanda
10Cechy średniowiecznego rycerza, władcy, świętego, ascety.
11Chanson de geste
12Historiografia, hagiografia
13Obraz miłości w „Dziejach Tristana i Izoldy”
14Obraz władcy w „Kronice polskiej” Galla Anonima
15Erem, aceta, asceza
16Obraz Matki Boskiej w „Bogurodzicy” i „Posłuchajcie bracia miła”
17Rodzaje archaizmów w „Boguurodzicy”
18Zabytek języka polskiego- definicja
19Stabat mater dolorosa, ars moriendi
20Dance macabre
21Na czym polega groteskowy obraz śmierci w „Rozmowie mistrza Polikarpa ze śmiercią”?
22Kim był Villon i o czym pisał?
1. Chronologia epoki
Początek: 476rp.n.e.- upadek Cesarstwa Rzymskiego, koniec: 1455r- wynalezienie druku prze Gutenberga, 1453r- upadek Konstantnopola, 1492r- odkrycie Aameryki przez Kolumba.
2. Teocentryzm- w centrum świata znajduje się Bóg, a ludzie wyznawali wyższość dóbr duchowych nad doczesnymi, religii i jej założeniom podporządkowane były kultura i sztuka.
3. Uniwerssalizm- jednolitość epok, polega na tym, że państwa Europy były podporządkowane jednej władzy kościelnej i świeckie. Uznawano zwierzchnictwo papieża, urzędowym językiem była łacina a ustrojem- feudalizm
4. Scholastyka- nauka uczona głównie na średniowiecznych uniwersytetach. Tym mianem oznaczano nadmiernie spekulatywną filozofię zajmującą się wydumanymi problemami.
5. Iluminacja- określenie poznania prawd wiecznych przez wewnętrzne oświecenie.
6. Filozofia św. Augustyna, św. Tomasza, św. Franciszka, tomizm, augustynizm, franciszkanizm
Augustynizm- duch góruje nad ciałem, nejwyższym bytem jest Bóg, który jest także dobry, piękny, jest źródłem wiedzy i wiary, a człowiek jest Bogu całkowicie podporząkowany
Tomizm- świat jest harmonijny i uporządkowany, stanowi drabine bytów, na której każdy ma swoje wyznaczone miejsce- człowiek jest między materią a aniołami
Franiciszkanizm- radosna filozofia wiary, nakazująca kochać świat i jego mieszkańców, a także życie w ubóstwie, niezgoda na okrucieństwo, zabijanie i chciwość
7Gatunki literackie średniowiecza- legenda, pieśń, epos rycerski, epos miłosny, kronika, kazanie
8Temat i treść „Pieśni o Rolandzie”- przeczytaj jakies dobre streszczenie
9Elementy idealizujące w scenie śmierci Rolanda- Raniony rycerz znajduje odpowiednie miejsce na wzgórzu. Tam pod pięknym drzewem, na zielonej trawie będzie konał. Ma jeszcze siłę aby bić się w pierś, w ostatnich minutach życia wyciąga rękawicę ku niebu, by oddać ją Bogu, obraca twarz ku Hiszpanii, lecz czule wspomina ojczyznę. Umarł a jego duszę zabrali aniołowie. Oczywiście cała ta scena nie jest przypadkowa. Wzgórze przypomina Golgotę, rękawica oddana Bogu, uznanie jego zwierzchnictwa, zaś sam Roland może kojarzyć się z Chrystusem. Scena śmierci szlachetnego rycerza przepełniona jest znakami religijnymi. Panuje atmosfera podniosła i pełna patosu a Roland odgrywa rolę męczennika.
10Cechy średniowiecznego rycerza, władcy, świętego, ascety-
* odwaga i męstwo
* honor
* uczciwość
* wierność królowi i damie swojego serca
* wiara w Boga
* doskonały żołnierz
* szlachetnie urodzony
* wierność etosowi rycerskiemu
11Chanson de geste- poezja epicka która pojawiła się u początków literatury francuskiej. Mianem tym określamy poematy rycerskie mówiące o przygodach (czynach) historycznych i legendarnych bohaterów.
12Historiografia, hagiografia
Histografia- dział piśmiennictwa obejmujący gatunki historyczne. Historiografia to inaczej określenie całokształtu pracy historyka razem z jej rezultatem, czyli produkcją dziejopisarską.
Hagiografia- jest to nurt literatury średniowiecznej, który zajmował się opisem żywotów
świętych.
13Obraz miłości w „Dziejach Tristana i Izoldy”- Dzieje Tristana i Izoldy ukazują miłość jako nieprzezwyciężoną siłę, której nie sposób pokonać. Jest potęgą, nad którą władzy nie ma nawet śmierć. Nie daje się racjonalnie pojąć, działając ślepo wbrew społecznym zakazom i wszelkim ludzkim zamierzeniom. Tajemniczy napój oznacza właśnie ową niepojętą przyczynę narodzin miłość, której nie sposób jednoznacznie wyjaśnić. Kochankowie owładnięci uczuciem, którego sami nie wybierali, zmuszeni są łamać wszystkie swoje zasady. Tristan porzuca nawet nakazy honoru rycerskiego, zdradzając swojego pana - króla Marka, a Izolda łamie przysięgę małżeńską. Miłość jest więc jednocześnie siłą fatalną w ich życiu, całkowicie je rujnując, każąc im cierpieć i nigdy nie doznać szczęścia. Kochankowie nie są w stanie żyć w rozłączeniu, ale też ich miłość nie może się zrealizować na ziemi. Całe ich życie jest więc nieustanną walką z owym uczuciem, ciągłą, skazaną na klęskę próbą zapomnienia o ukochanej istocie. Logika tego uczucia zakłada tylko jedno możliwe zakończenie - śmierć. Paradoksalnie to właśnie śmierć okazuje się wybawieniem. Symboliczny jest końcowymotyw opowieści, gdy krzaki dzikiego głogu, wyrastające na grobach kochanków, splatają się. Miłość niepokonana przez śmierć, okazuje się w końcu tryumfalna i spełniona.
14Obraz władcy w „Kronice polskiej” Galla Anonima-
W polskiej Kronice Galla Anonima mamy wizerunek doskonałego rycerza średniowiecznego. Gall Anonim ukazuje w swej kronice wizerunki dwóch idealnych władców: Bolesława Chrobrego i Bolesława Krzywoustego.
Bolesław Chrobry jest dobrym ojcem dla swych poddanych, rządzi mądrze i sprawiedliwie. Po jego śmierci kraj okrywa się żałobą.
Bolesław Krzywousty to król - rycerz, który osobiście bierze udział w wojnach, jest postrachem wrogów, a Niemcy nazywają go "Bolesławem, który nie śpi".
15Erem, aceta, asceza
Erem- ? nie mam pojecia
Asceta- człowiek umartwiający ciało w imię wyższych wartości i zbliżeniu sie do Boga
Asceza- dobrowolne, czasem radykalne wyrzekanie się i ograniczanie przyjemności, wstrzemięźliwość, zazwyczaj z pobudek religijnych.
16Obraz Matki Boskiej w „Bogurodzicy” i „Posłuchajcie bracia miła”
Maryja z Bogurodzicy:
- Matka Boga- Jezua
- święta, bogini
- jest w stanie wybłagać łaskę ludziom u Boga
- ludzie proszą ja o łaskę i pomoc
Maryja z Posłuchajcie....
- Matka człowieka
- zwyczajna kobieta
- cierpi, rozpacza, lamentuje, ubolewa
- prosi innych o pomoc
17Rodzaje archaizmów w „Bogurodzicy"- Archaizm leksykalny – słowo, które wyszło już z użycia.
Przykłady w Bogurodzicy: zbożny, przebyt, zwolena, dziela, gospodzin
Archaizm fleksyjny – słowo występuje w dawnej, nieobecnej już w polszczyźnie formie gramatycznej.
Przykłady w Bogurodzicy: zyszczy, spuści, Bogurodzica, dziewica, Maryja
Archaizm fonetyczny – dawne formy brzmieniowe słów.
Przykłady w Bogurodzicy: Krzciciela, sławiena
Archaizm słowotwórczy – słowo zostało utworzone od innego zgodnie z dawnymi zasadami słowotwórczymi.
Przykłady w Bogurodzicy: bożyc
Archaizm składniowy – występowanie dawnego ukształtowania składniowego, np. szyku.
Przykłady w Bogurodzicy: twego dziela
18Zabytek języka polskiego- definicja
Zabytki języka polskiego to najstarsze dzieła napisane w języku polskim, nazwy plemion polskich, zapisy, w których użyte są polskie nazwiska.
19Stabat mater dolorosa, ars moriendi
Sekwencja była średniowieczną pieśnią religijną o charakterze zbliżonym do hymnu (podniosłym, uroczystym). Typowym rozwiązaniem melodycznym było tutaj powtarzanie melodii w kolejnych wersach – najczęściej dwie następujące po sobie linijki brzmiały w ten sam sposób. Początki sekwencji jako gatunku do dzisiaj pozostają nieznane.
20Dance macabre- taniec śmierci
21Na czym polega groteskowy obraz śmierci w „Rozmowie mistrza Polikarpa ze śmiercią”? Działalność śmierci w utworze „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” można uznać za pożyteczną, gdyż porządkuje ona normy moralne, przede wszystkim zgładzając grzeszników, wśród których wyróżnieni są mordercy, kobiety lekkich obyczajów, przekupni i niesprawiedliwi sędziowie, ludzie łamiący śluby i żyjący w pijaństwie.
22Kim był Villon i o czym pisał?
poeta miłości i śmierci
Liczę na naj ;)