Question

Na czym polega awangardowość w "ferdyduke "

Answer 1

Czas i miejsce akcji

Czas akcji i fabuły nie jest określony. Jedynie z treści można wywnioskować, że jest to początek XX wieku (dwudziestolecie międzywojenne - rodzina Młodniaków),

Miejsce akcji jest dokładnie określone:

Warszawa (dom Młodniaków, szkoła)

Bolimowo (dworek Hurleckich)

jest jedna data - lata 30-te XX w. To nie jest istotne. Bardziej istotna jest charakterystyka, istota tego okresu, co się dzieje. Są rozdziały, w których miejsce nie jest podane - mecz tenisowy. Samo miejsce szkoła jest miejscem symbolicznym, mogłaby być gdziekolwiek.

Czas i miejsce akcji są symboliczne. Dają możliwość charakteryzowania pewnych zdarzeń.

 

 

Kreacja bohatera

Bohater jest wykreowany w sposób nietypowy. On jest przykładem, co z człowiekiem dzieje się w życiu codziennym.

Styl

Język jest prosty, potoczny. Typowy dla danych środowisk przedstawionych w utworze. Pomaga w ich charakteryzacji: podkreśla status społeczny, pochodzenie. Występuje gwara środowiskowa (uczniowska, wiejska, zwroty łacińskie).

Wykłady, przedmowy do konkretnych rozdziałów (narracja odautorska) są pisane językiem dość trudnym. Odbiorca, żeby je zrozumieć musi posiadać wiedzę. Autor liczy więc na współpracę ze strony czytelnika (styl urzędowy, naukowy, artystyczny, przemówień). Występuje także wielosłowie, mające na celu imitowanie paplaniny. Autor posługuje się groteską w celu ukazania w bardziej kontrastowy sposób życia uczniów, klas społecznych. Groteska parodiująca określone style. Wszystkie rodzaje stylów (st. na język ludowy). Język jest stylizowany na stylizację różnych stylów.

 

Cechy kompozycji

Luźna, fragmentaryczna, otwarta kompozycja - poetycka snów.

Kompozycja otwarta - można dopisywać nowe rozdziały o potyczkach bohatera. Przedmowy nie łączą się.

 

Powieść awangardowa

 

+ Człowiek sam dla siebie jest zagadką.

- Religia, filozofia, sztuka nie są w stanie wytłumaczyć tajemnicy istnienia,
+ Istotnym zadaniem sztuki jest wywoływanie uczuć metafizycznych, a nie odtwarzanie życia i świata.

+ Sztuka nie może umożliwić nam przeżycia tajemnicy istnienia, ale musi się stać „czystą formą"
- Silne przeżywanie formy absolutnie nieuzależnionej od treści życiowej zdolne jest wprowadzić nas w sferę doświadczeń metafizycznych,
+ Krytyka dramatu naturalistycznego - jego nędznego imitowania życia
+ Krytyka starych, zbanalizowanych schematów konstrukcyjnych teatru
+ Teatr współczesny to teatr iluzjonistyczny - widz musi przejąć się losami bohaterów.
- Współczesny teatr to mistyfikacja.
+ „Czysta forma" w teatrze to pewna konstrukcja dowolnych elementów, barw, dźwięków, słów lub działań, ale działań i słów całkowicie uniezależnionych od tzw. sensu życiowego, życiowego prawdopodobieństwa.
- Wszystkie działania na scenie ma dyktować konieczność artystyczna
Teatr

+ Zerwanie z wszystkimi tradycyjnymi konwenansami teatralnymi, z pojęciem sceniczności, akcji i psychologii dramatycznej.
+ Chronienie teatru od skompromitowanych schematów.
+ Teatr powinien być czysty, pozbawiony kłamstwa, ......... jak sen
- Realistyczna psychologia i motywacja psychologiczna postaci nie mają żadnego uzasadnienia.
+ Zupełna swoboda formalnego kompromitowania.

+ Postaci mogą ulegać dziwnym metamorfozom, przechodzić jedne w drugie, zamieniać się na role.
- Elementy - wypowiedzenie i działanie związane są ze sobą czysto formalnie.
+ Nie należy mierzyć języka postaci miarą życiową.
+ Język może być elementem sztuki
+ Aktor ma odtwarzać rolę, a nie „wcielać się", „przeżywać", czy „odczuwać".
- Likwidacja akcji dramatycznej.