Question

Mowa zależna i niezależna - kiedy się używa, jak czasy się zmieniają itp.

Answer 1

Komunikacja językowa nie może obejść się bez relacjonowania opinii, stwierdzeń, pytań, sugestii zasłyszanych czy odczytanych. W przypadku przywoływania czyichś słów w piśmie mamy zawsze możliwość wzięcia danej wypowiedzi w cudzysłów i poprzedzenia jej stosownym czasownikiem wprowadzającym takim jak say, tell (najczęściej spotykane) bądź np.: in form, cla im, ar gue. Mamy wtedy do czynienia z mową niezależną (direct speech). Mowy niezależnej używa się przeważnie w języku pisanym, aby przytoczyć dokładnie czyjeś słowa. Występuje w dialogach w powieściach, nowelach i innych utworach literackich. Stosuje się ją w sytuacjach, w których ważna jest precyzja, np. w takich dziedzinach jak prawo czy polityka.

Mowa zależna i niezależna w języku angielskim Phi lip said, “I am tired.” Philip powiedział: „Jestem zmęczony”.

“I will call you soon,” Paul told me.
„Wkrótce zadzwonię do ciebie” – powiedział Paul.

Beth said, “I didn’t expect the truth to co me out.”
Beth powiedziała: „Nie spodziewałam się, że prawda wyjdzie na jaw”.

George Bush said, “Dick Cheney and I will do everything we can to keep the peace.”
George Bush powiedział: „Dick Cheney i ja zrobimy wszystko, co możemy, aby
utrzymać pokój”.

Tony Blair said, “Sometimes the only chance for peace is a readiness for war.”
Tony Blair powiedział: „Czasami jedyna szansa na pokój, to gotowość do wojny”.

W przypadku wypowiedzi ustnej jesteśmy zdani raczej na mowę zależną (reported/ /indirect speech) – nie występuje tu przecież tak skuteczne narzędzie separacji przytaczanego wyrażenia jakim jest znak cudzysłowu:

Philip said that he was tired.
Philip powiedział, że jest zmęczony.

Paul told me that he would call me soon.
Paul po wiedział mi, że wkrótce do mnie zadzwoni.

Beth said that she hadn’t expec ted the truth to co me out.
Beth powiedziała, że nie spodziewała się, że prawda wyjdzie na jaw.

George Bush said that he and Dick Che ney would do everything they could to keep the peace.
George Bush powiedział, że Dick Cheney i on zrobią wszystko, co mogą, aby utrzymać po kój.

Tony Blair said that sometimes the only chance for peace is a readiness for war.
Tony Blair powiedział, że czasami jedyna szansa na pokój to gotowość do wojny.

Relacjonując wypowiedzi w mowie zależnej należy zwracać uwagę na następstwo czasów. Zazwyczaj pociąga to za sobą zmianę czasów gramatycznych, określeń czasu i miejsca, zaimków osobowych i dzierżawczych. Musimy również podjąć decyzję czy przytoczyć czyjąś wypowiedź w pełnej rozciągłości, czy może ją skrócić albo zwięźle streścić w kilku słowach, np.:

“I wo uld like to thank my hus band, my pa rents and my friends for supporting me from the beginning,” she said.
„Chciałabym podziękować mojemu mężowi, moim rodzicom, moim przyjaciołom za wspieranie mnie od początku” – powiedziała.

She thanked every one for supporting her from the beginning.
Podziękowała każdemu za wspieranie jej od początku.

The Prime Minister said, “I’ve met governors, mayors, council members and commissionaires to discuss issues related to regional development.”
Premier powiedział: „Spotkałem się z gubernatorami, burmistrzami, członkami rady, oraz komisarzami, aby przedyskutować sprawy związane z rozwojem regionalnym”.

The Prime Minister said that he had met local government leaders to discuss issues related to regional development.
Premier powiedział, że spotkał się z liderami samorządów lokalnych, aby prze dyskutować sprawy związane z rozwojem regionalnym.

Interpunkcja w mowie niezależnej

W języku angielskim znaki cudzysłowu są zawsze na górze, natomiast w języku polskim pierwszy znak jest na dole, a drugi na górze. Według polskiej interpunkcji kropkę stawia się po ostatnim znaku cudzysłowie, zaś w języku angielskim – przed.

Zwróćmy uwagę na interpunkcję: gdy zaczynamy od wyrażenia wprowadzającego relację. W języku angielskim po frazie wprowadzającej stawiamy przecinek, natomiast w języku polskim dwukropek.

She said, “I trust you.”
Powiedziała: „Ufam ci”.

Jeżeli wyrażenie wprowadzające relację znajduje się po zdaniu przytoczonym, wedle angielskiej interpunkcji, przecinek stawiamy po zdaniu i przed drugim znakiem cudzysłowu,
zgodnie z polskimi zasadami po znaku przytoczenia umieszczamy myślnik.

“I trust you,” she said.
„Ufam ci” – powiedziała.