Question

Metody szerzenia chrześcijaństwa w średniowieczu

Answer 1

Metody chrystianizacji w średniowieczu
Metod chrystianizacji średniowiecznej Europy było wiele. Inaczej chrzczono w obrządku wschodnim i inaczej w zachodnim. Różnice wynikały m.in. z języka liturgicznego. Europa Zachodnia posługiwała się językiem łacińskim. Natomiast wschodni misjonarze, Cyryl i Metody dostosowali język grecki do słowiańskiego, tworząc głagolicę. Kontrowersje teologiczne związane z językiem uniemożliwiały wzajemne uznanie się Konstantynopola i Rzymu (Rzym dążył do uniwersalizmu). Europa była miejscem walki o hegemonie Kościoła Rzymskiego i Bizancjum.
Niektórzy władcy zachodni zdawali sobie sprawę z tego, że przyjęcie chrześcijaństwa niesie za sobą wiele korzyści. Kościół posiadał dobrze zorganizowaną administrację, która pozwalała na ujednolicenie i unowocześnienie państwa. W ten sposób swoje państwo wzmocnił władca Franków, Chlodwig. Przyjął chrzest w 496 r.
Wschodnie państwa były w innej sytuacji. Znajdowały się na granicy strefy wpływów Cesarstwa Bizantyjskiego a Kościoła Rzymskiego. Szerzenie chrześcijaństwa było tylko pretekstem do powiększenia swojego terytorium lub dominacji nad nowopowstałymi państwami. Stworzenie głagolicy ułatwiło misjonarzom bizantyjskim podporządkowanie tych państw. Wśród nich były: Bułgaria Borysa-Michała (865 r.), Serbia Vlastimira oraz Ruś Włodzimierza Wielkiego (988r).
Dla wielu władców państw Europy wschodniej i południowej chrystianizacja wiązała się z przymusem i walką o utrzymanie niezależności. Tak było w przypadku przyjęcia chrztu przez Polskę. Mieszko I obawiając się podporządkowania Niemcom, przyjął chrzest z rąk Czechów wraz ze ślubem z czeską księżniczką Dobrawą. Podobnie postąpił władca Litwy (która została, po podbiciu Prusów i bałtów, jedynym krajem pogańskim). Jagiełło chcąc zabezpieczyć swoje państwo przed zbrojną chrystianizacją ze strony Krzyżaków lub Rusinów, przyjął chrzest z rąk Polski.
Kolejnym sposobem chrystianizacji było wysyłanie krucjat i walki z ostatnimi poganami w Europie. Chodzi tu m.in. o Prusów i Litwinów. Państwa tworzone przez te ludy były opóźnione w stosunku do chrześcijańskiej Europy. Były zamknięte na wszelkie kontakty zewnętrzne, co było utrudnieniem dla chrystianizacji. Dopiero w 1147 r. krucjata Henryka Lwa przyłączyła do Świętego Cesarstwa Rzymskiego ziemie Słowian Połabskich. Prusów schrystianizowali w 1183r. Krzyżacy sprowadzeni przez Konrada Mazowieckiego w 1126r. Również Zakon Kawalerów Mieczowych w Inflantach podbił pogańskich bałtów.
W 1184 r. papież Lucjusz rozkazał swoim biskupom zwalczanie herezji. Tą datę można uznać za początek inkwizycji. Powstałe wtedy sądy biskupie nazwano inkwizycyjnymi (ich tryb postępowania określił synod w Tuluzie w 1229r.). Jednak za datę powstania samej instytucji można uznać IV wiek. Działania inkwizytorskie powierzone były zakonowi dominikanów. Zadania inkwizycji polegały na walce z heretykami, zwalczaniu czarownic i głosicieli odmiennych poglądów niż ogólnie przyjęte przez Kościół. Ofiarami byli duchowni i teologowie, którzy mieli inne zdanie na temat katolickich dogmatów, oraz ludzie niewygodni dla Kościoła.
Każdy kto chciał mógł zostać donosicielem. Oskarżonego przetrzymywano w więzieniu nawet kilkanaście lat zanim postawiono go przed trybunałem. Jeżeli przyznawał się do herezji nakładane zostawały na niego kary pieniężne, bądź nakazywano mu długi post lub pielgrzymkę. Rodzaj kary zależał od stopnia zamożności oskarżonego. Jeżeli jednak nie przyznawał się do winy skazywano go na tortury lub dalsze przesłuchiwania. „Heretyk” nie wzywał na przesłuchanie świadków (z góry byli oskarżani o herezję), nie miał tez prawa do obrońcy- papież zabronił adwokatom bronić oskarżonych o herezję. Tortury były bardzo różnorodne: od wieszania za ręce z kamieniem przywiązanym do nóg, przez wyłamywanie stawów, do łamania na kole.
Chrystianizacja Europy często następowała poprzez siłowe narzucenie ludziom wiary, poprzez strach i represje. Jednak nie zawsze chrześcijaństwo było narzucane siłą. Przykładem tego jest działalność misjonarzy Cyryla i Metodego oraz wielu innych. Chrystianizacja niosła za sobą wiele dobrego: wraz ze chrztem państwo wchodziło w krąg cywilizacji europejskiej, administracja Kościoła pomagała ujednolicać strukturę państwa co prowadziło do umocnienia kraju. Chrystianizacja tworzyła podwaliny do rozwoju wielu państw.