Question

Mam wymienić postaowienia unii lubelskiej i przyczyny wojny 13-letniej gdzieś tak z zakresu kl.5-6. PLS odp jak najszybciej

Answer 1

W 1569 r. odbył się w Lublinie sejm, który doprowadził do zacieśnienia związku między Polską a Litwą. Zaprzysiężony w mieście dokument unii polsko - litewskiej głosił: "Już Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nierozdzielne i nieróżne ciało, ale także nieróżna ale jedna spólna Rzeczpospolita, która się z obu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła".

Przyczyny Unii Lubelskiej
Idea ponownego i trwałego zarazem uregulowania spraw polsko-litewskich kształtowała się przez cały wiek XVI. Wynikało to ze zmian, jakie zaszły w sytuacji wewnętrznej obydwu państw, a także z sytuacji międzynarodowej.
(Czytaj o genezie unii polsko- litewskich>>) Ta ostatnia uległa radykalnej przemianie od czasów aktu krewskiego. Zakon Krzyżacki po Wielkiej Wojnie i klęsce grunwaldzkiej nie odzyskał już dawnego znaczenia, a ostatecznie pokonany został podczas tzw. wojny trzynastoletniej, zakończonej w 1466 r. pokojem toruńskim. Na jego mocy Polska uzyskała Pomorze Gdańskie i część Prus, zaś pozostała ich część ze stolicą w Królewcu miała od tej pory stanowić lenno polskie. Tym samym stracił na znaczeniu jeden z głównych filarów unii z 1385 r. Jednakże pod koniec XIV w. pojawiło się inne niebezpieczeństwo zagrażające wschodnim granicom Litwy. Było nim coraz bardziej rosnące w  siłę państwo moskiewskie.  

Answer 2

Postanowienia unii lubelskiej Godło Rzeczypospolitej od1569 1. Oba państwa miały mieć jednego władcę wybieranego wspólnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na króla Polski iwielkiego księcia Litwy w Krakowie. 2. Powołano wspólny Sejm walny, obradujący w Warszawie, którego izba poselska składała się ze 120 posłów koronnych i 48 litewskich, a w składSenatu weszło 113 senatorów koronnych i 27 litewskich. 3. Oba człony Rzeczypospolitej zobowiązały się prowadzić wspólną politykę obronną i zagraniczną 4. Zachowano odrębne urzędy centralne, tytuły i dostojeństwa z zakresem kompetencji identycznym w obu krajach 5. Wprowadzono identyczną monetę, bitą osobno w każdym państwie 6. Zachowano odrębne wojsko polskie i litewskie 7. Zachowano odrębne języki urzędowe (na Litwie język ruski) 8. Egzekucja królewszczyzn i podważanie nadań królewskich nie miały zastosowania na Litwie 9. Uchwalono unifikację systemów prawnych 10. Zniesiono zakaz nabywania przez Polaków dóbr na Litwie

Przyczyny wojny trzynastoletniej :

Po wielkiej wojnie zakończonej Pokojem toruńskim w 1411 roku, Zakon krzyżacki dotknął wewnętrzny kryzys. Wyzyskiwana szlachta i miasta Państwa zakonnego coraz częściej były wrogo nastawiona do Krzyżaków, co znalazło swój wyraz w zorganizowaniu się w utworzonym w 1440 roku Związku Pruskim, który skupiał miasta pruskie, m.in. Gdańsk, Toruń,Chełmno i część rycerstwa (szczególnie Ziemi chełmińskiej). Działalność Związku dążyła do uzyskania praw, które były powszechne w sąsiednich państwach, w związku z czym skierowana była przeciw monopolowi gospodarczemu i politycznemu Krzyżaków. Zakon nie był w stanie poradzić sobie ze wzrastającą w siłę organizacją, toteż odwoływał się nawet do papieża, który nałożył na Związek ekskomunikę oraz do cesarza, który w grudniu 1453 roku rozkazał rozwiązać Związek Pruski, nałożył na niego kary finansowe i skazał na śmierć 300 jego członków. Nie przeszkodziło to jednak w znacznym stopniu w kolejnych działaniach antykrzyżackich podjętych przez Związek Pruski. Ich kulminacją był wybuch powstania 4 lutego 1454 roku atakiem na zamek krzyżacki w Toruniu, a następnie na Wielki Młyn w Gdańsku i zwrócenie się do panującego wówczas w Polsce Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o włączenie Prus do Korony Polskiej. W odpowiedzi 22 lutego 1454 roku król wypowiedział Zakonowi wojnę, a 6 marca 1454 król podpisał akt inkorporacji Prus. W tym samym czasie pozostałe miasta pruskie doprowadziły do opanowania prawie całych Prus i w rękach Zakonu pozostały jedynie Malbork, Chojnice i Sztum.