Question

Krainy geograficzne Grecji

Answer 1

Około 81% powierzchni to góry

występują także niziny

Prawie 1/5 powierzchni Grecji przypada na około 3000 wysp

Answer 2

Grecja Północna (Macedonia i Tracja)

W starożytności Grecja Północna obejmowała Epir i Tesalię, a tereny położone bardziej na północ nie należały już do Grecji. W czasach współczesnych granica przesunęła się na północ i Grecja Północna obejmuje Macedonię i Trację. Macedonia jest największym regionem Grecji. Znajduje się tu drugie co do wielkości miasto kraju - Saloniki. Na południe od Salonik, w północną część Morza Egejskiego, wcina się Półwysep Chalcydycki (Chalkidiki), rozgałęziający się na trzy "palce": Kasandra, Sithonia i Athos, które w starożytności były wyspami. Wschodni "paluch" (Athos) zajmuje Autonomiczna Republika Mnichów. W południowej części Macedonii, na granicy z Tesalią, znajduje się najwyższy szczyt Grecji - liczący blisko 3 tysiące metrów Olimp. Właściwie Olimp to cały masyw górski o powierzchni 1.270 km2 (25 na 28 km), którego najwyższym szczytem jest Mitikas (2.917 m n.p.m.). Leżąca na wschód od Macedonii Tracja graniczy z Turcją, co ma istotny wpływ na charakter tego regionu. Jest to widoczne zwłaszcza w architekturze (minarety) jak i życiu codziennym (typowo wschodnie bazary). I nie ma w tym nic dziwnego - większość mieszkańców Tracji jest pochodzenia muzułmańskiego (Turcy, Bułgarzy i Romowie).

Grecja Środkowa (Epir, Tesalia, Grecja Centralna i Attyka)

Położony w północno-zachodniej części Epir, to region górzysty o najwyższych w całym kraju opadach atmosferycznych. Tylko nad samym wybrzeżem Morza Jońskiego są niewielkie niziny. Epir graniczy z leżącą bardziej na wschód Tesalią, wysokim łańcuchem gór Pindos. W przeciwieństwie do górzystego Epiru, Tesalia to region w dużej mierze nizinny. Obejmuje faliste i pagórkowate tereny Niziny Tesalskiej, którą otaczają wysokie masywy górskie - Olimp (na północy), Pindos (na zachodzie), Othris (na południu), Ossa i Pelion (na wschodzie). W sposób charakterystyczny w "płaski" krajobraz Tesalii wpisuje się grupa kilkusetmetrowej wysokości stromych skał i zbudowanych na ich wierzchołkach bizantyjskich klasztorów (Meteory). Najważniesza rzeka Tesalii - Pinios (Penejos) pod koniec swego biegu płynie malowniczą doliną Tempe, pomiędzy masywem Olimpu, a górami Ossa i wpada do Morza Egejskiego.
Południowa części Grecji Środkowej to historyczna Grecja Centralna (Sterea Ellada). Znajduje się tam kilka mniejszych krain, poczynając od zachodu: Akarnania, Etolia, Doryda, Lokryda. Na południe od Dorydy znajduje się Fokida, a dalej na południowy wschód - Beocja i Attyka. Jedyna droga (omijająca góry) z Grecji Północnej do Centralnej wiodła w starożytności przez położony nad wybrzeżem Morza Egejskiego wąwóz Termopile. Wąwóz ten stanowił niezwykle strategiczne miejsce i był świadkiem heroicznej walki i śmierci kilkuset Spartan podczas najazdu Persów w 480r. p.n.e. W górzystej Fokidzie, nad Zatoką Koryncką wznosi się rozległy masyw Parnasu (2.457 m n.p.m.) W jego zachodnich zboczach ukryte są ruiny sanktuarium Apolina w Delfach. Na południowy-wschód od Parnasu rozciąga się nizinna Beocja, znana z historycznych bitew pod Platejami i Cheroneją. Na południe od Beocji znajduje się uboga w wodę i gorąca Attyka. W Attyce leży stolica Grecji - 3,5 milionowe Ateny (z portem w Pireusie), historyczny Maraton oraz na południowym krańcu, słynący z pięknych zachodów słońca, przylądek Sunion (Kolonnes). Okolice Aten stanowią główny region gospodarczy Grecji, co niestety wiąże się się też z silnym zanieczyszczeniem środowiska. Nad leżącymi w górskiej kotlinie Atenami przez większą część roku unosi się sinawy smog. Z położonego na południowy-wschód od Aten masywu Pentelikonu od starożytności do dnia dzisiejszego wydobywany jest biały marmur - surowiec do budowy arcydzieł starożytnej (i nie tylko) architektury i rzeźby. U wschodnich wybrzeży Beocji i Attyki leży, oddzielona wąską cieśniną (most), duża wyspa - Eubeja.

Grecja Południowa (Peloponez)

Grecja Południowa to właściwie półwysep Peloponez - najbardziej na południe wysunięta część Grecji kontynentalnej, a zarazem Półwyspu Bałkańskiego. Peloponez połączony jest z "lądem" Przesmykiem Korynckim (Istm), który w najwęższym miejscu ma niewiele ponad 6 km. W tym właśnie miejscu w 1893 roku przeprowadzono Kanał Koryncki, łączący Zatokę Koryncką z Zatoką Sarońską. Długa na 130 km i szeroka na 3 do 35 km Zatoka Koryncka (Morze Jońskie) oddziela Peloponez od Grecji Centralnej. Cały Peloponez jest regionem górzystym, za wyjątkiem niewielkich nizin na wybrzeżach. Najwyższe góry to pasma Tajgetu, którego szczyty wysokie na ponad 2.400 m n.p.m. zawsze pokryte są śniegiem. Peloponez, a ściślej leżąca w jego północno-wschodniej części Argolida, to kolebka greckiej cywilizacji. W II tysiącleciu p.n.e. powstała tam kultura mykeńska z ośrodkiem w Mykenach. W VI i Vw p.n.e. największą rolę na Peloponezie odgrywała Sparta, konkurująca z Atenami, a nawet przewodząca światowi greckiemu. Również historia najnowsza, okres odzyskiwania niepodległości (1821-1831), ściśle wiąże się z Grecją Południową. Tutaj toczyły się najcięższe bitwy, a miasto Nafplion stało się pierwszą stolicą nowożytnego państwa greckiego. Nieopodal Nafplionu - w Epidauros - znajduje się wspaniale zachowany starożytny amfiteatr z okresu klasycznego. W północno-zachodniej części półwyspu, znajduje się miasto Olimpia, miejsce starożytnych igrzysk, których kontynuację stanowią rozgrywane współcześnie Igrzyska Olimpijskie. W części północnej półwyspu, nad Zatoką Patras (Morze Jońskie), leży miasto Patras (Patra) - ważny węzeł drogowy, ze względu na połączenia promowe z wieloma wyspami i Włochami oraz połączenie autostradowe z Atenami i Salonikami. W ostatnich latach w okolicy Patras powstał most wiszący nad wodami Zatoki Korynckiej, łączący Peloponez z Grecją Centralną, który bardzo ułatwia połączenie między tymi regionami.

Wyspy greckie

Geograficzny podział wysp greckich nie zawsze pokrywa się podziałem administracyjnym co czasem prowadzi do niejednoznaczności. Np. egejskie wyspy Samos i Ikaria geograficznie zaliczane są do Dodekanezu (Południowe Wyspy Egejskie), a administracyjnie należą do Północnych Wysp Egejskich. W poniższym opisie bazowałem na podziale geograficznym, a w przypadku niejednoznaczności strałem się to zaznaczać.

Wyspy Jońskie

Archipelag wysp greckich położony jest na Morzu Jońskim, wzdłuż zachodnich wybrzeży Grecji. Główne wyspy archipelagu to Kerkira (Korfu), Kefalonia (Kefalina), Lefkada (Lefkas), Zakinthos (Zakyntos), Itaka oraz Paksi. Do Wysp Jońskich zalicza się także samotna Kytera (Kithira), leżąca u południowych brzegów Pelponezu, choć administracyjnie związana jest z Wyspami Sarońskimi. Powierzchnia wysp jest przeważnie górzysta, o wzniesieniach sięgających nawet ponad 1.600 m n.p.m. (Kefalonia). Wyspy Jońskie często nawiedzane są przez trzęsienia ziemi. Mieszkańcy wysp żyją głównie z upraw (winorośl, oliwki, cytrusy), rybołówstwa i turystyki. Największe znaczenie turystyczne ma Kerkira, przyciągająca turystów zielenią i pięknymi plażami - piaszczystymi na wschodzie i skalistymi na zachodzie.

Wyspy Egejskie

Morze Egejske to północno-wchodnia część Morza Śródziemnego pomiędzy Półwyspem Bałkańskim, Azją Mniejszą oraz wyspami Kretą i Rodos. Morze to oblewa Grecję od południowego-wschodu. Wyspy Egejskie mają charakter przeważnie górzysty i podobnie jak Wyspy Jońskie mają bardzo duże znaczenie turystyczne i częściowo rolniczo-hodowlane. Wyspy Egejskie dzieli się na dwa regiony: północny i południowy.
Południowe Wyspy Egejskie
Największą wyspą Grecji jest wysunięta najbardziej na południe Kreta. Długość wyspy wynosi 260 km, a największa szerokość 60 km. Prawie cały teren Krety pokrywają góry o wysokości dochodzącej do 2.500 metrów (Psiloritis lub Idi - 2.456 m n.p.m.). Klimat wyspy jest bardziej gorący od pozostałych regionów Grecji, a wysokie opady (do 2000 mm w górach) dorównują tylko górzystemu Epirowi. Część Morza Egejskiego wokół Krety nazywana jest często Morzem Kreteńskim. Na północny-wschód od Krety, u zachodnich wybrzeży Azji Mniejszej (Turcji), leży archipelag Sporady Południowe. Większa część tego archipelagu, złożona z 14 dużych i 3 mniejszych wysp, nazywana jest Dodekanez (co dla zmylenia oznacza "12 Wysp"). Największe wyspy archipelagu to: Kos, Rodos, Karpathos, Kalimnos oraz Ikaria i Samos (te dwie ostatnie administracyjnie zaliczane są do Północnych Wysp Egejskich). Kos i Rodos to obok Krety najpopularniejsze wyspy na spędzenie letniego urlopu. Na północ od Krety i południowy-wschód od Attyki leżą Cyklady. To grupa ponad 200 niewielkich, górzystych wysp o skalistych wybrzeżach. Największymi wyspami są: Naksos, Andros, Paros, Tinos i Milos. Nieco mniejsza Thira (Santoryn, Santorini) posiada w swej środkowej części aktywny wulkan - Kajmeni (131m n.p.m.). Na północy wyspy znajduje się głęboka wcięta zatoka, będąca starą kalderą wulkaniczną. Około 1525r. p.n.e. potężny wybuch wulkanu zniszczył znaczną część wyspy. W Zatoce Sarońskiej (pomiędzy Attyką i Peloponezem) znajduje się grupka małych wysepek: Egina, Salamina, Poros i Hydra.
Północne Wyspy Egejskie
Największą wyspą w regionie północnym jest leżąca u wchodnich wybrzeży Attyki i Beocji Eubeja (Ewwia). Od Półwyspu Bałkańskiego oddzielona jest wąską cieśniną, przez którą przebiega most. Bliska odległość od stałego lądu i bezpośrednie połączenie komunikacyjne sprawia, że Eubeja ma charakter zbliżony do pobliskiej Attyki - bardziej przemysłowo-rolniczy niż rolniczo-turystyczny (jak inne wyspy). W północno-zachodniej części Morza Egejskiego (na północ od Eubei) leżą Sporady Północne: Skiros, Skopelos, Alanisos, Skiathos i kilka mniejszych wysepek. Ze względu na deficyt słodkiej wody większość małych wysp nie jest zamieszkana. Powierzchnia wysp jest wyżynno-górzysta. Wyspy te należą administracyjnie do Tesali, za wyjątkiem Skiros, należącej do okręgu Grecji Centralnej. W północnej części Morza Egejskiego znajdują się Thasos (administracyjnie należy do Macedonii) i Samotraka (należy do Tracji), a w części północno-wschodniej, u wybrzeży Turcji, leżą trzy duże wyspy: Limnos, Lesbos i Chios (oraz dwie mniejsze Ikaria i Samos - geograficznie zaliczane do Dodekanezu).