Liechtenstein, Księstwo Liechtenstein, Fürstentum Liechtenstein, niewielkie państwo położone w środkowej Europie, w Alpach, na wschodnim brzegu Renu. Od wschodu graniczy z Austrią, od zachodu i południa ze Szwajcarią. Powierzchnia 160, 476 km2.
Stolica Vaduz. Większe miasta: Schaan.
Język urzędowy: niemiecki.
Jednostka monetarna 1 frank szwajcarski = 100 centymów.
35 tys. mieszkańców (2006). Średnia gęstość zaludnienia: 207 osób/km2. Przyrost naturalny: 0,82% (2005). Skład etniczny: Liechtensteinczycy (62,5%), Szwajcarzy (15,7%), Austriacy (7,7%), Niemcy (3,7%).
Religia: katolicy (76,2%), protestanci (7%), (2002). Średnia długość życia: mężczyźni 76 lat, kobiety 83 lata (2005).
Warunki naturalne
Północną i zachodnią część kraju zajmuje szeroka nizina Renu, która została zamieniona na pola uprawne. Wschodnią i środkową część zajmują Alpy Retyckie. Klimat łagodny, o dość wysokich opadach.
Roślinność w wysokich górach alpejska, w niższych partiach zaś lasy liściaste (buk, klon, wiąz, jesion), które pokrywają 2/5 terytorium kraju i są pod ścisłą ochroną. Świat zwierzęcy reprezentują: jelenie, świstaki, lisy, borsuki oraz łasice.
Historia
Za czasów rzymskich terytorium dzisiejszego państwa Lichtenstein należało do prowincji Raetia. W V w. zajęte przez Alemanów, protoplastów dzisiejszych mieszkańców kraju. Za czasów Karola Wielkiego Raetia stała się hrabstwem (późniejsze hrabstwo Vaduz), które od 1396 uzależniło się od Rzeszy. W 1434 do hrabstwa przyłączono posiadłość Schellenburg. Austriaccy książęta Liechtenstein zakupili posiadłość Schellenburg w 1699, w 1712 zaś hrabstwo Vaduz, tworząc w ten sposób księstwo Lichtenstein, uznane w 1719 przez Austrię za niezawisłe.
W latach 1815-1866 kraj należał do Związku Niemieckiego, po jego rozwiązaniu związał się politycznie i gospodarczo z Austrią. Po upadku Austrii nawiązał ścisłe stosunki z neutralną Szwajcarią, zawierając z nią umowę pocztową i umowę monetarną (1921) oraz unię celną (1923). W 1984 w wyniku narodowego referendum przyznano kobietom prawa wyborcze. Po śmierci Księcia Frantza Josepha II w 1989 głową państwa został Książę Hans Adam II.
W 1993 odbyły się aż dwukrotnie wybory do Landtagu (parlamentu) - w wyniku ostatniego głosowania z października absolutną większość mandatów zdobyła Unia Ojczyźniana (13 posłów w 25-osobowym parlamencie). 15 XII 1993 na nowego szefa rządu wybrano M. Fricka.
Niezaspokojone roszczenia księcia Jana Adama II wobec republiki czeskiej wywołały w tym samym roku kryzys dyplomatyczny pomiędzy krajami. Rodzina królewska domaga się zwrotu majątków skonfiskowanych w 1919, Czechy oskarżają księstwo o blokowanie akcesji kraju do struktur międzynarodowych.
W wyborach 2001 zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska O. Haslera, który objął urząd premiera. 2003 przeprowadzono referendum konstytucyjne w sprawie rozszerzenia uprawnień politycznych głowy państwa. Większość społeczeństwa opowiedziała się za wprowadzeniem zmian w systemie władzy, które faktycznie uczynią Lichtenstein jedyną w Europie monarchią absolutną.
W wyborach 2005 zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska.
Ustrój polityczny
Wielopartyjna monarchia konstytucyjna z jednoizbowym parlamentem - Landtagiem liczącym 25 miejsc. Skład parlamentu wyłaniany jest w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję.
Obowiązuje, wielokrotnie nowelizowana konstytucja z 1921, ostatnia nowelizacja miała miejsce w marcu 2003. Nowe przepisy ustawy zasadniczej rozszerzają władzę wykonawczą monarchy. Posiada on prawo rozwiązania parlamentu i ogłoszenia przedterminowych wyborów oraz dymisjonowania rządu.
Gospodarka
Lichtenstein jest krajem przemysłowo-rolniczym złączonym ze Szwajcarią unią celną. Istnieje tu ponad 40 zakładów produkujących przyrządy optyczne, elektroniczne i precyzyjne. Rolnictwo nastawione na uprawę zbóż, owoców, winorośli, warzyw i na hodowlę bydła. Lichtenstein jest ważnym centrum finansowo-bankowym.
Niskie podatki i korzystne przepisy prawne sprawiły, że w Lichtensteinie mają swe siedziby liczne zagraniczne przedsiębiorstwa przemysłowe i towarzystwa finansowe. Znacznych dochodów dostarcza turystyka i sprzedaż oryginalnych znaczków pocztowych.
Liechtenstein, Księstwo Liechtenstein, Fürstentum Liechtenstein, niewielkie państwo położone w środkowej Europie, w Alpach, na wschodnim brzegu Renu. Od wschodu graniczy z Austrią, od zachodu i południa ze Szwajcarią. Powierzchnia 160, 476 km2.
Stolica Vaduz. Większe miasta: Schaan.
Język urzędowy: niemiecki.
Jednostka monetarna 1 frank szwajcarski = 100 centymów.
35 tys. mieszkańców (2006). Średnia gęstość zaludnienia: 207 osób/km2. Przyrost naturalny: 0,82% (2005). Skład etniczny: Liechtensteinczycy (62,5%), Szwajcarzy (15,7%), Austriacy (7,7%), Niemcy (3,7%).
Religia: katolicy (76,2%), protestanci (7%), (2002). Średnia długość życia: mężczyźni 76 lat, kobiety 83 lata (2005).
Warunki naturalne
Północną i zachodnią część kraju zajmuje szeroka nizina Renu, która została zamieniona na pola uprawne. Wschodnią i środkową część zajmują Alpy Retyckie. Klimat łagodny, o dość wysokich opadach.
Roślinność w wysokich górach alpejska, w niższych partiach zaś lasy liściaste (buk, klon, wiąz, jesion), które pokrywają 2/5 terytorium kraju i są pod ścisłą ochroną. Świat zwierzęcy reprezentują: jelenie, świstaki, lisy, borsuki oraz łasice.
Historia
Za czasów rzymskich terytorium dzisiejszego państwa Lichtenstein należało do prowincji Raetia. W V w. zajęte przez Alemanów, protoplastów dzisiejszych mieszkańców kraju. Za czasów Karola Wielkiego Raetia stała się hrabstwem (późniejsze hrabstwo Vaduz), które od 1396 uzależniło się od Rzeszy. W 1434 do hrabstwa przyłączono posiadłość Schellenburg. Austriaccy książęta Liechtenstein zakupili posiadłość Schellenburg w 1699, w 1712 zaś hrabstwo Vaduz, tworząc w ten sposób księstwo Lichtenstein, uznane w 1719 przez Austrię za niezawisłe.
W latach 1815-1866 kraj należał do Związku Niemieckiego, po jego rozwiązaniu związał się politycznie i gospodarczo z Austrią. Po upadku Austrii nawiązał ścisłe stosunki z neutralną Szwajcarią, zawierając z nią umowę pocztową i umowę monetarną (1921) oraz unię celną (1923). W 1984 w wyniku narodowego referendum przyznano kobietom prawa wyborcze. Po śmierci Księcia Frantza Josepha II w 1989 głową państwa został Książę Hans Adam II.
W 1993 odbyły się aż dwukrotnie wybory do Landtagu (parlamentu) - w wyniku ostatniego głosowania z października absolutną większość mandatów zdobyła Unia Ojczyźniana (13 posłów w 25-osobowym parlamencie). 15 XII 1993 na nowego szefa rządu wybrano M. Fricka.
Niezaspokojone roszczenia księcia Jana Adama II wobec republiki czeskiej wywołały w tym samym roku kryzys dyplomatyczny pomiędzy krajami. Rodzina królewska domaga się zwrotu majątków skonfiskowanych w 1919, Czechy oskarżają księstwo o blokowanie akcesji kraju do struktur międzynarodowych.
W wyborach 2001 zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska O. Haslera, który objął urząd premiera. 2003 przeprowadzono referendum konstytucyjne w sprawie rozszerzenia uprawnień politycznych głowy państwa. Większość społeczeństwa opowiedziała się za wprowadzeniem zmian w systemie władzy, które faktycznie uczynią Lichtenstein jedyną w Europie monarchią absolutną.
W wyborach 2005 zwyciężyła Postępowa Partia Obywatelska.
Ustrój polityczny
Wielopartyjna monarchia konstytucyjna z jednoizbowym parlamentem - Landtagiem liczącym 25 miejsc. Skład parlamentu wyłaniany jest w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję.
Obowiązuje, wielokrotnie nowelizowana konstytucja z 1921, ostatnia nowelizacja miała miejsce w marcu 2003. Nowe przepisy ustawy zasadniczej rozszerzają władzę wykonawczą monarchy. Posiada on prawo rozwiązania parlamentu i ogłoszenia przedterminowych wyborów oraz dymisjonowania rządu.
Gospodarka
Lichtenstein jest krajem przemysłowo-rolniczym złączonym ze Szwajcarią unią celną. Istnieje tu ponad 40 zakładów produkujących przyrządy optyczne, elektroniczne i precyzyjne. Rolnictwo nastawione na uprawę zbóż, owoców, winorośli, warzyw i na hodowlę bydła. Lichtenstein jest ważnym centrum finansowo-bankowym.
Niskie podatki i korzystne przepisy prawne sprawiły, że w Lichtensteinie mają swe siedziby liczne zagraniczne przedsiębiorstwa przemysłowe i towarzystwa finansowe. Znacznych dochodów dostarcza turystyka i sprzedaż oryginalnych znaczków pocztowych.