Jan Kochanowski Do gór i lasów
Wysokie góry i odziane lasy!
Jako rad na was patrzę, a swe czasy
Młodsze wspominam, które tu zostały,
Kiedy na statek człowiek mało dbały.
Gdziem potym nie był? Czegom nie skosztował?
Jażem przez morze głębokie żeglował,
Jażem Francuzy, ja Niemce, ja Włochy,
Jażem nawiedził Sybilline lochy.
Dziś żak spokojny, jutro przypasany
Do miecza rycerz; dziś miedzy dworzany
W pańskim pałacu, jutro zasię cichy
Ksiądz w kapitule, tylko że nie z mnichy
W szarej kapicy a z dwojakim płatem;
I to czemu nic, jesliże opatem?
Taki był Proteus, mieniąc się to w smoka,
To w deszcz, to w ogień, to w barwę obłoka.
Dalej co będzie? Śrebrne w głowie nici,
A ja z tym trzymam, kto co w czas uchwyci.
1. Wyjaśnij do jakich wydarzeń z życia osobistego nawiązuje poeta w słowach:
a) Dziś żak spokojny (...)
b) Dziś między dworzany w pańskim pałacu
2. Podkreśl dwie cechy idealnego człowieka renesansu, które odnajdujesz w postaci Jana Kochanowskiego wyłaniającej się z wiersza:
wszechstronnie wykształcony, oczytany(zna języki starożytne i kilka nowożytnych), wykwintny gust, ciekawość świata, zdystansowanie wobec namiętności ludzkiej.
3. Do jakiej koncepcji filozoficznej nawiązuje poeta w tym wierszu. Podaj jej nazwę i hasło. Swą odpowiedź poprzyj odpowiednim cytatem z wiesza J. Kochanowskiego. (tabela)
|KIERUNEK FILOZOFICZNY|HASŁO|CYTAT Z WIERSZA|
4. Wskaż występujący w utworze motyw mitologiczny i wyjaśnij jego funkcję.
5. Podaj jeden argument na dowód, że wiersz J. Kochanowskiego jest fraszką
6. Sformułuj zwięźle przesłanie utworu.
7. Wypisz jeden archaizm z wiersza i podaj jego współczesny odpowiednik.
... = ....
8. Napisz krótki test, stanowiący próbę analizy i interpretacji powyższego utworu i zastosuj w nim następujące terminy: podmiot liryczny, apostrofa, poetycka autobiografia, fraszka, wiersz sylabiczne, puenta
ZA NAJLEPSZE ROZWIĄZANIE DUŻO PUNKTÓW :]
1.a. Kochanowski kończy z licznymi wojarzami i wraca do domu w Czarnolesie. Tam donajduje spokój.
1.b. KOchanowki wiele podróżował i pracował miedzy innymi na dworach królweskich.
2. ciekawość świata, wszechstronnie wykszatałcony
3. Ostatni wers odwołuje się do słynnej horacjańskiej formuły ''carpe diem" chwytaj dzień.
4. Kochanowski w ostatnich czterach wersach porównuje się do Prosteusza - morskiego bożka, obdażonego wielką mądrością i darem przemian.
5. Wyrazista puenta.
6. Przesłaniem jest pytanie: jak korzystać z życia, nie gubiąc przy tym drogi mądrości i prawdy
7. przypasany = obdarzony
8. We fraszce "do gór i lasów" podmiot liryczny dąży do filozoficznego uogólnienia. Jest to utwór autobiograficzny autora, apostrofa do stron rodzinnych. Fraszka ta cechuja się wyrazista puentą : A ja z tym trzymam, kto co w czas uchwyci.