Zaprowadzenie chrześcijaństwa R.P. 965 obraz otwierający cykl Dzieje cywilizacji w Polsce został namalowany jako ostatni między 13 stycznia a 7 lutego 1889 r.
Oto pierwszy historyczny władca Polski, kraju o wiekowej tradycji rodzimej kultury słowiańskiej Mieszko I. Jednocząc w swym ręku rozproszone dzielnice, znalazł się naraz wobec grożącego mu zewsząd niebezpieczeństwa. Z Zachodu szła bowiem fala nowej cywilizacji, wyrosłej na podłożu nowej wiary. Fala ta uderzyć ma na Polskę ciosem. miecza niemieckich rycerzy, kryjących pod płaszczem misji apostolskiej i cywilizacyjnej, chciwą zysku zaborczość. Mieszko występuje naprzeciw tej fali - władca mądry, organizator świetny, uprzedza uderzenie - łączy się przez małżeństwo z pobratymczym narodem i przyjmuje chrzest z ręki czeskich apostołów.
Obraz 1-szy - to chwila przyjęcia nowej wiary przez naród cały. Ochrzczony już Mieszko - stoi wsparty o krzyż trzymając nogę na obalonym bożku pogańskim. U stóp krzyża, rycerz z rodu Toporczyków ryje na tarczy znak krzyża. W otoczeniu rycerzy Bolesława czeskiego, ojca Dąbrówki, św. Wojciech apostoł chrzci rodzeństwo Mieszka - w obecności pierwszego poznańskiego biskupa. Asystują mu późniejsi apostołowie Polski i Prus - Benedyktyni z Radzynem, bratem św. Wojciecha na czele.
W tej chwili czytają z księgi wyznanie wiary. Za rodzeństwem Mieszka - drużyna księcia, panowie i lud - acz niechętnie poddają się woli swego władcy. Gdyż oto nastają nowe czasy. Na lewo w głębi dębowego gaju dopala się pogańska gontyna, a na pierwszym planie braciszek zakony wyoruje drewnianą sochą granicę pierwszego kościoła i opactwa, gdzie zakwitną nauki i sztuka pisania. Lecz stary dudziarz, na prawo, nie może się pogodzić z świętokradztwem - ręką przysłonił twarz. Zgodni są z nim w uczuciu - ten wojak porywający szczątek dawnego bóstwa, by z nim ujść gdzieś w głębokie lasy, albo ów kmieć chwytający się za głowę z frasunku. W głębi z prawej strony obrazu jezioro Lednica z wyspą Ostrowiem, na której wznosił się gród książęcy. U Matejiki data powyższej sceny oznaczona - R. P. 965. Ol. drzewo 79 X 120 cm. Sygn. d. śr.: "J. M. rp. 1888”.
Zaprowadzenie chrześcijaństwa R.P. 965 obraz otwierający cykl Dzieje cywilizacji w Polsce został namalowany jako ostatni między 13 stycznia a 7 lutego 1889 r.
Oto pierwszy historyczny władca Polski, kraju o wiekowej tradycji rodzimej kultury słowiańskiej Mieszko I. Jednocząc w swym ręku rozproszone dzielnice, znalazł się naraz wobec grożącego mu zewsząd niebezpieczeństwa. Z Zachodu szła bowiem fala nowej cywilizacji, wyrosłej na podłożu nowej wiary. Fala ta uderzyć ma na Polskę ciosem. miecza niemieckich rycerzy, kryjących pod płaszczem misji apostolskiej i cywilizacyjnej, chciwą zysku zaborczość. Mieszko występuje naprzeciw tej fali - władca mądry, organizator świetny, uprzedza uderzenie - łączy się przez małżeństwo z pobratymczym narodem i przyjmuje chrzest z ręki czeskich apostołów.
Obraz 1-szy - to chwila przyjęcia nowej wiary przez naród cały. Ochrzczony już Mieszko - stoi wsparty o krzyż trzymając nogę na obalonym bożku pogańskim. U stóp krzyża, rycerz z rodu Toporczyków ryje na tarczy znak krzyża. W otoczeniu rycerzy Bolesława czeskiego, ojca Dąbrówki, św. Wojciech apostoł chrzci rodzeństwo Mieszka - w obecności pierwszego poznańskiego biskupa. Asystują mu późniejsi apostołowie Polski i Prus - Benedyktyni z Radzynem, bratem św. Wojciecha na czele.
W tej chwili czytają z księgi wyznanie wiary. Za rodzeństwem Mieszka - drużyna księcia, panowie i lud - acz niechętnie poddają się woli swego władcy. Gdyż oto nastają nowe czasy. Na lewo w głębi dębowego gaju dopala się pogańska gontyna, a na pierwszym planie braciszek zakony wyoruje drewnianą sochą granicę pierwszego kościoła i opactwa, gdzie zakwitną nauki i sztuka pisania. Lecz stary dudziarz, na prawo, nie może się pogodzić z świętokradztwem - ręką przysłonił twarz. Zgodni są z nim w uczuciu - ten wojak porywający szczątek dawnego bóstwa, by z nim ujść gdzieś w głębokie lasy, albo ów kmieć chwytający się za głowę z frasunku. W głębi z prawej strony obrazu jezioro Lednica z wyspą Ostrowiem, na której wznosił się gród książęcy.
U Matejiki data powyższej sceny oznaczona - R. P. 965. Ol. drzewo 79 X 120 cm. Sygn. d. śr.: "J. M. rp. 1888”.