Question

Jakie programy reform pojawiły się w połowie XVIII w.?

Answer 1

Na zachodzie Europy usunięto Jezuitów z Portugalii i w nowy sposób zorganizowano szkolnictwo.
Powstała Komisja Edukacji Narodowej.
Papież Klemens XIV podjął decyzję o rozwiązaniu zakonu Jezuitów. Jezuici w tym czasie prowadzili w Polsce 66 szkół. Wynikiem tej decyzji było pozostawienie szkolnictwa bez opieki.
Polacy na skutek upadku gospodarki politycznej jak i gospodarczej chcieli w jak największym stopniu naprawić państwo. Wprowadzono między innymi przymus propinacyjny, który ograniczał prawa szlachty do wytwarzania i sprzedaży wyrobów alkoholowych, przestawiono niektóre folwarki na uprawę ziemniaków, jako że uprawa pszenicy stała się nierentowna( nie było rynków zbytu), przestawiano produkcję również na rzepak(olej), hodowlę, produkcję przędzy lnianej i wełnianej. Nowy model gospodarstwa znacznie poprawił stan gospodarowania ziemią – użytkowano tereny podmokłe, w tak zwanym gospodarstwie „ olenderskim”( osadnicy z Holandii), budowano wiatraki, sprowadzono nawet nową rasę krów ( tzw. Holenderskie). Nastąpiło znaczne ożywienie w handlu, zakładano manufaktury, budowano nowe jarmarki, targi, powstała np. manufaktura w Nieświeżu.
Konstytucja 3 maja powołała także komisje rządowe tj. Policji, Wojska, Skarbu, oraz Edukacji Narodowej.. Dla rozwoju gospodarczego państwa korzystne było rozszerzenie uprawnień przede wszystkim Komisji Skarbu. Zajęła się ona nie tylko intensywnym ściąganiem podatków, lecz także rozwojem ekonomicznym kraju(zakładanie i popieranie manufaktur, opieka nad rozwojem handlu, budowa i utrzymanie dróg, uspławnienie rzek, utrzymanie poczty). Komisja Skarbu posiadała uprawnienia także w dziedzinie gospodarki rolnej, lecz w stosunku co do majątków szlacheckich, mogła tylko udzielać rad, lub ostrzeżeń. De facto więc Komisja ta roztaczała opiekę na produkcją krajowa i handlem. Podatki zostały zwiększone, w 1789 rozpoczęto ściąganie stałego podatku z dóbr szlacheckich ( tzw. ofiara dziesiątego grosza) z jednoczesnym powołaniem komisji lustracyjnych, czuwających nad ustalaniem podstaw wybierania „ofiary 10 grosza”.