W rozprawce staramy się najczęściej coś udowodnić, o czymś kogoś przekonać, odpowiedzieć na postawione pytanie, rozwiać jakąś wątpliwość. Formę rozprawki możemy wybrać zawsze, ilekroć mamy do czynienia z tematami typu:
Jak rozumiesz słowa „ . . . „ Uzasadnij, że . . . Udowodnij, iż . . . Czy słuszne jest powiedzenie „ . . . „ Czy można zgodzić się z opinią, że . . . Opowiadam się za . . .
DEDUKCYJNĄ - czyli taką, w której na wstępie formułujemy tezę, co do słuszności której jesteśmy przekonani. W rozwinięciu przedstawiamy nasze argumenty, a w zakończeniu przytaczamy udowodnioną już tezę.
INDUKCYJNĄ - czyli taką, w której na wstępie stawiamy hipotezę (twierdzenie nie w pełni uzasadnione, wymagające sprawdzenia). W rozwinięciu staramy się podawać takie argumenty, które będą w stanie naszą hipotezę zamienić w tezę. Tezę tę można zamieścić w zakończeniu jako wniosek z naszych rozważań, odpowiedź na pytanie itp.
Oba rodzaje rozprawki mają podobne schematy, które można przedstawić następująco:
ROZPRAWKA DEDUKCYJNA
ROZPRAWKA INDUKCYJNA
Teza
(Pewność, że jest tak)
Hipoteza
(Przypuszczenie, że może być tak)
Argumenty
przemawiające za słusznością tezy
(na korzyść tezy, broniące tezy).
Argumenty
przygotowujące tezę, autor stara
się dowieść słuszności hipotezy.
Potwierdzenie tezy
(Podsumowanie argumentów, wy-
ciągnięcie wniosków, ewentualne
ustalenie zadań do realizacji).
Teza
Udowodniona przez przytoczone
argumenty.
Wyboru sposobu argumentowania dokonuje autor rozprawki. Najlepiej jest wypisać wszystkie argumenty w brudnopisie, a następnie uszeregować je według pewnego kryterium, np.: ważności, siły oddziaływania na słuchacza (czytelnika), stopnia wiarygodności itp.
Najtrudniejszy problem pojawia się wówczas, kiedy w rozprawce chcemy przedstawić argumenty za i przeciw. Możemy to uczynić wyszczególniając, np. najpierw wszystkie argumenty przemawiające za, a następnie przeciwko tezie albo zastosować schemat następujących bezpośrednio po sobie argumentów i kontrargumentów.
Istnieje wiele schematów zdań charakterystycznych dla różnych części rozprawki. Podaję kilka z nich:
Zaczynając wypowiedź:
- Nawiązując do tematu . . .
- Moja odpowiedź na pytanie zawarte w temacie jest następująca: . . .
- Temat zakłada, że . . .
- Temat sugeruje wiele możliwości, jednak . . .
- Odpowiedź nie wydaje się być prosta, dlatego stawiam hipotezę . . .
Łącząc poszczególne części w całość:
- Kolejną sprawą, którą chcę poruszyć . . .
- Nie wolno też pominąć . . .
- Trzeba także pamiętać o . . .
- Warto również zauważyć, że . . .
- Należy zaznaczyć, iż . . .
- Pragnę też zwrócić uwagę na . . .
- Nie przemawia do mnie argument, że . . .
- A oto inne spojrzenie na . . .
- Należy też rozważyć racje przeciwne . . .
- Przeciwnicy wysuwają swoje kontrargumenty . . .
Sygnalizując własne zdanie:
- Myślę, że . . .
- Uważam, iż . . .
- Według mnie . . .
- Śmiem twierdzić . . .
- Moim zdaniem . . .
- Niestety, nie podzielam opinii, że . . .
- Wbrew temu co mówią inni, potępiam takie stanowisko, gdyż . . .
Kończąc wypracowanie:
- Czy można nie wierzyć w słuszność twierdzenia: „ . . . ”? Uważam, że przedstawione argumenty nie dają ku temu podstaw.
- Myślę, że przytoczone argumenty pozwolą w pełni zgodzić się z twierdzeniem zawartym w temacie.
- Na zakończenie wrócę jeszcze raz do tezy: „ . . . . . . . . . . . . . . . . . .”.
- Podzielam ten pogląd i sądzę, że wart jest szerokiej popularyzacji.
- Na zakończenie, wracając do pytania postawionego w temacie, udzielam jednoznacznej odpowiedzi: „tak”.
Ważną rzeczą w rozprawce jest stosowanie odpowiednio dobranych cytatów. Można je wprowadzać między innymi w następujący sposób:
- Na potwierdzenie wysuniętej tezy przytoczę słowa znanego filozofa „ . . . ”
1)Wstęp- We wstępie należy: -Zasygnalizować jak zrozumiałeś temat -Wprowadzić do tematu krótko i rzeczowo wyjaśniając tezę -Zapowiedzieć dalszy tok rozumowania (Czy warto się zakochać-to jest temat do rozprawki) (Warto się zakochać lub nie warto się zakochać-tezy)
2)Rozwinięcie-argumenty które udowadniają tezę. Każdy argument rozpoczynamy akapitem w nowej linii od następujących wyrażeń: -Zacznę od sprawy..... -Po pierwsze.... -Po drugie.... -Po trzecie..... -Z kolei.... -Przejdę do ... -Kolejny argument to taki, że.... -Moim ostatnim argumentem będzie....
3)Zakończenie rozprawki- W zakończeniu należy: -Podsumować swoje rozważania -Wyciągnąć wnioski -Sformułować własny sąd -Jeszcze raz wyrazić swój stosunek do postawionej tezy
Słownictwo służące do podsumowania: -Z całą pewnością mogę stwierdzić, że.... -Widzimy więc, że..... -Okazuje się, że..... -Dotychczasowe rozważania pozwalają wyciągnąć taki oto wniosek..... -Tak więc......
Zdanie kończące rozprawkę może brzmieć: -Mam nadzieję, że powyższymi argumentami udowodniłem tezę........ (tu wpisać tezę)
W rozprawce staramy się najczęściej coś udowodnić, o czymś kogoś przekonać, odpowiedzieć na postawione pytanie, rozwiać jakąś wątpliwość. Formę rozprawki możemy wybrać zawsze, ilekroć mamy do czynienia z tematami typu:
Jak rozumiesz słowa „ . . . „ Uzasadnij, że . . . Udowodnij, iż . . . Czy słuszne jest powiedzenie „ . . . „ Czy można zgodzić się z opinią, że . . . Opowiadam się za . . .DEDUKCYJNĄ - czyli taką, w której na wstępie formułujemy tezę, co do słuszności której jesteśmy przekonani. W rozwinięciu przedstawiamy nasze argumenty, a w zakończeniu przytaczamy udowodnioną już tezę.
INDUKCYJNĄ - czyli taką, w której na wstępie stawiamy hipotezę (twierdzenie nie w pełni uzasadnione, wymagające sprawdzenia). W rozwinięciu staramy się podawać takie argumenty, które będą w stanie naszą hipotezę zamienić w tezę. Tezę tę można zamieścić w zakończeniu jako wniosek z naszych rozważań, odpowiedź na pytanie itp.
Oba rodzaje rozprawki mają podobne schematy, które można przedstawić następująco:
ROZPRAWKA DEDUKCYJNA
ROZPRAWKA INDUKCYJNA
Teza
(Pewność, że jest tak)
Hipoteza
(Przypuszczenie, że może być tak)
Argumenty
przemawiające za słusznością tezy
(na korzyść tezy, broniące tezy).
Argumenty
przygotowujące tezę, autor stara
się dowieść słuszności hipotezy.
Potwierdzenie tezy
(Podsumowanie argumentów, wy-
ciągnięcie wniosków, ewentualne
ustalenie zadań do realizacji).
Teza
Udowodniona przez przytoczone
argumenty.
Wyboru sposobu argumentowania dokonuje autor rozprawki. Najlepiej jest wypisać wszystkie argumenty w brudnopisie, a następnie uszeregować je według pewnego kryterium, np.: ważności, siły oddziaływania na słuchacza (czytelnika), stopnia wiarygodności itp.
Najtrudniejszy problem pojawia się wówczas, kiedy w rozprawce chcemy przedstawić argumenty za i przeciw. Możemy to uczynić wyszczególniając, np. najpierw wszystkie argumenty przemawiające za, a następnie przeciwko tezie albo zastosować schemat następujących bezpośrednio po sobie argumentów i kontrargumentów.
Istnieje wiele schematów zdań charakterystycznych dla różnych części rozprawki. Podaję kilka z nich:
Zaczynając wypowiedź:
- Nawiązując do tematu . . .
- Moja odpowiedź na pytanie zawarte w temacie jest następująca: . . .
- Temat zakłada, że . . .
- Temat sugeruje wiele możliwości, jednak . . .
- Odpowiedź nie wydaje się być prosta, dlatego stawiam hipotezę . . .
Łącząc poszczególne części w całość:
- Kolejną sprawą, którą chcę poruszyć . . .
- Nie wolno też pominąć . . .
- Trzeba także pamiętać o . . .
- Warto również zauważyć, że . . .
- Należy zaznaczyć, iż . . .
- Pragnę też zwrócić uwagę na . . .
- Nie przemawia do mnie argument, że . . .
- A oto inne spojrzenie na . . .
- Należy też rozważyć racje przeciwne . . .
- Przeciwnicy wysuwają swoje kontrargumenty . . .
Sygnalizując własne zdanie:
- Myślę, że . . .
- Uważam, iż . . .
- Według mnie . . .
- Śmiem twierdzić . . .
- Moim zdaniem . . .
- Niestety, nie podzielam opinii, że . . .
- Wbrew temu co mówią inni, potępiam takie stanowisko, gdyż . . .
Kończąc wypracowanie:
- Czy można nie wierzyć w słuszność twierdzenia: „ . . . ”? Uważam, że przedstawione argumenty nie dają ku temu podstaw.
- Myślę, że przytoczone argumenty pozwolą w pełni zgodzić się z twierdzeniem zawartym w temacie.
- Na zakończenie wrócę jeszcze raz do tezy: „ . . . . . . . . . . . . . . . . . .”.
- Podzielam ten pogląd i sądzę, że wart jest szerokiej popularyzacji.
- Na zakończenie, wracając do pytania postawionego w temacie, udzielam jednoznacznej odpowiedzi: „tak”.
Ważną rzeczą w rozprawce jest stosowanie odpowiednio dobranych cytatów. Można je wprowadzać między innymi w następujący sposób:
- Na potwierdzenie wysuniętej tezy przytoczę słowa znanego filozofa „ . . . ”
- Niech moje argumenty wesprze autorytetem . . . , który powiedział „ . . . ”
1)Wstęp- We wstępie należy:
-Zasygnalizować jak zrozumiałeś temat
-Wprowadzić do tematu krótko i rzeczowo wyjaśniając tezę
-Zapowiedzieć dalszy tok rozumowania
(Czy warto się zakochać-to jest temat do rozprawki)
(Warto się zakochać lub nie warto się zakochać-tezy)
2)Rozwinięcie-argumenty które udowadniają tezę. Każdy argument rozpoczynamy akapitem w nowej linii od następujących wyrażeń:
-Zacznę od sprawy.....
-Po pierwsze....
-Po drugie....
-Po trzecie.....
-Z kolei....
-Przejdę do ...
-Kolejny argument to taki, że....
-Moim ostatnim argumentem będzie....
3)Zakończenie rozprawki- W zakończeniu należy:
-Podsumować swoje rozważania
-Wyciągnąć wnioski
-Sformułować własny sąd
-Jeszcze raz wyrazić swój stosunek do postawionej tezy
Słownictwo służące do podsumowania:
-Z całą pewnością mogę stwierdzić, że....
-Widzimy więc, że.....
-Okazuje się, że.....
-Dotychczasowe rozważania pozwalają wyciągnąć taki oto wniosek.....
-Tak więc......
Zdanie kończące rozprawkę może brzmieć:
-Mam nadzieję, że powyższymi argumentami udowodniłem tezę........ (tu wpisać tezę)