Dokonaj analizy i interpretacji pieśni Jana Kochanowskiego i sonetu Do Trupa J.A. Morsztyna, zwróć uwagę na obraz zakochanego mężczyzny (porównaj), oraz refleksję na temat miłości w życiu człowieka. Zwróć uwagę na sposób ukształtowania wypowiedzi poetyckiej.
(Pieśni) Księgi wtóre - Pieśń XXI
Kochanowski Jan
Srogie łańcuchy na swym sercu czuję;
Lecz to szczęściem szacuję,
Żem jest tak pięknym sidłem ułowiony;
Wesoło żywę, w trosce położony,
A w tym swoim wzdychaniu
Mam rozkosz przeciw ludzkiemu mniemaniu.
Oczy dziwnej piękności,
W których się wszytki najdują wdzięczności,
Dzień to błogosławiony,
Kiedym ja waszym sidłem upleciony!
Leżysz zabity i jam też zabity,
Ty - strzałą śmierci, ja - strzałą miłości,
Ty krwie. ja w sobie nie mam rumianości.
Ty jawne świece, ja mam płomień skryty.
Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty,
Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności,
Ty masz związane ręce. ja wolności
Zbywszy mam rozum łańcuchem powity.
Ty jednak milczysz, a mój język kwili,
Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze,
Tyś jak lód. a jam w piekielnej śreżodze.
Ty się rozsypiesz prochem w małej chwili,
Ja się nie mogę, stawszy się żywiołem
Wiecznym mych ogniów, rozsypać popiołem.
Analiza Księgi wtóre - pieśń XXI:
Podmiot liryczny jest widocznie wyeksponowany w wierszu. Możemy mieć pewność, że jest on mężczyzną. Wypowiada się w swoim imieniu i mozemy mieć przekonanie, że reprezentuje osobę dojrzałą. Mozemy utożsamić go z autorem wiersza. Zwraca się on do samego siebie.
Tytuł dostarcza nam informacji, że gatunkiem lirycznym jest pieśń. Wysępuje tu liryka bezpośrednia.
Pieśń zbudowana jest z 10 wersów. Ich podział sylabowy to
11-7-11-11-7-11-7-11-7-11 (struktura wiersza jest regularna)
Wysępują rymy (np. czuję-szacuję, wzdychaniu-mniemaniu)
środki stylistyczne:
epitety: dzień błogosławiony, sidłem upleciony, sidłem ułowiony, w trosce położony, dziwna piękność
antyteza: dziwnej piękności
powtórzenie: sidłem ułowiony, sidłem upleciony
Interpretacja Księgi wtóre - pieśń XXI:
Wiersz napisany został przez Jana Kochanowskiego (1530 - 1584), który był renesansowym poeta. Standardowo utwór odbierany przez czytającego nie przyswarza większych trudności w odczycie. Charakteryzuje on jego twórczość.
Pieśń ta obrazuje miłość, w której centrum znajduje się podmiot liryczny. Według autora jest ona darem, przez który warto cierpieć. Jest rady, że ma w sobie najpiekniejsze z uczuć. Pieśń tą zastosować możemy także do dzisiejszych czasów, ponieważ miłość pozostaje podobna niezależnie jakie pokolenie po sobie następuje. Jest ona rozkoszą, niezależnie co mówią ludzie wokół. Pieśń tą oceniam pozytywnie, ponieważ oddaje prawdziwy obraz rzeczywistości.
Analiza Do trupa
Podmiot liryczny tutaj również jest bardzo widoczny i tak jak w pieśni mamy pewność, że jest mężczyzną.
Gatunkiem lirycznym tym razem jest sonet. Mamy tutaj lirykę bezpośrednią osobistą, w której to autor pisze o swoich uczuciach.
Sonet zbudowany jest z 14 wersów podzielonych na 4 zwrotki.
Ich podział sylabowy to:
11-11-11-11 11-11-11-11 11-11-11 11-11-11
Występują rymy (np. zabity-skryty, miłości-rumianości)
środki stylistyczne:
epitet: strzała śmierci, strzała miłości, płomień skryty, sukno żałobne, piekielna śreżoga
porównanie: tyś jak lód
hiperbola: okropnej ciemności
anafora:
,,Ty jednak milczysz
Ty nic nie czujesz''
,,Ty krwie
Ty jawne"
personifikacja: rozum łańcuchem powity
Interpretacja Do Trupa
Wiersz napisany został przez Jana Andrzeja Morsztyna (1621-1693). Był on poetą czasów baroku.
Osoba mówiąca w sonecie ukazała silny kontrast, a zarazem dużą zależność pomiędzy śmiercią, a miłością. Przedstawia nam jak wielkim cierpieniem jest miłość. Możemy łatwo dojść tutaj do wniosku, że zdaniem autora lepiej być umarłym niż cierpieć katusze przez niespełnioną miłość.
----------------------------------------------------
Oba te utwory ukazują nam wagę miłości w naszym życiu. Może być dla nas zarówno zbawieniem jak i przekleństwem. W każdym przypadku towarzyszą jej silne emocje od których nie sposób uciec.
Oba utwory wskazują na to jak miłość wpływa na człowieka. Zarówno Kochanowski jak i Morsztyn udowadniają nam, że miłość nie jest błachą sprawą, lecz potokiem uczuć, których zatrzymanie jest niemożliwe do wykonania. W przypadku Pieśni XXI wiąże się ona ze szczęściem, natomiast w sonecie Do Trupa z przykrym cierpieniem.
W każdym bądź razie miłość stawiana jest tutaj na pierwszy miejscu, tak jak i w naszym życiu. Poruszony tutaj jest problem, z jakim muszą borykać się ludzie dosięgnięci strzałą Amora.
Analiza i interpretacja pieśni Jana Kochanowskiego
Podmiot liryczny mówi o sobie, przedstawia swoje uczucia przez co też jest to liryka bezpośrednia osobista. Opowiada o swoich przeżyciach, które wywołuje w nim miłość. Jest radosny, że może doświadczać tak pięknego uczucia i błogosławi dzień, w którym ono nadeszło. Jest to dla niego jak dobra nowina, którą warto rozgłaszać innym.
Wiersz jest nieregularny, ale dokładny. Wersy składają się z 11 oraz 7 sylab.
Występują rymy w układzie a-b a-b a-b
Środki stylistyczne, jakie tu dostrzeżemy to między innymi:
antropomorfizacja: ,,Srogie łańcuchy na swym sercu czuję"
,,Sidłem ułowiony"
metafora: ,,w trosce położony"
epitet: błogosławiony dzień, ludzkie mniemanie, sidłem upleciony
powtórzenie: sidłem
Analiza i interpretacja sonetu Morsztyna
Autor zastosował tu kontrast jakim jest bezpośrednia liryka osobista mówiąca zarówno o zyciu jak i śmierci, w skrajnych tego przypadkach. Tym razem miłość jest odbierana negatywnie, ponieważ sprawia wiele cierpienia i nieszcześcia. Już miłość wydaje się od niej lepsza. Choć podmiot liryczny jest żywy to utożsamia się ze śmiercią.
Sonet jest regularny, w każdym wersie składa się z 11 sylab.
Układ rymów to a-a b-b a-a b-b
Środki stylistyczne, jakie tu dostrzeżemy to między innymi:
anafora: ,,Ty strzałą śmierci
Ty krwie
Ty jawie"
,,Ty jednak milczysz
Ty nic nie czujesz"
porównanie: ,,Tyś jak lód"
hiperbola: ,,cierpię ból srodze"
przerzutnia: ,,Ty masz związane ręca, ja wolności Zbywszy"
epitety: sukno żałobne, piekielnej śreżodze, okropnej ciemności