Question

Do rozwiązania w załączniku :)

Answer 1

1.

Najpierw trzeba ustalić szerokość lub długość geograficzną skrajnych punktów Polski:

-północny - Jastrzębia Góra: 54°50'N

-południowy - szczyt Opołonek: 49°00'N

-wschodni - zakole Bugu koło Hrubieszowa: 24°09'E

-zachodni - zakole Odry koło Cedyni: 14°07'E

54°50'-49°00'=5°50' --> odejmujemy, bo leżą na tej samej półkuli

24°09'-14°07'=10°02' --> odejmujemy, bo leżą na tej samej półkuli

Rozciągłość południkowa Polski wynosi 5°50', a rozciągłość równoleżnikowa 10°02'.

2.

a) Trylobity pojawiły się w kambrze (paleozoik).

b) Złoża węgla kamiennego powstały w karbonie (paleozoik), a złoża węgla brunatnego w neogenie (kenozoik).

c) Zlodowacenia miały miejsce w czwartorzędzie (kenozoik). Największy zasięg miało zlodowacenie południowopolskie.

3.

a) Glacjał to okres, w którym klimat znacznie się ochładza, a zasięg lądolodu zwiększa się.

b) Interglacjał to okres, w którym klimat znacznie się ociepla, a zasięg lądolodu zmniejsza się. Jest przeciwieństwem glacjału. Nadmienię, że teraz właśnie na Ziemi jest interglacjał :)

c) Monokultura to forma gospodarki, która polewa na uprawie jednego gatunku rośliny na tym samymy obszarze przez wiele lat.

d) Bór to las, w którym dominują drzewa iglaste. W Polsce najczęściej spotykane są bory sosnowe.

e) Puszcza to ogromny kompleks leśny, w którym rośnie wiele wiekowych drzew.

f) Torfowisko to podmokły obszar. Od bagna odróżnia się specyficzną roślinnością, z której szczątków powstały pokłady torfu.

4.

Idąc od północy:

-pas pobrzeży (wąski pas przy Morzu Bałtyckim - Pobrzeże Koszalińskie, Pobrzeże Gdańskie i Nizina Szczecińska)

-pas pojezierzy (w części zachodniej bardzo szeroki - Pojezierze Pomorskie i Pojezierze Wielkopolskie, w części wschodniej wąski - tylko Pojezierze Mazurskie)

-pas Nizin Środkowopolskich (w części wschodniej wąski - Nizina Śląska i Nizina Wielkopolska, w części zachodniej szerszy - Nizina Mazowiecka, Nizina Podlaska i Polesie Lubelskie)

-pas wyżyn (tylko we wschodniej części Polski - Wyżyna Śląska, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Wyżyna Kielecka i Wyżyna Lubelska z Roztoczem)

-pas Kotlin Podkarpackich (tylko we wschodniej części Polski, między pasem wyżyn a Karpatami - Kotlina Sandomierska, Kotlina Oświęcimska i Brama Krakowska)

-pas gór (południowe krańce Polski - Sudety i Karpaty)

5.

Działalność lodowca góskiego:

a) erozyjna:

-doliny U-kształtne

-jeziora cyrkowe

b) akumulacyjna:

-moreny (czołowe, denne, boczne i środkowe)

Działalność lądolodu:

a) erozyjna:

-pradoliny

-jeziora rynnowe

-jeziora morenowe

b) akumulacyjna:

-moreny (czołowe i denne)

-sandry

-eratyki

-ozy

-kemy

Dolina U-kształtna powstaje w wyniku poszerzania i pogłębiania doliny rzecznej (V-kształtnej) przez lodowiec górski.

Oz to długi wał, który powstaje przez akumulację piasków i żwirów niesionych przez wody płynące pod lądolodem.

6.

Morze Bałtyckie jest bardzo zróżnicowane pod względem wybrzeży. Południowe wybrzeża są najczęściej mierzejowo-zalewowe (np. Niemcy, Polska). Bardzo rzadko spotyka się wybrzeża klifowe (również południe, np. Jastrzębia Góra). Wybrzeża szkierowe są charakterystyczne dla północnej części Bałtyku (Szwecja, Finlandia). Powierzchnia Morza Bałtyckiego to 415 000km². Leży między 53°N a 66°N i między 10°E a 30°E. Jest to morze śródziemne, czyli otoczone lądem ze wszystkich stron. Bałtyk to najsłabiej zasolone morze na Ziemi, jego średnie zasolenie to około 7%₀. Jest to młode morze, liczy nieco ponad 10 000 lat. Ze względu na niewielką średnią głębokość (około 52m) jest to morze szelfowe. Maksymalna głębokość została zmierzona w Głębi Landsort - 459m. Pływy występujące na Bałtyku są niewielkie.

7.

Tutaj najprościej będzie podać charakterystyczne cechy.

Gleba bielicowa - utworzyła się na piaskach, jest mało żyzna, ma jasną barwę, występuje w całej Polsce, głównie na pojezierzach i nizinach.

Mada - utworzyła się z nanosów rzecznych, jest żyzna, ma charakterystyczne warstwy odpowiadające wylewom rzecznym, występuje w dolinach i ujściach rzek (w Polsce przede wszystkim na Żuławach Wiślanych).

Rędzina - utworzyła się na skałach wapiennych lub gipsowych, jest żyzna, ale uprawę utrudniają odłamki skały macierzystej, występuje na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i na Wyżynie Kieleckiej.

Czarnoziem - utworzył się na lessach, jest bardzo żyzny (najżyźniejsza gleba na świecie), występują głównie w klimacie umiarkowanym kontynentalnym, w Polsce głównie na Wyżynie Lubelskiej.

8.

Węgiel kamienny - Wyżyna Śląska, Wyżyna Lubelska i Zagłębie Dolnośląskie w Sudetach.

Węgiel brunatny - okolice Bełchatowa, Konina i Bogatyni.

Rudy miedzi - okolice Lubina i Głogowa na Nizinie Śląskiej.

Siarka - okolice Tarnobrzegu w Kotlinie Sandomierskiej.

Rudy cynku i ołowiu - okolice Zawiercia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Sól kamienna - okolice Wieliczki i Bochni na Pogórzu Karpackim, okolice Inowrocławia na Kujawach oraz okolice Kłodawy.

9.

Powietrze polarne kontynentalne (PPk) - zimą duże mrozy i brak opadów, latem upały i popołudniowe burze.

Powietrze polarne morskie (PPm) - zimą ocieplenie i opady deszczu bądź śniegu, latem ochłodzenie, zachmurzenie i opady deszczu.

10.

To trzeba robić na oko. Można ułatwić sobie zadanie i przystawić linijkę. Trzeba tylko zwrócić uwagę na to, która podziałka dotyczy temperatury, a która opadów (ta od temperatury zwykle jest po lewej stronie). Należy też pamiętać, że temperaturę oznacza się na klimatogramie czerwoną kreską.

Żeby policzyć amplitudę trzeba odjąć jej najniższą wartość od najwyższej wartości. Przykład:

19°C-(-2°C)=19°C+2°C=21°C

Trzeba zwrócić uwagę na sytuacje, w których niższa temperatura jest ujemna.

11.

Mapa w załączniku.

Legenda:

1. Nysa Łużycka

2. Warta

3. Bug

4. Narew

5. Dunajec

6. Pilica

7. Noteć

8. San

Wisła tworzy deltę.

12.

a) Tatrzański PN, Babiogórski PN

b) Słowińska PN, PN Bory Tucholskie

c) Poleski PN, Białowieski PN

d) PN Ujście Warty, Wielkopolski PN

13.

Jeziora rynnowe - znaczna długość i głębokość, np. Jeziorak, Hańcza.

Jeziora morenowe - bardzo duża powierzchnia, mała głębokość, np. Śniardwy, Mamry.

Jeziora przybrzeżne - duża powierzchnia, mała głębokość, np. Łebsko, Gardno.

Jeziora deltowe - mała głębokość, niskie brzegi, szybko zarastają, np. Dąbie, Druzno.

Jeziora krasowe - mała powierzchnia i głębokość, np. Białe, Spólne.

14.

Lesistość Polski to około 29%. Największa lesistość występuje w województwach lubuskim i podkarpackim, najmniejsza - w łódzkim i mazowieckim. Największe wolno żyjące zwierzęta w Polsce to żubry (Puszcza Białowieska), łosie (obszary bagienne) i niedźwiedzie brunatne (Karpaty). Charakterystyczne zwierzęta tatrzańskie to kozice, świstaki, norniki, darniówki i orzechówki. Największe obszary roślinności torfowiskowej to Kotlina Biebrzańska, dolina Narwi i Polesie Lubelskie.