Question

dlaczego uklad wegetatywny nazywamy autonomicznym

Answer 1

Ludzki układ nerwowy składa się z centralnego układu nerwowego (mózgowie i rdzeń kręgowy) oraz z obwodowego układu nerwowego (nerwy czaszkowe i rdzeniowe). Narządy wewnętrzne unerwia i kieruje nimi tzw. autonomiczny układ nerwowy (AUN) . Niekiedy jest nazywany także trzewnym lub wegetatywnym układem nerwowym. Układ ten kieruje czynnościami narządów wewnętrznych, a zwłaszcza funkcjami układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, pokarmowego i przemianą materii. Ośrodki sterujące tym układem znajdują się w ośrodkowym, centralnym układzie nerwowym. Układ nerwowy jest czynnościowo ściśle połączony z układem hormonalnym.

Autonomiczny układ nerwowy dzieli się na dwie części: część współczulną (sympatyczną) i przywspółczulną (parasympatyczną). Ośrodki układu sympatycznego (współczulnego) zlokalizowane są w bocznych rogach rdzenia kręgowego, w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Ośrodki parasympatyczne znajdują się w międzymózgowiu i odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego. Obie te części działają względem siebie antagonistycznie, zatem tzw. normalna regulacja pracy narządów wewnętrznych jest wypadkową działania obu układów - przywspółczulnego i współczulnego.

 

Działanie przywspółczulnej i współczulnej części AUN. 

Funkcją układu współczulnego jest podnoszenie ogólnej aktywności organizmu. W chwilach, w których potrzebna jest mobilizacja ta część układu nerwowego wydziela adrenalinę i noradrenalinę. Efektem jest m.in. przyspieszenie czynności serca i oddychania oraz zwężenie naczyń krwionośnych i podniesienie ciśnienia krwi. Równocześnie obniża się aktywność przewodu pokarmowego i jego gruczołów. Odwrotnie działa przywspółczulna część, której aktywność przeważa podczas snu, odpoczynku i psychicznego odprężenia, a zatem w okolicznościach sprzyjających nasileniu procesów wegetatywnych. Wtedy krew w większym stopniu kierowana jest do narządów wewnętrznych umożliwiając im lepsze funkcjonowanie.

Drugim głównym systemem biologicznym zaangażowanym w reakcje stresową jest oś podwzgórze-przysadka-nadnercza. To właśnie ten system jest odpowiedzialny za wydzielanie m.in. kortyzolu uważanego za jeden z hormonów stresu. O ile pobudzenie układu współczulnego jest natychmiastowe to pobudzenie tego systemu jest wolniejsze i dłużej utrzymujące się. Kortyzol negatywnie wpływa na odporność organizmu. Oprócz upośledzenia odporności nadmierne pobudzenie układu współczulnego i osi podwzgórze-przysadka-nadnercza często jest związane z pewnymi postaciami depresji, lęku i uzależnieniami.

Jak się okazuję układ nerwowy łączy się także z układem odpornościowym (immunologicznym) a działanie układu nerwowego ma wpływ na odporność organizmu. O ile krótki stres i aktywacja współczulnej części układu nerwowego zwiększa odporność organizmu to przedłużająca się nadaktywność tego układu znacznie ją osłabia. Pozytywny wpływ na działanie układu odpornościowego ma także aktywność przywspółczulnej części AUN, czyli odpoczynek i rozluźnienie.

Aktywność współczulnej części AUN jest związana z reakcją stresową, tzw. walki lub ucieczki. Dochodzi wtedy do szybkiego zmobilizowania organizmu w celu poradzenia sobie z zagrożeniem. Mięśnie zaczynają być lepiej ukrwione, zmysły się wyostrzają, a wrażliwość na ból obniża się. Oddech staje się szybszy. Reakcja taka była bardzo pożyteczna gdy o przeżyciu decydowała sprawność fizyczna, walka lub ucieczka. We współczesnych czasach stresy przeważnie mają inną naturę i zbyt duża mobilizacja organizmu nie przekłada się na zapotrzebowanie energetyczne. Zwłaszcza, że zmobilizowany zostaje niejako cały organizm. O ile umiarkowany stres działa bardzo dobrze mobilizując organizm do poradzenia sobie z wysiłkiem (chociażby umysłowym) no zbyt duża reakcja stresowa ma negatywny wpływ. Zarówno na funkcjonowanie umysłowe jaki i na zdrowie.

Przeciwieństwem reakcji stresowej jest tzw. reakcja relaksacyjna. Jest to stan, w którym zmniejsza się napięcie mięśniowe, tempo pracy serca i ciśnienie krwi, a oddychanie staje się wolniejsze. Także aktywność korowa się zmniejsza. Fale mózgu się uspokajają, a mózg zaczyna pracować w bardziej zsynchronizowany sposób, W zasadzie większość technik medytacyjnych, relaksacyjnych, hipnotycznych itd. zawiera w sobie elementy wywoływania tej reakcji. Niekiedy stan relaksacji jest w różny sposób wywoływany i bywa łączony z technikami wizualizacyjnymi jednakże część technik medytacji sprowadza się głównie do świadomości oddechu. Udokumentowano bardzo wiele pozytywnych skutków praktykowania relaksacji lub medytacji.

 

Answer 2

Autonomiczny układ nerwowy zawiaduje czynnościami wegetatywnymi ustroju.

Wspólnie z układem dokrewnym - wewnątrzwydzielniczym zapewnia on stałość środowiska wewnętrznego.

Nazwę “autonomiczny” zawdzięcza swej niezależności od naszej woli.

Autonomiczny układ nerwowy działa bez przerwy zarówno w czasie czuwania jak i w czasie snu.