Co to media? jak powstala informatyka? czym media roznia sie od mulitmediow i mass mediów? jakie sa konsekwencje latwego dostepu do informacji?
ewek44
Szczególnym problemem współczesności jest masowe upowszechnienie nieznanych poprzednim pokoleniom narzędzi usprawniających porozumiewanie się, zdalną współpracę i handel, rozpowszechnianie dzieł, idei, poglądów i opinii oraz ich ocenianie i komentowanie. Umiejętności konieczne do skutecznego posługiwania się tymi narzędziami nie są nabywane w wystarczającym stopniu w procesie edukacji, nie są również przekazywane dzieciom przez rodziców, którym niejednokrotnie trudniej nadążyć za szybko zmieniającymi się technologiami. Jednocześnie zaś trudno przecenić w dzisiejszym świecie rolę kompetencji medialnych i informacyjnych w dowolnym obszarze naszego życia; począwszy od sfery prywatnej, poprzez zawodową, a wreszcie w wymiarze obywatelskim. Dlatego też celem programu „Cyfrowa Przyszłość” Fundacji Nowoczesna Polska jest wypracowanie kompletnego programu edukacji medialnej i informacyjnej, który mógłby być wdrażany w szkołach oraz innych instytucjach edukacyjnych, takich jak domy kultury czy biblioteki. Z końcem roku 2011 Fundacja opublikowała wyczerpujący raport o stanie edukacji medialnej i informacyjnej, definiujący szereg problemów wynikających z tego, jak mało wiemy o kompetencjach cyfrowych Polaków, w szczególności dzieci i młodzieży szkolnej, a także związanych z brakiem spójnego planu działań w tym obszarze, zarówno w systemie szkolnictwa formalnego, jak i w perspektywie kształcenia ustawicznego. Sytuacji nie poprawia rozproszenie odpowiedzialności za rozwój tych kompetencji pomiędzy szereg ministerstw i instytucji publicznych. Jednym ze zdefiniowanych problemów był także brak dokumentów konkretyzujących zakres edukacji medialnej i informacyjnej. Różne urzędy i instytucje stosują nie tylko odmienne definicje, ale także posługują się różnymi terminami – edukacji medialnej, edukacji informacyjnej, edukacji audiowizualnej, wreszcie edukacji cyfrowej – na określenie tego samego bądź podobnego zestawu kompetencji. Oddzielny przypadek stanowi edukacja informatyczna. Ze względu jej odmienny zakres, ujęty w podstawie programowej przedmiotów informatycznych na różnych etapach edukacyjnych, edukacja medialna i informacyjna nie ma na celu jej zastępowania, a jedynie jej rozwinięcie lub uzupełnienie. W pełni uznajemy kluczową rolę, jaką odgrywa kształcenie informatyczne w przygotowaniu do korzystania z mediów i rozwoju kompetencji medialnych i informacyjnych. Wielość pojęć, którymi posługujemy się, mówiąc o edukacji medialnej i informacyjnej, częściowo wynika z przyczyn historycznych. Refleksja akademicka koncentrowała się na różnych kompetencjach odbiorczych i twórczych podzielonych ze względu na typ mediów – film, telewizję, sztuki piękne, literaturę itd. Wstęp [ 6 ] W czasach konwergencji mediów, gdy wszystkie typy przekazów medialnych współ- istnieją ze sobą, podziały te bardzo wyraźnie straciły na znaczeniu. Temat kompetencji medialnych i informacyjnych był podejmowany w kilku ośrodkach akademickich, ale wyniki tej debaty w bardzo nikłym stopniu wpływają na kształt edukacji w Polsce. Dlatego zespół specjalistów pracujący nad programem „Cyfrowa Przyszłość” przyjął jako istotne pojęcie „konwergencji kompetencji”, wskazując w ten sposób, iż nie da się obecnie efektywnie pracować w sferze edukacji medialnej i informacyjnej bez systemowego podejścia do problematyki kształtowania postaw twórczych i kompetencji korzystania z informacji w różnych jej formach. Należy w tym miejscu wyjaśnić zależność pomiędzy kompetencją a edukacją medialną i informacyjną. W literaturze anglojęzycznej stosuje się pojęcie media literacy education lub też information literacy education. Literacy pierwotnie oznaczało umiejętność czytania i pisania, alfabetyzację, także pewną erudycję w zakresie dzieł literackich. Od XX w. termin ten, m.in. za sprawą Marshalla McLuhana, rozszerzono na umiejętność korzystania z mediów audiowizualnych (audiovisual literacy), a współcześnie także korzystanie z nowych mediów (new media literacies). Obecny w dokumentach Unii Europejskiej i UNESCO termin literacy tłumaczy się na język polski jako kompetencja, na określenie sprawności odbiorców i użytkowników technologii medialnej. Edukacja medialna i informacyjna ma prowadzić do osiągnięcia określonego poziomu tych kompetencji. Można zatem powiedzieć, że media literacy jest celem edukacji medialnej, podobnie jak celem edukacji informacyjnej jest information literacy. Choć edukacja medialna i informacyjna jest od lat przedmiotem debaty akademickiej oraz jednym z priorytetów państwa, obecnym w dokumentach takich jak m.in. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego czy Polska 2030, wciąż brakuje odpowiedzi na fundamentalne pytanie, czym edukacja medialna i informacyjna jest, jaki jest jej zakres merytoryczny i jakie konkretnie kompetencje należy rozwijać. Toczące się do tej pory dyskusje z pewnością przyczyniły się do popularyzacji tematu i powszechnego uznania jego istotnej wagi, niemniej jednak czas podjąć konkretne kroki zmierzające do jej praktycznego wdrożenia. Aby w sferze edukacji medialnej i informacyjnej uniknąć działań opartych w dużej mierze na intuicji, mających charakter wyrywkowy i cząstkowy, a często skupiających się na problemach marginalnych, konieczna jest operacjonalizacja tego pojęcia. Dodatkowym problemem wynikającym z braku jasnego zdefiniowania kompetencji medialnych i informacyjnych jest brak możliwości zaplanowania i przeprowadzenia adekwatnych badań stanu tych kompetencji. Istniejące badania mają charakter Wstęp [ 7 ] wyrywkowy. O ile jeszcze dość dobrze wiemy, z jakich technologii komunikacyjnych korzystają Polacy, o tyle już np. sposób ich wykorzystywania, rodzaje aktywności twórczych, efektywność czy bezpieczeństwo korzystania z informacji są badawczą terra incognita. Dlatego Fundacja Nowoczesna Polska we współpracy z ekspertami edukacji medialnej i informacyjnej przygotowała niniejszy Katalog kompetencji. Chcemy bardzo wyraźnie podkreślić, że jest to praca pionierska, a więc siłą rzeczy nie ma charakteru zamkniętego i ostatecznego. Traktujemy nasz Katalog jako „wersję beta”, propozycję skonkretyzowania pewnej problematyki, która pozwoli na przeniesienie toczącej się debaty na nowy, praktyczny poziom. Nie rościmy sobie praw do formułowania opinii kategorycznych – wiemy, że choć dołożyliśmy wszystkich starań i zaanga- żowaliśmy wysokiej klasy specjalistów, to Katalog ten należy dalej rozwijać, uzupełniać i poprawiać. Dlatego publikujemy go na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY-SA) – liczymy na to, że nie tylko my, ale także inne instytucje, włączając w to instytucje publiczne, będą go rozwijać, aktualizować i poddawać publicznej krytyce. Katalog powstawał z myślą o współczesnych użytkownikach, korzystających z dostępnych im technologii. Zdajemy sobie sprawę, że wraz z dynamicznym rozwojem tej dziedziny będzie on wymagał uzupełnień i dostosowania do zmieniających się warunków. Chcąc jednak rozmawiać o praktycznych umiejętnościach, musieliśmy oprzeć się na dzisiejszych technologiach, godząc się na ryzyko szybkiej dezaktualizacji naszej pracy. Katalog kompetencji jest narzędziem, które pozwoli na budowę całościowego i spójnego zestawu materiałów dydaktycznych do prowadzenia edukacji medialnej i informacyjnej na różnych etapach nauczania oraz w ramach kształcenia ustawicznego. Proces ten zostanie zapoczątkowany przez Fundację Nowoczesna Polska już w tym roku, liczymy jednak, że dołączą do nas inne organizacje i instytucje zainteresowane tym polem działań. Szeroka baza materiałów dydaktycznych zostanie, podobnie jak Katalog, nieodpłatnie udostępniona na licencji CC BY-SA, co oznacza, że będzie można je swobodnie wykorzystywać, kopiować, rozpowszechniać i dostosowywać do własnych potrzeb. Wierzymy, że dostępność materiałów dydaktycznych przyczyni się do znaczącego wzrostu ilości działań prowadzonych w tym obszarze, a w rezultacie do podniesienia poziomu kompetencji medialnych i informacyjnych w polskim społeczeństwie.