Rola włókna pokarmowego (błonnika) w żywieniu Włókno pokarmowe, zwane dawniej błonnikiem, to nieprzyswajalne przez człowieka węglowodany odporne na działanie enzymów trawiennych. Jego znaczenie w żywieniu jest jednak duże - wiążąc wodę w świetle przewodu pokarmowego korzystnie wpływa na trawienie. W społeczeństwach, w których spożywa się duże ilości błonnika, ludzie rzadziej zapadają na choroby układu krążenia i nowotwory przewodu pokarmowego.
Rola błonnika w odżywianiu:
Pobudza funkcje żucia i wydzielania śliny buforuje i wiąże nadmiar kwasu solnego w żołądku zwiększa wypełnienie jelit, pobudza ich ukrwienie i aktywność motoryczną tworzy korzystne podłoże dla rozwoju pożądanej flory bakteryjnej jelita zapobiega nadmiernemu odwodnieniu mas kałowych, dzięki czemu zwiększa objętość stolca oraz skraca czas pasażu jelitowego w świetle jelita wiąże szereg substancji szkodliwych, między innymi cholesterol i kwasy żółciowe wpływa korzystnie na strawność innych składników pożywienia
Podstawowe właściwości błonnika: 1. Pomaga w zaparciach, biegunce i bólach towarzyszących hemoroidom. Błonnik wędruje przez cały przewód pokarmowy w stanie praktycznie niezmienionym. Jednakże wzdłuż całej drogi wchłania wodę, przez co zwiększa objętość masy kałowej i przyspiesza eliminację niestrawionych resztek. Ułatwia to regularne wypróżnienie się. Żywność zawierająca dużo błonnika pokarmowego pomaga zapobiegać zaparciom i bólom towarzyszącym hemoroidom, ponieważ zwiększa zawartość wody w kale, przez co łatwiej go wydalić z organizmu. 2. Pomaga w walce z otyłością. Błonnik pomaga zrzucić zbędne kilogramy, gdyż wchłania wodę, dzięki czemu pęcznieje i wypełnia żołądek, zmniejszając uczucie głodu, a także opóźniając moment, w którym pożywienie opuszcza żołądek. 3. Obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Błonnik rozpuszczalny (pektyny) jest rozkładany do trójkarboksylowych kwasów tłuszczowych, które odpowiadają za hamowanie biosyntezy cholesterolu w wątrobie. Dzięki swej konsystencji wyłapuje i usuwa kwasy żółciowe z jelit. Ponieważ wątroba używa ich do produkcji cholesterolu, zatem gdy zostaną usunięte, obniża się poziom cholesterolu. Wydalanie kwasów żółciowych to główny sposób pozbywania się przez organizm nadmiaru cholesterolu, gdyż nie może on, tak jak inne tłuszcze zostać zmetabolizowany. Błonnik nierozpuszczalny obniża poziom trójglicerydów we krwi, przez co zmniejsza ryzyko miażdżycy. 4. Stabilizuje stężenie glukozy we krwi. Błonnik opóźnia przemianę węglowodanów poprzez częściowe blokowanie dostępu glukozy do krwi, co z kolei zmniejsza wydzielanie insuliny i pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi. Ponadto wydzielanie insuliny jest częściowo wywoływane i regulowane przez system hormonalny (żołądkowy peptyd hamujący GIP i enteroglukagon). Wzrost spożycia błonnika prowadzi do obniżenia poziomu hormonów. 5. Oczyszcza organizm z toksyn i metali ciężkich. Błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny pomaga eliminować z organizmu toksyny, kwasy żółciowe, metale ciężkie (dzięki zdolnościom jonowymiennym wolnych grup karboksylowych) a nawet substancje rakotwórcze (np. poziom azotynów w organizmie skutecznie obniżają pektyny znajdujące się w jabłkach, porzeczkach i innych owocach, jeśli owoce te nie były nadmiernie opryskiwane).
BŁONNIK:
Rola włókna pokarmowego (błonnika) w żywieniu
Włókno pokarmowe, zwane dawniej błonnikiem, to nieprzyswajalne przez człowieka węglowodany odporne na działanie enzymów trawiennych. Jego znaczenie w żywieniu jest jednak duże - wiążąc wodę w świetle przewodu pokarmowego korzystnie wpływa na trawienie. W społeczeństwach, w których spożywa się duże ilości błonnika, ludzie rzadziej zapadają na choroby układu krążenia i nowotwory przewodu pokarmowego.
Rola błonnika w odżywianiu:
Pobudza funkcje żucia i wydzielania śliny
buforuje i wiąże nadmiar kwasu solnego w żołądku
zwiększa wypełnienie jelit, pobudza ich ukrwienie i aktywność motoryczną
tworzy korzystne podłoże dla rozwoju pożądanej flory bakteryjnej jelita
zapobiega nadmiernemu odwodnieniu mas kałowych, dzięki czemu zwiększa objętość stolca oraz skraca czas pasażu jelitowego
w świetle jelita wiąże szereg substancji szkodliwych, między innymi cholesterol i kwasy żółciowe
wpływa korzystnie na strawność innych składników pożywienia
Produkt
Zawartość (w g)
agrest 4,6
bułki pszenne, rogale, bułki maślane 1,9
bułki zwykłe 2,4
buraki 2,2
cebula 1,7
chleb pszenny razowy graham 5,0
chleb żytni razowy 6,2
cytryna 4,0
czarne jagody 3,2
czereśnie 1,2
fasola biała (ziarno suche) 15,7
gerejpfrut 0,7
groch (ziarno suche) 17,0
groszek zielony 6,0
gruszka 2,1
jabłko 1,8
kalarepa 4,4
kapusta biała 2,5
kasza manna 2,5
kasza gryczana 5,9
makaron dwujajeczny 5,3
maliny 6,7
marchew 2,4
mąka pszenna poznańska 2,6
ogórek 0,5
orzech laskowe 9,8
orzechy włoskie 6,5
otręby pszenne 42,4
pietruszka korzeń 4,9
płatki kukurydz. 11
płatki owsiane 6,9
pomarańcze 1,9
pomidory 1,2
porzeczki czarne 7,9
pumpernikiel 7,2
rodzynki 6,5
ryż 2,4
seler 4,9
soja (ziarno suche ) 15,7
szpinak 2,1
śliwki susz. 16,6
ziemniaki (średnio) 1,2
Podstawowe właściwości błonnika:
1. Pomaga w zaparciach, biegunce i bólach towarzyszących hemoroidom.
Błonnik wędruje przez cały przewód pokarmowy w stanie praktycznie niezmienionym. Jednakże wzdłuż całej drogi wchłania wodę, przez co zwiększa objętość masy kałowej i przyspiesza eliminację niestrawionych resztek. Ułatwia to regularne wypróżnienie się. Żywność zawierająca dużo błonnika pokarmowego pomaga zapobiegać zaparciom i bólom towarzyszącym hemoroidom, ponieważ zwiększa zawartość wody w kale, przez co łatwiej go wydalić z organizmu.
2. Pomaga w walce z otyłością.
Błonnik pomaga zrzucić zbędne kilogramy, gdyż wchłania wodę, dzięki czemu pęcznieje i wypełnia żołądek, zmniejszając uczucie głodu, a także opóźniając moment, w którym pożywienie opuszcza żołądek.
3. Obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Błonnik rozpuszczalny (pektyny) jest rozkładany do trójkarboksylowych kwasów tłuszczowych, które odpowiadają za hamowanie biosyntezy cholesterolu w wątrobie. Dzięki swej konsystencji wyłapuje i usuwa kwasy żółciowe z jelit. Ponieważ wątroba używa ich do produkcji cholesterolu, zatem gdy zostaną usunięte, obniża się poziom cholesterolu. Wydalanie kwasów żółciowych to główny sposób pozbywania się przez organizm nadmiaru cholesterolu, gdyż nie może on, tak jak inne tłuszcze zostać zmetabolizowany. Błonnik nierozpuszczalny obniża poziom trójglicerydów we krwi, przez co zmniejsza ryzyko miażdżycy.
4. Stabilizuje stężenie glukozy we krwi.
Błonnik opóźnia przemianę węglowodanów poprzez częściowe blokowanie dostępu glukozy do krwi, co z kolei zmniejsza wydzielanie insuliny i pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi. Ponadto wydzielanie insuliny jest częściowo wywoływane i regulowane przez system hormonalny (żołądkowy peptyd hamujący GIP i enteroglukagon). Wzrost spożycia błonnika prowadzi do obniżenia poziomu hormonów.
5. Oczyszcza organizm z toksyn i metali ciężkich.
Błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny pomaga eliminować z organizmu toksyny, kwasy żółciowe, metale ciężkie (dzięki zdolnościom jonowymiennym wolnych grup karboksylowych) a nawet substancje rakotwórcze (np. poziom azotynów w organizmie skutecznie obniżają pektyny znajdujące się w jabłkach, porzeczkach i innych owocach, jeśli owoce te nie były nadmiernie opryskiwane).