Ustrój społeczno- polityczno- gospodarczy będący podstawą funkcjonowania społeczeństw i państw Europy w dobie Średniowiecza, którego okres datuję się na V- XV w. Polegał na osobistej zależności wasala, czyli poddanego od seniora, czyli feudalnego pana. Najważniejszym seniorem był zazwyczaj cesarz lub król. Najniższą pozycję w hierarchii zajmowali wolni lub niewolni chłopi. Podstawą znaczenia w systemie feudalnym było posiadanie ziemi nadawanej przez seniora czyli lenno, czasowe, najczęściej dożywotnie użytkowane ziemie w zamian za wierność, posłuszeństwo i służbę wojskową
Renta feudalna:
to świadczenie poddanych chłopów na rzecz feudała w zamian za prawo użytkowania ziemi. Wynikała z tytułu zwierzchniej własności ziemskiej.
Wyróżnia się cztery typy renty feudalnej:
Renta naturalna - oddawanie na rzecz pana płodów rolnych.
Renta pieniężna - opłata pieniężna
Renta odrobkowa (pańszczyzna) - robocizna świadczona na rzecz feudała.
Renta okolicznościowa - raz na jakiś czas, okolicznościowe jadło lub plony na rzecz pana
Inwestytura:
Nadawanie dóbr seniora wasalowi, przy zachowaniu ceremoniału i zasad prawa lennego.
Wyróżnia się inwestyturę świecką, duchowną oraz terytorialną. Od niedawna spotyka się także wyodrębnienie inwestytury szkolnej.
Przed odbyciem inwestytury wasal składał przysięgę na wierność seniorowi, symbolem przyjęcia przysięgi było wręczenie wasalowi przez seniora przedmiotu symbolizującego przekazanie władzy podległej.
Była to ceremonia nadania lenna, odbywająca się po złożeniu przez wasala hołdu lennego i przysięgi na wierność. W czasie inwestytury wasal klękał i otrzymywał od seniora przedmiot symbolizujący przekazywane lenna: najczęściej w formie sztandaru, lancy, włóczni, dokumentu zawartej umowy oraz bryłki ziemi.
Skryba:
Osoba zajmująca się zawodowo odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów. Zawód skryby występował w zróżnicowanych formach we wszystkich kulturach posługujących się pismem.
Lokacja na prawie niemieckim:
Prawo lokacyjne – średniowieczne zbiory przywilejów i statutów jakimi podmiot lokujący obdarzał założone miasto lub wieś. Zwykle poszczególne lokacje dokonywały się w oparciu o pewien wzorcowy wypracowany w jakimś innym miejscu model.
W dawnej Polsce, począwszy od XIII wieku, zakładanie wsi lub miast (zazwyczaj na prawie niemieckim), połączone zwykle z wprowadzeniem niwowego układu pól i regularnej zabudowy, później także przenoszenie istniejących wsi z prawa polskiego na niemieckie. Akt lokacyjny wsi określał prawa i obowiązki zasadźcy i chłopów. Lokacja miast na prawie niemieckim gwarantowała zwykle w przywileju lokacyjnym prawa mieszczan, przyczyniając się m.in. do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej i uniezależnienia miasta od feudałów; chłopi otrzymywali dziedziczne prawo do ziemi, wieś - autonomiczny sąd.
Wojna 100 letnia:
Wojna stuletnia – nazwa nadana przez XIX-wiecznych historyków serii konfliktów zbrojnych które z przerwami toczyły się przez 116 lat w XIV i XV wieku pomiędzy Anglią i Francją.
Podstawową przyczyną konfliktu był spór feudalny wokół statusu króla angielskiego wobec francuskiego, w kontekście posiadania przez tego pierwszego lenn w Gujennie, narastający od traktatu paryskiego z 1259 roku, który na pewien czas uregulował owe stosunki. Drugą przyczyną, która nabrała znaczenia jednak dopiero w późniejszej fazie wojny, był konflikt sukcesyjny, powstały po śmierci w 1328 roku ostatniego z najstarszej linii Kapetyngów Karola IV. Do tronu po zmarłym władcy zgłosiło roszczenia trzech pretendentów: dwaj bratankowie Filipa Pięknego i jego wnuk ze strony córki Izabeli, król Anglii Edward III.
Biorąc pod uwagę długość i złożoność wojny stuletniej, można uznać, że była to pierwsza wojna ogólnoeuropejska. Choć w walkach brały udział głównie oddziały francuskie i angielskie, każda ze stron szukała sojuszników. Walki toczyły się na licznych frontach, nie tylko we Francji i Anglii, ale również w Hiszpanii, Niderlandach i Szkocji.
Reforma kluniacka:
Reforma kluniacka - reformy na przełomie X i XI wieku za pontyfikatu papieża Sylwestra II, które wprowadzono najpierw w klasztorze w Cluny. Dotyczyły powrócenia do reguły św. Benedykta, czyli przestrzeganie ubóstwa, zachowanie celibatu, wypełnianie czasu modlitwą, nauką i pracą. Głoszono także hasło łac. Pax et Treuga Dei, czyli Pokój i Rozejm Boży, który wzywał do zaprzestania wojen w czasie wielkiego postu, adwentu oraz od środy wieczorem do poniedziałku rano.
Kongregacja kluniacka zrzeszała wszystkie klasztory benedyktyńskie pod przewodnictwem Cluny, również te w Polsce.
System feudalny:
Ustrój społeczno- polityczno- gospodarczy będący podstawą funkcjonowania społeczeństw i państw Europy w dobie
Średniowiecza, którego okres datuję się na V- XV w. Polegał na osobistej zależności wasala, czyli poddanego od seniora, czyli feudalnego pana. Najważniejszym seniorem był zazwyczaj cesarz lub król. Najniższą pozycję w hierarchii zajmowali wolni lub niewolni chłopi. Podstawą znaczenia w systemie feudalnym było posiadanie ziemi nadawanej przez seniora czyli lenno, czasowe, najczęściej dożywotnie użytkowane ziemie w zamian za wierność, posłuszeństwo i służbę wojskową
Renta feudalna:
to świadczenie poddanych chłopów na rzecz feudała w zamian za prawo użytkowania ziemi. Wynikała z tytułu zwierzchniej własności ziemskiej.
Wyróżnia się cztery typy renty feudalnej:
Renta naturalna - oddawanie na rzecz pana płodów rolnych.
Renta pieniężna - opłata pieniężna
Renta odrobkowa (pańszczyzna) - robocizna świadczona na rzecz feudała.
Renta okolicznościowa - raz na jakiś czas, okolicznościowe jadło lub plony na rzecz pana
Inwestytura:
Nadawanie dóbr seniora wasalowi, przy zachowaniu ceremoniału i zasad prawa lennego.
Wyróżnia się inwestyturę świecką, duchowną oraz terytorialną. Od niedawna spotyka się także wyodrębnienie inwestytury szkolnej.
Przed odbyciem inwestytury wasal składał przysięgę na wierność seniorowi, symbolem przyjęcia przysięgi było wręczenie wasalowi przez seniora przedmiotu symbolizującego przekazanie władzy podległej.
Była to ceremonia nadania lenna, odbywająca się po złożeniu przez wasala hołdu lennego i przysięgi na wierność. W czasie inwestytury wasal klękał i otrzymywał od seniora przedmiot symbolizujący przekazywane lenna: najczęściej w formie sztandaru, lancy, włóczni, dokumentu zawartej umowy oraz bryłki ziemi.
Skryba:
Osoba zajmująca się zawodowo odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów. Zawód skryby występował w zróżnicowanych formach we wszystkich kulturach posługujących się pismem.
Lokacja na prawie niemieckim:
Prawo lokacyjne – średniowieczne zbiory przywilejów i statutów jakimi podmiot lokujący obdarzał założone miasto lub wieś. Zwykle poszczególne lokacje dokonywały się w oparciu o pewien wzorcowy wypracowany w jakimś innym miejscu model.
W dawnej Polsce, począwszy od XIII wieku, zakładanie wsi lub miast (zazwyczaj na prawie niemieckim), połączone zwykle z wprowadzeniem niwowego układu pól i regularnej zabudowy, później także przenoszenie istniejących wsi z prawa polskiego na niemieckie. Akt lokacyjny wsi określał prawa i obowiązki zasadźcy i chłopów. Lokacja miast na prawie niemieckim gwarantowała zwykle w przywileju lokacyjnym prawa mieszczan, przyczyniając się m.in. do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej i uniezależnienia miasta od feudałów; chłopi otrzymywali dziedziczne prawo do ziemi, wieś - autonomiczny sąd.
Wojna 100 letnia:
Wojna stuletnia – nazwa nadana przez XIX-wiecznych historyków serii konfliktów zbrojnych które z przerwami toczyły się przez 116 lat w XIV i XV wieku pomiędzy Anglią i Francją.
Podstawową przyczyną konfliktu był spór feudalny wokół statusu króla angielskiego wobec francuskiego, w kontekście posiadania przez tego pierwszego lenn w Gujennie, narastający od traktatu paryskiego z 1259 roku, który na pewien czas uregulował owe stosunki. Drugą przyczyną, która nabrała znaczenia jednak dopiero w późniejszej fazie wojny, był konflikt sukcesyjny, powstały po śmierci w 1328 roku ostatniego z najstarszej linii Kapetyngów Karola IV. Do tronu po zmarłym władcy zgłosiło roszczenia trzech pretendentów: dwaj bratankowie Filipa Pięknego i jego wnuk ze strony córki Izabeli, król Anglii Edward III.
Biorąc pod uwagę długość i złożoność wojny stuletniej, można uznać, że była to pierwsza wojna ogólnoeuropejska. Choć w walkach brały udział głównie oddziały francuskie i angielskie, każda ze stron szukała sojuszników. Walki toczyły się na licznych frontach, nie tylko we Francji i Anglii, ale również w Hiszpanii, Niderlandach i Szkocji.
Reforma kluniacka:
Reforma kluniacka - reformy na przełomie X i XI wieku za pontyfikatu papieża Sylwestra II, które wprowadzono najpierw w klasztorze w Cluny. Dotyczyły powrócenia do reguły św. Benedykta, czyli przestrzeganie ubóstwa, zachowanie celibatu, wypełnianie czasu modlitwą, nauką i pracą. Głoszono także hasło łac. Pax et Treuga Dei, czyli Pokój i Rozejm Boży, który wzywał do zaprzestania wojen w czasie wielkiego postu, adwentu oraz od środy wieczorem do poniedziałku rano.
Kongregacja kluniacka zrzeszała wszystkie klasztory benedyktyńskie pod przewodnictwem Cluny, również te w Polsce.
Proszę bardzo