Chciałabym,zeby ktoś mi zrobił sciąge z działów: -budowa i czynnosci układu pokarmowego człowieka do działu budowa i czynności układu oddechowego Chciałabym żeby były tam zawarte pojęcia i najważniejsze informacje Jeśli ktoś ma podrecznik do biologi do Liceum BIOLOGIA 2 zakres rozszerzony wyd OPERON,seria szkoła XXI to byłabym wdzięczna
HaWa
Z układu pokarmowego : 1. Jama ustna to początkowy odcinek przewodu pokarmowego. 2. Gardło to część wspólna przewodu pokarmowego i dróg oddechowych ; nagłośnia - podczas przełykania odruchowo zamyka tchawicę, aby pokarm się nie dostawał do krtani. 3. Podniebienie oddziela jamę nosową od gardzieli 4. Tzw. języczek oddziela jamę nosową od gardzieli. 5. Język miesza pokarm ze śliną, formuje kęs, umożliwia ocenę smakową pokarmów. 6. Przełyk to umięśniona rura łącząca jamę ustną z żołądkiem ; kęs jest przesuwany wzdłuż przełyku falą skurczów. 7. Zęby - tną, miażdżą i rozcierają pokarm. 8. Ślinianki ( przyuszna, podjęzykowa, podżuchwowa ) produkują ślinę z amylazą ślinową ( około 1,5 litra na dobę ) 9. Przepona to płaski mięsień oddzielający jamę brzuszną od klatki piersiowej ( nie jest częścią układu pokarmowego ) 10. Żołądek to umięśniony, rozciągliwy worek, w którym pokarm jest gromadzony, wyjaławiany i trawiony ( pojemność do około 2,5 litra ) 11. Trzustka wydziela sok trzustkowy zawierający enzymy trawienne. 12. Wątroba wydziela żółć, która emulguje tłuszcze. 13. Jelito cienkie ( dwunastnica, jelito czcze i kręte ) - powierzchnię błony śluzowej pokrywają liczne kosmki jelitowe. 14. Dwunastnica - pierwsze 30 cm jelita cienkiego, tu doprowadzana jest żółć i sok trzustkowy. 15. Brodawka większa dwunastnicy - ujście przewodu wątrobowo - trzustkowego do dwunastnicy. 16. Jelito grube ( kątnica, okrężnica, odbytnica ) a) kątnica z wyrostkiem robaczkowym ( dł. - ok. 8cm ) - narząd szczątkowy b) okrężnica ( wstępująca, poprzeczna, zstępująca i esowata; długość - ok. 1,5 m ) - następuje w niej resorpcja wody i solo mineralnych, bakterie symbiotyczne produkują witaminy z grupy B i witaminę K, formowany jest kał c) odbytnica gromadzi kał przed usunięciem go
Z układu oddechowego : 1. Jama nosowa wyścielona jest silnie ukrwioną błoną śluzową, zbudowaną z wielowarstwowego nabłonka migawkowego oraz pola węchowego tworzonego przez urzęsiony nabłonek chowy. Funkcją jamy nosowej jest oczyszczanie, ogrzewanie i nawilżanie wdychanego powietrza. 2. Gardło - do niego uchodzą trąbki słuchowe. Krzyżują się tu drogi oddechowe i pokarmowe. 3. Krtań - jest zbudowana z chrząstek ( chrząstka tarczowata tworzy tzw. jabłko Adama ) oraz mięśni i więzadeł, które umożliwiają wydawanie dźwięków. Nagłośnia ogranicza wejście do krtani, pod nią w najwęższym miejscu tego narządu znajdują się struny głosowe ( fałdy głosowe ) . Podczas przełykania pokarmu nagłośnia zamyka wejście do tchawicy, co zapobiega zakrztuszeniu i uduszeniu. 4. Tchawica -jest zbudowana z chrząstek półksiężycowych, leżących jedna na drugą, połączonych ze sobą łącznotkankową błoną oraz mięśniami gładkimi. Powoduje to jej sprężystość i elastyczność. Wnętrze tchawicy wyścielone jest błoną śluzowa zbudowaną z nabłonka migawkowego, dzięki temu oczyszcza wdychane powietrze. 5. Oskrzela i oskrzeliki - oskrzela główne stanowią rozgałęzienie tchawicy. Wchodząc do płuc, dzielą się na coraz mniejsze i węższe w przekroju rozgałęzienia, czyli oskrzeliki zakończone pęcherzykami płucnymi. Podobnie jak tchawic, wyściela je błona śluzowa zbudowana z nabłonka migawkowego i , podobnie jak tchawic, oczyszczają wdychane powietrze. 6. Płuca - oskrzela główne, oskrzelik i pęcherzyki płucne wchodzą do płuc wyróżniających się budową płatowatą. Płuco prawe jest trójpłatowe, lewe zaś dwupłatowe. Płuca z zewnątrz okryte są błoną surowiczą zwaną opłucną. Między opłucną a powierzchnią płuc tworzy się tzw. jama opłucna, podczas oddychania zmniejszająca tarcie między płucami i klatką piersiową. 7. Pęcherzyki płucne to pęcherzyki cienkościenne oplecione siecią naczyń włosowatych. Ich wnętrze jest wyścielone nabłonkiem oddechowym. Między pęcherzykami płucnymi a naczyniami krwionośnymi zachodzi wymiana gazowa zewnętrzna.
1. Jama ustna to początkowy odcinek przewodu pokarmowego.
2. Gardło to część wspólna przewodu pokarmowego i dróg oddechowych ; nagłośnia - podczas przełykania odruchowo zamyka tchawicę, aby pokarm się nie dostawał do krtani.
3. Podniebienie oddziela jamę nosową od gardzieli
4. Tzw. języczek oddziela jamę nosową od gardzieli.
5. Język miesza pokarm ze śliną, formuje kęs, umożliwia ocenę smakową pokarmów.
6. Przełyk to umięśniona rura łącząca jamę ustną z żołądkiem ; kęs jest przesuwany wzdłuż przełyku falą skurczów.
7. Zęby - tną, miażdżą i rozcierają pokarm.
8. Ślinianki ( przyuszna, podjęzykowa, podżuchwowa ) produkują ślinę z amylazą ślinową ( około 1,5 litra na dobę )
9. Przepona to płaski mięsień oddzielający jamę brzuszną od klatki piersiowej ( nie jest częścią układu pokarmowego )
10. Żołądek to umięśniony, rozciągliwy worek, w którym pokarm jest gromadzony, wyjaławiany i trawiony ( pojemność do około 2,5 litra )
11. Trzustka wydziela sok trzustkowy zawierający enzymy trawienne.
12. Wątroba wydziela żółć, która emulguje tłuszcze.
13. Jelito cienkie ( dwunastnica, jelito czcze i kręte ) - powierzchnię błony śluzowej pokrywają liczne kosmki jelitowe.
14. Dwunastnica - pierwsze 30 cm jelita cienkiego, tu doprowadzana jest żółć i sok trzustkowy.
15. Brodawka większa dwunastnicy - ujście przewodu wątrobowo - trzustkowego do dwunastnicy.
16. Jelito grube ( kątnica, okrężnica, odbytnica )
a) kątnica z wyrostkiem robaczkowym ( dł. - ok. 8cm ) - narząd szczątkowy
b) okrężnica ( wstępująca, poprzeczna, zstępująca i esowata; długość - ok. 1,5 m ) - następuje w niej resorpcja wody i solo mineralnych, bakterie symbiotyczne produkują witaminy z grupy B i witaminę K, formowany jest kał
c) odbytnica gromadzi kał przed usunięciem go
Z układu oddechowego :
1. Jama nosowa wyścielona jest silnie ukrwioną błoną śluzową, zbudowaną z wielowarstwowego nabłonka migawkowego oraz pola węchowego tworzonego przez urzęsiony nabłonek chowy. Funkcją jamy nosowej jest oczyszczanie, ogrzewanie i nawilżanie wdychanego powietrza.
2. Gardło - do niego uchodzą trąbki słuchowe. Krzyżują się tu drogi oddechowe i pokarmowe.
3. Krtań - jest zbudowana z chrząstek ( chrząstka tarczowata tworzy tzw. jabłko Adama ) oraz mięśni i więzadeł, które umożliwiają wydawanie dźwięków. Nagłośnia ogranicza wejście do krtani, pod nią w najwęższym miejscu tego narządu znajdują się struny głosowe ( fałdy głosowe ) . Podczas przełykania pokarmu nagłośnia zamyka wejście do tchawicy, co zapobiega zakrztuszeniu i uduszeniu.
4. Tchawica -jest zbudowana z chrząstek półksiężycowych, leżących jedna na drugą, połączonych ze sobą łącznotkankową błoną oraz mięśniami gładkimi. Powoduje to jej sprężystość i elastyczność. Wnętrze tchawicy wyścielone jest błoną śluzowa zbudowaną z nabłonka migawkowego, dzięki temu oczyszcza wdychane powietrze.
5. Oskrzela i oskrzeliki - oskrzela główne stanowią rozgałęzienie tchawicy. Wchodząc do płuc, dzielą się na coraz mniejsze i węższe w przekroju rozgałęzienia, czyli oskrzeliki zakończone pęcherzykami płucnymi. Podobnie jak tchawic, wyściela je błona śluzowa zbudowana z nabłonka migawkowego i , podobnie jak tchawic, oczyszczają wdychane powietrze.
6. Płuca - oskrzela główne, oskrzelik i pęcherzyki płucne wchodzą do płuc wyróżniających się budową płatowatą. Płuco prawe jest trójpłatowe, lewe zaś dwupłatowe. Płuca z zewnątrz okryte są błoną surowiczą zwaną opłucną. Między opłucną a powierzchnią płuc tworzy się tzw. jama opłucna, podczas oddychania zmniejszająca tarcie między płucami i klatką piersiową.
7. Pęcherzyki płucne to pęcherzyki cienkościenne oplecione siecią naczyń włosowatych. Ich wnętrze jest wyścielone nabłonkiem oddechowym. Między pęcherzykami płucnymi a naczyniami krwionośnymi zachodzi wymiana gazowa zewnętrzna.