Łagodni ludzie i zwierzęta
[1] Ironią tego osobliwego wieku jest zjawisko, że człowiek, tak twardy dla swojego gatunku, tak zawsze gotów do zniszczenia ludzkiej pracy i cudownych dokonań, objawia coraz więcej sympatii dla swoich braci – zwierząt. W stuleciu, które stworzyło Dachau i bombę atomową, założyliśmy obszerne rezerwaty dla słoni czy guźców i niestrudzenie ochraniamy hałaśliwe żurawie. [...]
[2] Względy dla zwierząt są osobliwe modnym zjawiskiem. W dawnych wiekach Saladyn też zapewne kochał swojego rumaka, a średniowieczna dama rozpieszczała ulubionego pieska. Na ogół uważało się jednak niemych braci za stworzenia, które łatwo zastąpić, i wobec tego niewymagające litości. Jedynie chrześcijańscy święci zachowywali się inaczej: kroczyli – jak zawsze czynią święci – w awangardzie swojego czasu. Na długo, zanim jeszcze komukolwiek śniło się o rezerwatach dla zwierząt lub o założeniu Towarzystwa Ochrony Zwierząt, święci nie wstydzili się, tak jak my, dobroci wszystkiemu, co żyło w borach, dżunglach czy w powietrzu. [...]
[3] Przez dwa tysiąclecia i na długo przedtem, zanim stało się to modne – święci czynili zwierzęta swymi przyjaciółmi, Jest to jeden z najbardziej wzruszających rozdziałów chrześcijaństwa i nie dość żywo pamiętany. Wspomniałam już o Franciszku z Asyżu, który nazywał ptaki siostrami i żywił mysz dokuczającą mu w celi. Czasem wydaje się , że jest on jedynym świętym znanym i uznawanym przez cały świat, choć często z niewłaściwych przyczyn. Figury Franciszka, bezduszne jak pocztówki z pozdrowieniami, stoją w tysiącach podmiejskich ogródków, mylone często z posążkami bożka Pana lub nawet Piotrusia Pana. Prawdziwy Franciszek, surowy dla siebie samego, kaznodzieja,organizator, a przede wszystkim reformator, jest kimś zupełnie innym niż potulny marzyciel z legend. Oczywiście część z tej legendy Franciszka jest prawdziwa, jak to zwykle bywa w mitach, albowiem za przykładem swojego mistrza tak bardzo kochał on świat, że nawet najskromniejszego jego mieszkańca uważał za godnego współczucia i pomocy.
[4] Niektóre opowiadania o Franciszku mogą brzmieć apokryficznie, jak na przykład bajka o koniku polnym, który pewnej zimowej nocy zjawił się przy nim, aby mu pomóc w odśpiewaniu oficjum, i ku zawstydzeniu mnichów zbyt gnuśnych, by mu towarzyszyć, zostawił na śniegu leciutki ślad swoich nóżek. Serce świętego było tak przepełnione miłością, że musiała ona spływać jak deszcz jednako na ludzi i zwierzęta. Szczególnie upodobał sobie czubatego skowronka, odzianego jak poczciwy mnich w brązowy habit i kaptur, a wieść głosi, że w wieczór jego śmierci nad domem krążyła cała chmara skowronków i markotnie wyśpiewywała swoje pożegnanie. [...]
[5] Nalot Franciszkowych skowronków mógł być zbiegiem okoliczności, choć przecie słusznie lamentowały, gdyż straciły wielkiego przyjaciela. Tak gorąco współczuł maltretowanym zwierzętom, łapanym w sidła ptaszkom, chłostanym koniom i głodnym psom, że chodził do mieszczan i władz, a wreszcie do samego cesarza, błagając o ustanowienie prawa zabraniającego takich nadużyć. Żądał, aby zabroniono rolnikom obchodzić się okrutnie z bydłem i na Boże Narodzenie dać mu dodatkową porcję paszy. Żądał od miast i instytucji, aby powstrzymały się od podwyższenia podatków, natomiast na zamarzniętych drogach kazał rozsypywać okruchy. Walczył o przytułki, w których znaleźliby posiłek i schronienie bezdomni ludzie i zwierzęta, i gwałtownie oburzał się na zamykanie kanarków w klatkach. Niestety, te zabiegi na niewiele się zdały, tak jak i jego plan, aby przez osobistą rozmowę z sułtanem położyć kres wojnom krzyżowym. Jednakże w Asyżu do dziś dnia, gdy dzwony dzwonią na Anioł Pański, na tamtejszym runku karmi się ptaki.
[6] Istnieje jednak jeszcze cała gromada mniejszych Franciszków, podobnie jak on przyjętych (aby zacytować Zwierciadło doskonałości) ,,szczególną i przemożną miłością dla stworzeń”. [...]
[7] Z radością czytam, że w tych odległych średniowiecznych czasach,, kiedy zwykli ludzie starający się ratować zarówno swoje ciała, jak i dusze, byli zbyt znękani, aby troszczyć się o zwierzęta, pojawili się protektorzy dający im przywileje i schronienie, Gilbert z Serpingham, jedyny Anglik, który kiedykolwiek założył trwały zakon, gilbertynów, ustanowił reguły, których należało przestrzegać e jego majątkach. Ktokolwiek zostałby przyłapany na maltretowaniu stworzeń, musiałby tłumaczyć się przed miłosiernym Gilbertem. A Hugo z Lincolnu żyjący za czasów Ryszarda Lwie Serce, niezadowolony z towarzystwa królów i innych grzeszników, zawarł przyjaźń z dzikim łabędziem. [...]
[8] Wolno nam wierzyć tylko częściowo w prawdziwość tych opisów, lecz każda z tych metafor ukazuje w jakiś sposób miłosierdzie świętych. A jeśli przestaniemy nad nimi się zastanawiać, czy nawet te najbardziej malownicze są aż tak cudowne? Dawni zakonnicy i eremici prowadzili bardzo ciche życie. Musieli nauczyć się łagodnie poruszać w swoich leśnych pustelniach. Toteż nic dziwnego, że zające, sarny czy myszy polne – a nawet niedźwiedzie i lisy – stały się ich towarzyszami. W naszych czasach pewna pani w Kenii nauczyła lwicę aportować jak pies i sypiać spokojnie przy jej głowie. [...] Miłość jest źródłem liczniejszych cudów, niż może je wymyślić fantazja bajkopisarza.
[9] W naszej epoce święci żyją i pracują wśród nas – nie mam żadnych wątpliwości co do ich istnienia – żyją i pracują bardzo podobnie do tych, którzy stali się ich przykładem. Chcą być ubodzy, gdyż wszystko, co posiadają, wydają na opuszczonych i potrzebujących bliźnich, Chcą być bardziej czynni niż najaktywniejszy człowiek interesu – niosąc pomoc mieszkańcom slumsów, ratując życie w szpitalach w dżungli, ucząc rzemiosła boliwijskich Indian, pomagając wędrownym robotnikom w kalifornijskich sadach. Kiedy znajdą się w domu, w jakimkolwiek domu (może to być szopa, mieszkanie w kamienicy czynszowej, namiot czy chata w Andach), dzielą swoje schronienie z każdym zwierzęciem, które potrzebuje opieki. Żywią głodujące kocięta lub składają złamaną nóżkę mewy albo – kto wie? - uczą katechizmu jakiegoś gadatliwego delfina. A ponieważ wciąż istnieją stare biedy, znajdzie się zawsze dobry człowiek, aby zwierzętom ulżyć. Modele miłosierdzia są te same.
Pytania:
Uzasadnij, że ostatnie zdanie tekstu: ,,Modele miłosierdzia są te same” dobrze podsumowuje jego treść.
Jakie zachowania wobec zwierząt były typowe w dawnych wiekach?
Wytłumacz, jak rozumiesz zdanie tekstu: ,,Jedynie chrześcijańscy święci zachowywali się inaczej, kroczyli – jak zawsze czynią święci – w awangardzie swojego czasu”.
W jaki sposób we fragmencie tekstu zostało wyjaśnione zamiłowanie dawnych świętych do zwierząt?
Zapisz literę ,,P” obok zdań prawdziwych, a literę ,,F” - obok zdań fałszywych.
- Święci żyli tylko w dawnych wiekach.
- Święty Franciszek był surowy dla siebie.
- Legenda głosi, że Hugo z Lincolnu zawarł przyjaźń z dzikim delfinem.
- Współcześni raczej słabo znają działalność św. Franciszka.
Wymień dwa przykłady ilustrujące postawę św. Franciszka wobec zwierząt.
Z akapitów 3., 4. i 5 przepisz fragmenty ujawniające opinię autorki na temat opowieści o średniowiecznych świętych.
Zacytuj zdanie o charakterze sentencji.
Zaznacz znakiem ,,X” wypowiedzenie, które najpełniej ujawnia autorską ocenę współczesnego świata.
- W naszych czasach pewna pani z Kenii nauczyła lwicę aportować jak pies i sypiać spokojnie przy jej głowie.
- Ironią tego osobliwego wieku jest zjawisko, że człowiek, tak twardy dla swojego gatunku, tak zawsze gotów do zniszczenia ludzkiej pracy i cudownych dokonań, objawia coraz więcej sympatii dla swoich braci - zwierząt.
- W naszej epoce święci żyją i pracują wśród nas.
- Współcześni raczej nie znają działalności św. Franciszka.
Tekst napisany jest stylem:
A. potocznym B. naukowym C. publicystycznym D. poetyckim
Akapity 3., 4. i 5. są poświęcone św. Franciszkowi. Napisz, co jest treścią każdego z nich.
Do opisu zachowania współczesnych świętych w akapicie 9. autorka użyła:
A. metafory B. wyliczenia C. epitetów D. porównania
1.)Zdanie"Modele miłosierdzia są te same" dobrze podsumowuje treść tektu, ponieważ pomimo upływu czasu, miłosierdzie wciąż polega na tym samym. Czlowiek miłosierny, to człowiek dobry i nigdy nie było i nie będzie inaczej.
2.)Ludzie w średniowieczu traktowali zwierzęta nie zbyt dobrze, a może nawet i źle. Dla nich były to "przedmioty", które w razie "uszkodzenia" można wymienić na co innego.
3.)Ludzie więci, w przeciwieństwie do innych, dbali o dobro zwierząt. Stanowili oni grupę ludzi kroczących w czasach innych niż współczesne. Można by rzec, byli w innej epoce, inni od reszty.
4.)Zamiłowanie więtych do zwierząt autorka wyjanwia poprzez to, że uznawali oni zwierzęta jako swoich braci.
5.) F,P,F,P
6.)Św. Franciszek zabiegał o stworzenie prawa zabraniającego złego traktowania bydła oraz oburzał się na przypadki zamykania kanarków w klatkach.
7.) "jest to jeden z najbardziej wzruszających" "mogą brzmieć apokryficznie" "mógł być zbiegiem okolicznoci, choć przecie słusznie lamentowały"
8.)Zdanie 2
9.) C
10.)W akapicie 3 autorka mówi o wiedzy ludzi współczenych o świętym Franciszku, w 5 przedstawione są opowiadania o nim, a w 6 prawdziwe zdarzenia z jego życia.
11.) odpowiedź B