Przeczytaj uważnie tekst, a następnie rozwiąż zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj na
podstawie tekstu i własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.
Pismo – wynalazek sklepikarzy
1. Jak brzmiało pierwsze zdanie napisane przez człowieka? Jaka myśl była dla nas
na tyle ważna, że postanowiliśmy po raz pierwszy utrwalić ją za pomocą pisma? Z językiem polskim
nie ma w tej kwestii problemu. W 1270 roku pewnego skrybę z klasztoru Cystersów w Henrykowie
niedaleko Wrocławia tak wzruszyły relacje małżeńskie w chłopskiej rodzinie, że postanowił je
uwiecznić w kronice, którą pisał. Stąd wiemy, że kmieć o imieniu Boguchwał chciał wyręczyć żonę
w pracach gospodarskich, proponując jej, by sobie odpoczęła. Jego słowa skierowane do małżonki są
pierwszym znanym zapisem języka polskiego. W owym czasie jednak wynalazek pisma miał się już
jak najlepiej, a jego początki ginęły w pomroce dziejów. Co dało impuls, by pismo w ogóle powstało?
2. Najstarsze ślady pisma pochodzą z około 3000 roku p.n.e. To klinowe zapiski na glinianych
tabliczkach wykonywane ostrym rylcem. Te najstarsze wyglądają jak małe, naturalistyczne szkice
przedstawiające ludzi, zwierzęta, rośliny. Znaki takiego obrazkowego pisma, nazywane ideogramami,
oznaczają całe słowa i odpowiadające im pojęcia. Ideogramy nie składają się z liter. Takie pismo
łatwo zrozumieć, ale nie da się go przeczytać na głos, nie znając języka, którego ono dotyczy.
Nie oddaje bowiem brzmienia zapisywanych treści.
3. Martin Kuckenburg, niemiecki archeolog, tłumaczy to w ten sposób: „Możemy sobie nieco
przybliżyć ten system, zastanawiając się nad cyframi arabskimi, które też mają charakter
ideograficzny. Na przykład cyfra 5 na połowie kuli ziemskiej jest zapisywana
i rozumiana w identyczny sposób, jednak słownie zapisuje się ją i odczytuje po polsku jako pięć,
po angielsku jako five, po francusku jako cinq. I dopiero po transkrypcji literowej uzyskuje ona
jednoznaczne brzmienie, charakterystyczne dla poszczególnych języków”.
4. Jakim językiem posługiwali się pierwsi starożytni pisarze? Trudno dziś jednoznacznie
powiedzieć. Zakłada się jednak, że byli to zapewne Sumerowie – lud, który przybył nie wiadomo skąd
pod koniec czwartego tysiąclecia p.n.e. i stworzył w dolnej Mezopotamii wysoko rozwiniętą
cywilizację. Pismo klinowe ewoluowało. Stopniowo ulegało uproszczeniu, by w swej najpóźniejszej
fazie stać się bardziej symboliczne i łatwiejsze w zapisie. Znacznie jednak ciekawsze wydaje się to,
o czym mówiło.
5. I tu przychodzi rozczarowanie. Z najdawniejszych zapisków trudno bowiem dowiedzieć się
czegokolwiek o uczuciach, problemach czy życiu codziennym ówczesnych ludzi. Możemy za to
dokładnie prześledzić rozliczenia między kupcami. Dowiedzieć się, ile sztuk bydła, tkanin lub jaką
ilość zboża kupiono bądź sprzedano, skąd ono pochodziło oraz ile kosztowało. Nuda. No cóż...,
przekonanych, że wynalazek pisma to dzieło natchnionego poety czy wieszcza, za tę prozę życia
przepraszam.
6. Wróćmy jednak do ideogramów. Posługiwanie się pismem, w którym jedno słowo oznaczano
jednym znakiem, okazało się szybko dość niepraktyczne – trzeba pamiętać ogromną ilość znaków,
a i to nie zawsze wystarczy, by na glinianej tabliczce wyrazić wszystko, co pomyśli głowa. Kłopoty
pojawiały się zwłaszcza przy zapisie imion czy nazw geograficznych. Potrzebny okazał się zapis,
w którym zawarte byłoby także brzmienie wyrazu. Poradzono sobie z tym, jak umiano. A że nikt nie
wpadł jeszcze na to, by wymyślić litery alfabetu, zapis fonetyczny zyskał kształt rebusu. Ze słowami
trudnymi do zapisania radzono sobie, składając je z prostszych. Przykład? To tak, jakby wyraz ustawić
zapisać za pomocą znaków usta i wić.
7. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. z mroków historii wyłania się poważny konkurent pisma
klinowego w tej dziedzinie. Przybywa ze wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego
i rozprzestrzenia się razem z fenickimi kupcami. To alfabet. Aby jednak opowiedzieć jego historię,
muszę przez chwilę zająć się egipskimi hieroglifami. Czym bowiem bez nich byłaby opowieść
o piśmie? Pojawiają się mniej więcej w tym samym czasie co zapiski mezopotamskich kupców.
Na tabliczkach w grobach królewskich znajdują się hieroglify - ideogramy oznaczające zwierzęta
i rośliny, postaci ludzkie i liczby. To między innymi z hieroglifów wykształciło się fonetyczne pismo
alfabetyczne, którym dziś my także się posługujemy.
Materiał diagnostyczny z języka polskiego 3
Poziom podstawowy
8. Hieroglify były jednak zbyt wyrafinowane, by można było szybko i sprawnie posługiwać się
nimi na co dzień. Na potrzeby handlowców, urzędników i kapłanów powstała więc z czasem ich
prostsza wersja zwana dziś pismem hieratycznym (rodzaj pisma użytkowego, jak pismo odręczne
w stosunku do drukowanej czcionki). Pismo się w dalszym ciągu demokratyzowało; w VII wieku
p.n.e. powstała jego „ludowa" odmiana (zwana demotyczną). Oprócz tego Egipcjanie stworzyli sobie
system fonetyczny, który funkcjonował równolegle z zapisem obrazkowym. Dotyczył jednak tylko
spółgłosek. To również zawdzięczamy sklepikarzom i kupcom, którzy, korzystając z dogodnego
położenia między Egiptem, Mezopotamią, Anatolią i Grecją, robili interesy, importując, eksportując,
pośrednicząc, sprzedając i kupując.
9. Miasta Lewantu stanowiły w związku z tym prawdziwy tygiel kulturowy, w którym brak
prostego pisma, pozwalającego na zapis fonetyczny rozmaitych obco brzmiących nazw, dawał się
wyraźnie we znaki. Drobni handlarze nie mogli sobie pozwolić na zatrudnianie skrybów, którzy
prowadziliby ich rachunki. Musieli pisać sami. Posługując się więc pismem mezopotamskim
i egipskim, stworzyli swój własny prosty system, w którym wszystkie słowa zapisywano za pomocą
liter odpowiadających pojedynczym dźwiękom. Jak jednak wpadli na poszczególne litery?
Zaczerpnęli je z pisma egipskiego.
10. Twórcy pisma dla każdej spółgłoski ich języka wskazali słowo zaczynające się tą głoską
i przedstawiali je za pomocą symbolizującego je egipskiego znaku hieroglificznego – nie zważając na
jego odmienne brzmienie w tym języku. Dla głoski a wybrali więc zaczynające się nią słowo alef –
co znaczyło wół – i zapisali je egipskim hieroglifem – głową wołu, dla b posłużyli się semickim
słowem beth (dom) i odpowiednim znakiem hieroglificznym. To tak, jakby w języku polskim głoskę b
zapisywać za pomocą wizerunku barana, f – znaku figi i tak dalej. Na przełomie XI i X stulecia p.n.e.
doprowadziło to wreszcie do powstania klasycznego pisma fenickiego, którego i my jesteśmy
spadkobiercami. Składało się ono z 22 znaków spółgłoskowych i uważa się je dziś za pramatkę
wszystkich alfabetów.
11. Pismo fenickie krótko potem przejęli Grecy. Wtedy alef zmieniło się w alfa, beth w beta,
gimel w gamma i nazwy te przestały nieść ze sobą słowne znaczenie. Grecy odpowiedzialni są też
za stworzenie samogłosek. Efektem tych zmian stał się 24-literowy alfabet joński. Po dotarciu
w okolice Rzymu alfabet joński przeszedł jeszcze jedną metamorfozę, przybierając kształt
21-literowego alfabetu łacińskiego. Dzięki niemu w 1270 roku cysterski skryba spod Wrocławia mógł
opisać rodzinę chłopa Boguchwała i dzięki niemu ja mogę pisać dziś o sprawach bardziej zajmujących
niż kupieckie rachunki.
Tekst opracowany na podstawie: Olga Woźniak, Pismo – wynalazek sklepikarzy, „Przekrój Nauki” nr 4 / 2006.
Zadanie 1. (1 pkt)
Czego dotyczyła treść pierwszego zapisanego zdania w języku polskim? (akapit 1.)
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1pkt)
Jaką postać graficzną miały pierwsze zapiski klinowe? (akapit 2.)
......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1pkt)
Zawarte w akapicie 2. stwierdzenie dotyczące najstarszego pisma klinowego: nie da się go
przeczytać na głos, nie znając języka oznacza, że
A. znaki tego pisma nie były czytelne dla jego użytkowników.
B. użytkownicy tego pisma nie posługiwali się językiem mówionym.
C. pismo to zawierało informacje dotyczące jedynie znaczenia słów.
D. znaki tego pisma oddawały brzmienie tylko wybranych głosek.
4 Materiał diagnostyczny z języka polskiego
Poziom podstawowy
Zadanie 4. (1pkt)
Jaką rolę pełni w tekście wypowiedź Martina Kuckenburga zacytowana w akapicie 3.?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
Najdawniejsze zapiski stanowią niepełne źródło wiedzy o człowieku, ponieważ
A. są pisane prozą i nie powstały pod wpływem natchnienia.
B. zawierają dane wyrażone wyłącznie za pomocą cyfr.
C. ograniczają się do informacji związanych z handlem.
D. dotyczą jedynie przeżyć i problemów życiowych kupców.
Zadanie 6. (2 pkt)
Na podstawie akapitów 6. i 7. wymień dwa sposoby zapisywania brzmienia słów (np. imion
i nazw geograficznych).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 7. (1 pkt)
Podaj dwie przyczyny powstania fonetycznego (literowego) systemu zapisu (akapity 8. i 9.).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
Wyjaśnij zwięźle, jaką metodę przyjęli twórcy pierwszego alfabetu (akapit 10.).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
Do nazw starożytnych narodów dopisz nazwy stworzonego przez nie pisma.
1. Sumerowie ………………………… 2. Egipcjanie ………………………….
3. Grecy …………………………. 4. Rzymianie …………………………
Zadanie 10. (3 pkt)
Wykorzystując podany tekst jako źródło wiedzy, sformułuj krótkie definicje pojęć:
a. pismo ideograficzne …….……………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Materiał diagnostyczny z języka polskiego 5
Poziom podstawowy
b. pismo demotyczne ………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
c. pismo alfabetyczne ………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 11. (1 pkt)
Pytanie typowo retoryczne, które nie porządkuje wypowiedzi, znajduje się w akapicie
A. pierwszym.
B. czwartym.
C. szóstym.
D. siódmym.
Zadanie 12. (1 pkt)
Podaj numer akapitu, którego początek sygnalizuje, że akapit poprzedni stanowi dygresję
(odejście od głównego toku wypowiedzi).
Akapit nr …………………
Zadanie 13. (1 pkt)
Nazwij zasadę uporządkowania treści w akapitach: 8.-11.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 14. (1 pkt)
Jaką rolę w strukturze całego tekstu pełni ostatnie zdanie?
A. Zamyka klamrę kompozycyjną.
B. Jest wnioskiem z argumentacji.
C. Stanowi zaskakującą pointę.
D. Jest potwierdzeniem hipotezy.
Zadanie 15. (2 pkt)
Podaj dwie cechy tekstu, które świadczą o tym, że ma on charakter popularnonaukowy a nie
naukowy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….....................
Zadanie 16. (1 pkt)
Na podstawie całego tekstu odpowiedz na pytanie postawione w 1. akapicie: Co dało impuls,
by pismo w ogóle powstało?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….....................
podstawie tekstu i własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.
Pismo – wynalazek sklepikarzy
1. Jak brzmiało pierwsze zdanie napisane przez człowieka? Jaka myśl była dla nas
na tyle ważna, że postanowiliśmy po raz pierwszy utrwalić ją za pomocą pisma? Z językiem polskim
nie ma w tej kwestii problemu. W 1270 roku pewnego skrybę z klasztoru Cystersów w Henrykowie
niedaleko Wrocławia tak wzruszyły relacje małżeńskie w chłopskiej rodzinie, że postanowił je
uwiecznić w kronice, którą pisał. Stąd wiemy, że kmieć o imieniu Boguchwał chciał wyręczyć żonę
w pracach gospodarskich, proponując jej, by sobie odpoczęła. Jego słowa skierowane do małżonki są
pierwszym znanym zapisem języka polskiego. W owym czasie jednak wynalazek pisma miał się już
jak najlepiej, a jego początki ginęły w pomroce dziejów. Co dało impuls, by pismo w ogóle powstało?
2. Najstarsze ślady pisma pochodzą z około 3000 roku p.n.e. To klinowe zapiski na glinianych
tabliczkach wykonywane ostrym rylcem. Te najstarsze wyglądają jak małe, naturalistyczne szkice
przedstawiające ludzi, zwierzęta, rośliny. Znaki takiego obrazkowego pisma, nazywane ideogramami,
oznaczają całe słowa i odpowiadające im pojęcia. Ideogramy nie składają się z liter. Takie pismo
łatwo zrozumieć, ale nie da się go przeczytać na głos, nie znając języka, którego ono dotyczy.
Nie oddaje bowiem brzmienia zapisywanych treści.
3. Martin Kuckenburg, niemiecki archeolog, tłumaczy to w ten sposób: „Możemy sobie nieco
przybliżyć ten system, zastanawiając się nad cyframi arabskimi, które też mają charakter
ideograficzny. Na przykład cyfra 5 na połowie kuli ziemskiej jest zapisywana
i rozumiana w identyczny sposób, jednak słownie zapisuje się ją i odczytuje po polsku jako pięć,
po angielsku jako five, po francusku jako cinq. I dopiero po transkrypcji literowej uzyskuje ona
jednoznaczne brzmienie, charakterystyczne dla poszczególnych języków”.
4. Jakim językiem posługiwali się pierwsi starożytni pisarze? Trudno dziś jednoznacznie
powiedzieć. Zakłada się jednak, że byli to zapewne Sumerowie – lud, który przybył nie wiadomo skąd
pod koniec czwartego tysiąclecia p.n.e. i stworzył w dolnej Mezopotamii wysoko rozwiniętą
cywilizację. Pismo klinowe ewoluowało. Stopniowo ulegało uproszczeniu, by w swej najpóźniejszej
fazie stać się bardziej symboliczne i łatwiejsze w zapisie. Znacznie jednak ciekawsze wydaje się to,
o czym mówiło.
5. I tu przychodzi rozczarowanie. Z najdawniejszych zapisków trudno bowiem dowiedzieć się
czegokolwiek o uczuciach, problemach czy życiu codziennym ówczesnych ludzi. Możemy za to
dokładnie prześledzić rozliczenia między kupcami. Dowiedzieć się, ile sztuk bydła, tkanin lub jaką
ilość zboża kupiono bądź sprzedano, skąd ono pochodziło oraz ile kosztowało. Nuda. No cóż...,
przekonanych, że wynalazek pisma to dzieło natchnionego poety czy wieszcza, za tę prozę życia
przepraszam.
6. Wróćmy jednak do ideogramów. Posługiwanie się pismem, w którym jedno słowo oznaczano
jednym znakiem, okazało się szybko dość niepraktyczne – trzeba pamiętać ogromną ilość znaków,
a i to nie zawsze wystarczy, by na glinianej tabliczce wyrazić wszystko, co pomyśli głowa. Kłopoty
pojawiały się zwłaszcza przy zapisie imion czy nazw geograficznych. Potrzebny okazał się zapis,
w którym zawarte byłoby także brzmienie wyrazu. Poradzono sobie z tym, jak umiano. A że nikt nie
wpadł jeszcze na to, by wymyślić litery alfabetu, zapis fonetyczny zyskał kształt rebusu. Ze słowami
trudnymi do zapisania radzono sobie, składając je z prostszych. Przykład? To tak, jakby wyraz ustawić
zapisać za pomocą znaków usta i wić.
7. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. z mroków historii wyłania się poważny konkurent pisma
klinowego w tej dziedzinie. Przybywa ze wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego
i rozprzestrzenia się razem z fenickimi kupcami. To alfabet. Aby jednak opowiedzieć jego historię,
muszę przez chwilę zająć się egipskimi hieroglifami. Czym bowiem bez nich byłaby opowieść
o piśmie? Pojawiają się mniej więcej w tym samym czasie co zapiski mezopotamskich kupców.
Na tabliczkach w grobach królewskich znajdują się hieroglify - ideogramy oznaczające zwierzęta
i rośliny, postaci ludzkie i liczby. To między innymi z hieroglifów wykształciło się fonetyczne pismo
alfabetyczne, którym dziś my także się posługujemy.
Materiał diagnostyczny z języka polskiego 3
Poziom podstawowy
8. Hieroglify były jednak zbyt wyrafinowane, by można było szybko i sprawnie posługiwać się
nimi na co dzień. Na potrzeby handlowców, urzędników i kapłanów powstała więc z czasem ich
prostsza wersja zwana dziś pismem hieratycznym (rodzaj pisma użytkowego, jak pismo odręczne
w stosunku do drukowanej czcionki). Pismo się w dalszym ciągu demokratyzowało; w VII wieku
p.n.e. powstała jego „ludowa" odmiana (zwana demotyczną). Oprócz tego Egipcjanie stworzyli sobie
system fonetyczny, który funkcjonował równolegle z zapisem obrazkowym. Dotyczył jednak tylko
spółgłosek. To również zawdzięczamy sklepikarzom i kupcom, którzy, korzystając z dogodnego
położenia między Egiptem, Mezopotamią, Anatolią i Grecją, robili interesy, importując, eksportując,
pośrednicząc, sprzedając i kupując.
9. Miasta Lewantu stanowiły w związku z tym prawdziwy tygiel kulturowy, w którym brak
prostego pisma, pozwalającego na zapis fonetyczny rozmaitych obco brzmiących nazw, dawał się
wyraźnie we znaki. Drobni handlarze nie mogli sobie pozwolić na zatrudnianie skrybów, którzy
prowadziliby ich rachunki. Musieli pisać sami. Posługując się więc pismem mezopotamskim
i egipskim, stworzyli swój własny prosty system, w którym wszystkie słowa zapisywano za pomocą
liter odpowiadających pojedynczym dźwiękom. Jak jednak wpadli na poszczególne litery?
Zaczerpnęli je z pisma egipskiego.
10. Twórcy pisma dla każdej spółgłoski ich języka wskazali słowo zaczynające się tą głoską
i przedstawiali je za pomocą symbolizującego je egipskiego znaku hieroglificznego – nie zważając na
jego odmienne brzmienie w tym języku. Dla głoski a wybrali więc zaczynające się nią słowo alef –
co znaczyło wół – i zapisali je egipskim hieroglifem – głową wołu, dla b posłużyli się semickim
słowem beth (dom) i odpowiednim znakiem hieroglificznym. To tak, jakby w języku polskim głoskę b
zapisywać za pomocą wizerunku barana, f – znaku figi i tak dalej. Na przełomie XI i X stulecia p.n.e.
doprowadziło to wreszcie do powstania klasycznego pisma fenickiego, którego i my jesteśmy
spadkobiercami. Składało się ono z 22 znaków spółgłoskowych i uważa się je dziś za pramatkę
wszystkich alfabetów.
11. Pismo fenickie krótko potem przejęli Grecy. Wtedy alef zmieniło się w alfa, beth w beta,
gimel w gamma i nazwy te przestały nieść ze sobą słowne znaczenie. Grecy odpowiedzialni są też
za stworzenie samogłosek. Efektem tych zmian stał się 24-literowy alfabet joński. Po dotarciu
w okolice Rzymu alfabet joński przeszedł jeszcze jedną metamorfozę, przybierając kształt
21-literowego alfabetu łacińskiego. Dzięki niemu w 1270 roku cysterski skryba spod Wrocławia mógł
opisać rodzinę chłopa Boguchwała i dzięki niemu ja mogę pisać dziś o sprawach bardziej zajmujących
niż kupieckie rachunki.
Tekst opracowany na podstawie: Olga Woźniak, Pismo – wynalazek sklepikarzy, „Przekrój Nauki” nr 4 / 2006.
Zadanie 1. (1 pkt)
Czego dotyczyła treść pierwszego zapisanego zdania w języku polskim? (akapit 1.)
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1pkt)
Jaką postać graficzną miały pierwsze zapiski klinowe? (akapit 2.)
......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1pkt)
Zawarte w akapicie 2. stwierdzenie dotyczące najstarszego pisma klinowego: nie da się go
przeczytać na głos, nie znając języka oznacza, że
A. znaki tego pisma nie były czytelne dla jego użytkowników.
B. użytkownicy tego pisma nie posługiwali się językiem mówionym.
C. pismo to zawierało informacje dotyczące jedynie znaczenia słów.
D. znaki tego pisma oddawały brzmienie tylko wybranych głosek.
4 Materiał diagnostyczny z języka polskiego
Poziom podstawowy
Zadanie 4. (1pkt)
Jaką rolę pełni w tekście wypowiedź Martina Kuckenburga zacytowana w akapicie 3.?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
Najdawniejsze zapiski stanowią niepełne źródło wiedzy o człowieku, ponieważ
A. są pisane prozą i nie powstały pod wpływem natchnienia.
B. zawierają dane wyrażone wyłącznie za pomocą cyfr.
C. ograniczają się do informacji związanych z handlem.
D. dotyczą jedynie przeżyć i problemów życiowych kupców.
Zadanie 6. (2 pkt)
Na podstawie akapitów 6. i 7. wymień dwa sposoby zapisywania brzmienia słów (np. imion
i nazw geograficznych).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 7. (1 pkt)
Podaj dwie przyczyny powstania fonetycznego (literowego) systemu zapisu (akapity 8. i 9.).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
Wyjaśnij zwięźle, jaką metodę przyjęli twórcy pierwszego alfabetu (akapit 10.).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
Do nazw starożytnych narodów dopisz nazwy stworzonego przez nie pisma.
1. Sumerowie ………………………… 2. Egipcjanie ………………………….
3. Grecy …………………………. 4. Rzymianie …………………………
Zadanie 10. (3 pkt)
Wykorzystując podany tekst jako źródło wiedzy, sformułuj krótkie definicje pojęć:
a. pismo ideograficzne …….……………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Materiał diagnostyczny z języka polskiego 5
Poziom podstawowy
b. pismo demotyczne ………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
c. pismo alfabetyczne ………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 11. (1 pkt)
Pytanie typowo retoryczne, które nie porządkuje wypowiedzi, znajduje się w akapicie
A. pierwszym.
B. czwartym.
C. szóstym.
D. siódmym.
Zadanie 12. (1 pkt)
Podaj numer akapitu, którego początek sygnalizuje, że akapit poprzedni stanowi dygresję
(odejście od głównego toku wypowiedzi).
Akapit nr …………………
Zadanie 13. (1 pkt)
Nazwij zasadę uporządkowania treści w akapitach: 8.-11.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 14. (1 pkt)
Jaką rolę w strukturze całego tekstu pełni ostatnie zdanie?
A. Zamyka klamrę kompozycyjną.
B. Jest wnioskiem z argumentacji.
C. Stanowi zaskakującą pointę.
D. Jest potwierdzeniem hipotezy.
Zadanie 15. (2 pkt)
Podaj dwie cechy tekstu, które świadczą o tym, że ma on charakter popularnonaukowy a nie
naukowy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….....................
Zadanie 16. (1 pkt)
Na podstawie całego tekstu odpowiedz na pytanie postawione w 1. akapicie: Co dało impuls,
by pismo w ogóle powstało?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….....................
More Questions From This User See All
- relacji małżeńskich
- chęci wyręczenia żony w pracy
2. postać ideogramów (rysunków)
3. C
4.wyjaśnia pojęcie ideogramu i podaje jego przykład
5.C
6.składanie słów z elementów prostych
skłądnanie słów z liter
7.potrzeba uproszczenia hieroglifów
niemożność zatrudnienia skrybów przez handlarzy
8.wybierali głoskę i lączyli ją z hieroglifem
9. 1. pismo klinowe 2. hieroglify 3. alfabet joński 4.alfabet łaciński
11.D
12.akapit nr 6
13.kolejność chronologiczn
14.A
15. zastosowanie kolokwializmów
posługiwanie się prostymi przykładami
bezpośredni kontakt z czytelnikiem
16.istotą odp jest dostrzeganie związku między powstaniem pisma a handlem